Studiesucces zonder muren
“We zouden studenten eigenlijk wat vaker pas twee, drie jaar na hun afstuderen moeten vragen een studie ze nu heeft gebracht,” stelde John van der Vegt, collegevoorzitter van ROC Twente, aan het begin van congres in Leusden voor. Pas dan kun je als voormalig student eigenlijk pas nuchter overzien wat je hebt geleerd tijdens je studieloopbaan en wat je daar nu nog van meeneemt.
Doorstromen als bij Real Madrid
Het congres ‘Studiesucces in de keten’ is een initiatief van organisatieadviesbureau Turner. Op het congres zijn bestuurders, docenten en managers uit het vo, mbo, hbo en wo afgekomen. Samen zoeken zij naar de vraag hoe studiesucces bij studenten te verbeteren en hoe onderwijsinstellingen ook elkaar een handje kunnen helpen bij de verbetering.
Als metafoor voor hoe dat er uit zou moeten zien, werd aan het begin van de middag de jeugdopleiding van Real Madrid gebruikt. Elke leeftijdscategorie speelt daar letterlijk op zijn eigen niveau en tot aan het eerste elftal is het steeds een treetje hoger. Alle niveaus houden scherp in de gaten wat er elders gebeurt en zorgen er voor dat wie toe is aan het stapje omhoog daar goede ondersteuning bij krijgt.
Zo zou het ook in het onderwijs het geval moeten zijn, maar de werkelijkheid is helaas anders. Zo zou er veel meer ondersteuning mogen zijn om afgestudeerde mbo’ers op goede wijze in te laten stromen in het hbo en ook bij de overgang van het vwo naar de universiteit is nog een wereld te winnen om het studiesucces te verbeteren.
“In de keten gaat nog steeds heel veel mis,” zegt Geri Bonhof, de oud-voorzitter van Hogeschool Utrecht en dagvoorzitter van het congres. Bonhof – zelf een stapelaar – stelt dat de discussie gelukkig weer terug op de agenda is gekomen. “We moeten de schotten tussen de onderwijsniveaus weer weghalen.”
Student is altijd leidend
Ook Annelieke van Schie van Turner beaamt dat het zaak is de drempels die een route naar boven in onderwijssysteem te verlagen. Belangrijk daarbij is een integrale aanpak waarin iedereen wordt meegenomen. “Het is van belang te onthouden dat de student in dat proces altijd leidend moet zijn.”
Een voorbeeld van de manier waarop onderwijsniveaus elkaar ondersteunen om studiesucces te bevorderen is de matching die nu vrijwel overal in het hoger onderwijs plaatsvindt. Studenten die willen beginnen op een hogeschool of universiteit gaan al in een vroeg stadium het gesprek aan om te leren of een studie wel echt bij ze past.
Steeds vaker komt het ook voor dat leerlingen in het voortgezet onderwijs al onderwijs volgen op een hogeschool of universiteit. Goede afstemming tussen beide niveaus zorgt er zo voor dat een student goed voorbereid aan een opleiding in het hoger onderwijs begint en daarmee uitval of vertraging wordt voorkomen.
Het begint bij verwachtingen
Ook mbo- en hbo-instellingen weten elkaar steeds beter te vinden waar het gaat om een soepele overgang van studenten. Toch loopt men nog wel tegen problemen aan. Studenten vanuit het mbo kunnen bij wet op iedere hbo-opleiding terecht, terwijl ze daarmee nog niet altijd op het gewenste niveau zijn. Dat vergt veel van hogescholen.
Voor docenten betekent het vaak dat ze op dienen te treden als procesbegeleider waarbij didactiek en pedagogiek belangrijke aspecten vormen. Voor vakdocenten is dat niet altijd eenvoudig en dus wordt er op het congres gepleit voor sterkere sturing op didactiek in het onderwijs. Dat moet gebeuren in docententeams, om zo de studenten optimaal te begeleiden in deze overgang.
Voormalig Kamerlid Tanja Jadnanansing is inmiddels werkzaam op het Albeda College in Rotterdam. Zij benadrukt dat studiesucces begint bij de student en de verwachtingen die je van hen hebt en constateert dat waardering in het mbo nog wel eens ontbreekt. “Het zijn studenten die oprechte aandacht verdienen. Het zijn studenten die gezien willen worden. Als ik het met mijn studenten heb over vorming dan hoor ik ze zeggen: dat hebben mensen nog nooit aan mij gevraagd. Het gaat er om dat je de juiste verwachtingen van studenten hebt. Daar begint het mee.”
