Rutte: geen zilvervloot voor kennis en innovatie
Vandaag was Mark Rutte (VVD) op bezoek bij de Universiteit Twente. Hij ging daar in debat met docenten en studenten over innovatie, onderzoek onderwijs en de Wetenschapsagenda. Aan het begin van het debat prees de premier de Utwente. “We zijn hier te gast bij de Universiteit Twente, de allereerste universiteit die in Nederland ook bezig was om bedrijvigheid te laten ontstaan vanuit de universiteit. De teller stond een paar jaar geleden op 750 bedrijven die zijn voortgekomen uit de universiteit hier. Inmiddels nemen andere universiteiten zoals Delft en Eindhoven dat nu over.”
Stap voor stap
Toch moest de premier erkennen dat in het verkiezingsprogramma van de VVD niet extra geïnvesteerd wordt in innovatie, maar wees daarbij op de extra miljard vanuit het leenstelsel. “Er ligt nu een miljard op de plank voor het hoger onderwijs en innovatie, die moeten we op een verstandige manier besteden. Sander Dekker die ook gaat over wetenschapsbeleid die is bezig om met open source dat onderzoek wat is betaald met belastinggeld voor iedereen ook ter beschikking te stellen. Dat gaan we nu stap voor stap invoeren.” Overigens uit eerdere berekeningen van de VSNU en anderen blijkt die investering van 1 miljard niet worden gehaald, maar dat de opbrengsten van het leenstelsel oplopen tot structureel €620 miljoen.
Rutte prees daarbij de Wetenschapsagenda die juist richting geeft aan de investeringen die nu wel kunnen. “We hebben de Nationale Wetenschapsagenda die is er op gericht om een goede combinatie te maken van langdurig onderzoek en aan de andere kant toepassingsgericht onderzoek samen met het bedrijfsleven. Het is dus waar, er ligt extra geld op de plank, maar het is ook de vraag hoe je bestaande geldstromen op een slimmere manier besteed. In ons programma staat dat er geen extra geld komt voor innovatie, maar dat komt omdat er sowieso heel weinig geld is. We komen nu sterker uit de crisis, maar het is niet zo dat de zilvervloot binnenvaart, er is dus wel een beetje geld maar dat moeten we dus heel verstandig besteden.”
Dan is de kip dood
Rutte vond de kritiek die de VVD vaak krijgt dat zij te weinig investeren in langertermijn onderzoek onterecht. “Mijn partij werd altijd verweten dat wij te weinig geld wilde steken in langetermijn research en te veel in ‘hoe kan het op de korte termijn geld opleveren.’ Ik wil allebei. Het is de kip met de gouden eieren. Als je alleen maar korte termijn doet en innovaties meteen naar de markt kunt brengen dan vermoord je de langdurige innovatie. Je moet het allebei doen anders haal je het laatste goede ei uit de kip en dan is de kip dood.”
“Dat is de kracht van de Wetenschapsagenda die er nu ligt dat we aan de ene kant investeren in langdurige R&D die hoeft dus niet naar de markt. Dat kan tien, twintig jaar oud onderzoek zijn en dat het misschien niets oplevert. Aan de andere kant is de vraag hoe startup’s op de universiteit, het hbo en mbo uit de langere termijn research iets kunnen halen voor de kortere termijn.”
Slechte deal voor studenten
Tijdens het debat refereerde Rutte ook aan zijn tijd als staatssecretaris en had toen gezien dat die investeringen ook nodig zijn. “Toen ik tien jaar geleden staatssecretaris hoger onderwijs was, toen vond ik dat zeker in de alfa- en gammaopleidingen studenten geen goede deal kregen. Ik kwam te vaak tegen dat een studentassistent eerstejaars studenten college gaf, er waren massale hoorcolleges, te weinig werkcolleges waar men een op een met elkaar in gesprek kon zijn.”
Daarbij waarschuwde de VVD-lijstrekker er wel voor omdat extra geld ook goed te besteden. “Dat miljard is voor een belangrijke mate bedoeld om de kwaliteit van het onderwijs ernstig te verbeteren. Dat geld spelen we vrij omdat we het systeem van de studiefinanciering hebben veranderd. Dat betekent dat je met de universiteiten en hogescholen in gesprek gaat om te voorkomen dat dat geld ergens verdwijnt in de bureaucratie.”
“Dat is het risico bij elke grote organisatie en de universiteiten zijn dat. Het risico bestaat dat als je zomaar ergens extra geld daar naartoe brengt – hoezeer ook al die bestuurders geen studentenhaters zijn, want die houden van studenten vanzelfsprekend – dat een deel van het geld naar het apparaat gaat en dat willen wij niet, want liever minder apparaat dan meer. Dus moet je dat miljard zo besteden dat het gaat naar meer colleges, hogere kwaliteit en dat de beste hoogleraren eerstejaars college geeft en niet meer de studentassistent.”
