Breekt Bill Gates Open Access open?
Het wetenschappelijke onderzoek dat (mede) mogelijk wordt gemaakt door de Bill & Melinda Gates Foundation mag sinds dit jaar niet langer worden gepubliceerd in journals die niet voldoen aan de Open Acces en open data standaarden die door de stichting zijn opgesteld. Daar horen onder meer grote jongens als Nature, Science en PNAS toe.
Op de website van Nature – dat onafhankelijk is van het wetenschappelijke tijdschrift – valt te lezen dat er ‘vruchtbare discussies’ worden gevoerd tussen de tijdschriften en de Gates Foundation. Daarbij wordt benadrukt dat laatstgenoemde geenszins van plan is een uitzondering te maken op hun beleid dat enkele van de meest impactvolle wetenschappelijke tijdschriften excludeert.
Jaarlijks worden zo’n 2250 artikelen gepubliceerd door onderzoek dat met steun van de Gates Foundation wordt gedaan. Volgens de stichting is zo’n 8 procent van de artikelen ( ca 180 artikelen) gepubliceerd in tijdschriften die momenteel niet meer aan de standaarden voldoen. Als er uitzonderingen worden gemaakt voor onderzoek van de Gates Foundation zou dat voor het eerst zijn dat de invloedrijke journals meebuigen.
Woordvoerders van de uitgever van Nature, Science, PNAS en NEJM stellen dat ze momenteel ‘actief discussieren’ over het onderwerp en dat men “regelmatig hun beleid evalueert in het licht van ontwikkelingen in de wetenschappelijke gemeenschap.”
Ook in de Nederlandse wetenschappelijke wereld worden deals rondom Open Acces afgesloten. Zo geeft de VSNU aan alleen deals te willen maken met uitgevers die zich bereid verklaren stappen te zetten om open access dichterbij te brengen.
Dat die deals niet altijd zo positief zijn als ze op het eerste gezicht lijken, blijkt uit de contracten die eind vorig jaar na een WOB-verzoek zijn vrijgegeven. In veel gevallen gingen de abonnementsgelden gaan omhoog, bleef de korting op de prijs van open access publicaties achter en niet alle tijdschriften van de betrokken uitgevers doen mee aan Open Access. Zo selecteerde Elsevier maar 130 van de 3.000 tijdschriften voor Open Access, en rekent het daar publication fees voor van 2.500 tot 3.500 euro per artikel.
