Onderzoek zonder standaardproduct
“Ik moedig dit lectoraat van harte toe,” zei Daan Andriessen tegen ScienceGuide. Andriessen bestiert bij de Hogeschool Utrecht al een tijdje een lectoraat met dezelfde doelstelling. “Het is heel goed dat opleidingen geholpen worden bij hoe ze onderzoek doen.”
Actief door de hele hogeschool
Opleidingen helpen bij het invullen van de onderwijsagenda en analyseren hoe er door studenten en onderzoekers op Stenden onderzoek gedaan wordt, is precies wat Herman Blom met zijn lectoraat gaat doen. Het Lectoraat Onderzoek is een zogeheten pijler-lectoraat hetgeen betekent dat het niet zoals de meeste lectoraten bij Stenden is ondergebracht bij één van de Schools, maar dat het door de hele hogeschool actief zal zijn.
“Door aandacht te besteden aan het onderzoek binnen deze instelling kan de kwaliteit van het ‘onderwijs in onderzoek’ worden bevorderd,” stelde Blom in zijn lectorale rede. Blom wil het onderzoekend vermogen van de studenten aan de orde stellen. “De interessante onderliggende vraag is op welke manier je dat onderzoekend vermogen kunt stimuleren.”
In zijn lectorale rede ging Blom in op de huidige staat van onderzoek in het HBO. Die vraag is interessant, omdat het Rathenau Instituut recent rapporteerde over de ontwikkeling van lectoraten in het HBO. Volgens Blom is het praktijkgericht onderzoek nog altijd op zoek naar een vorm. Die is niet eenduidig.
“Ik ga er vanuit dat praktijkgericht onderzoek geen vaste methode heeft. Ook leidt dit onderzoek niet tot een soort standaardproduct. Het is niet one-size-fits-all. Het is juist bijzonder om te zien hoe veelzijdig praktijkgericht onderzoek kan zijn in vraagstelling, methodegebruik en praktisch product. Je kunt rustig stellen dat zich hier een aparte tak van wetenschapssport heeft ontwikkeld.”
Een zoektocht
Die aparte sport richt zich de manier waarop het onderzoek bruikbaar is voor het maatschappelijk veld waarin het HBO nadrukkelijk is geworteld. “Het is de kunst bij praktijkgericht onderzoek je te bezinnen op toepasbaarheid en het waarom in specifieke situaties. Het doet me denken aan het werk van mijn vader. Hij was loodgieter. Zijn vakmanschap bestond daaruit dat hij de kunst beheerste om al zijn vaardigheden met lood, zink, koper en later kunststof zo in te zetten dat hij praktisch ieder probleem van een oplossing wist te voorzien. In de regel ging het om een zoektocht die enig overzicht van de beperkingen van de situatie vereiste. Dat is nu de essentie van goed onderzoek doen.”
Martin Struik die lid is van kenniskring van het Lectoraat Onderzoek stelde bij inauguratie van Herman Blom dat er inderdaad nog een wereld te winnen is bij het stimuleren van het onderzoekend vermogen van studenten. “Met name de relatie tussen theorie en praktijk wordt in scripties te weinig gelegd. Het systematisch analyseren van bestaand onderzoek is een ondergeschoven kindje.”
Lessen uit Duitsland
Blom stelt dat het bij praktijkgericht onderzoek steeds zal gaan om “de vraag naar de validiteit en betrouwbaarheid”. Dat wil Blom als lector dan ook centraal zetten in het streven om het onderzoekend vermogen van studenten, maar ook dat van docenten en docent-onderzoekers te bevorderen. Blom schroomt daarbij niet om ook het publieke debat op te zoeken, zo kondigt hij aan.
De lector onderzoek van Stenden heeft zich in het verleden al vaker in dat debat gemengd en kijkt daarbij voor lessen nadrukkelijk bij onze Oosterburen. “Ik zie dat in Duitsland veel meer systematisch wordt samengewerkt door bedrijfsleven en hoger onderwijs. Tegelijkertijd denk ik dat wij een stuk verder zijn in hoe we praktijkgericht onderzoek hebben ingebed in ons onderwijs.”
