Hoe Unilever duurzaamheid opnieuw definieerde

Nieuws | de redactie
24 maart 2017 | De ‘onvolprezen duurzaamheidskampioen’ Unilever komt er niet goed van af in een artikel van de onderzoeksjournalisten bij Investico dat woensdag verscheen. De duurzaamheidscode van Unilever wordt dan wel ondersteund door wetenschappers, maar het lijkt toch vooral te gaan om creatieve definitievorming.

“Kan een voedsel- en wasmiddelengigant, die actief is in 190 landen, meer dan vierhonderd merken voert en vorig jaar ruim 53 miljard euro omzette, werkelijk de aarde redden en tegelijk meer producten verkopen?” Dat was de vraag waarmee Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico bijna een half jaar op pad ging. Het antwoord op die vraag bleek ‘ja’ te zijn, mits je zelf de definitie van duurzaamheid bepaalt.

Keurmerken

Het was al langer bekend dat Unilever zijn eigen keurmerken ontwikkelt voor producten. Zelfverzonnen vinkjes als ‘Bewuste keuze’ zijn voor programma’s als De Keuringsdienst van Waarde een hapklare prooi om gehakt van te maken, maar tot nog toe deed niemand echt diepte-onderzoek. Het onderzoeksplatform Investico stelde zichzelf die uitdaging wel, en ging er dan ook vijf maanden lang op uit om er achter te komen wat de duurzaamheidscode van Unilever nu precies is.

Lees verder: het hele artikel in de Groene Amsterdammer.

Het bedrijf doet, naar eigen zeggen, als een van de weinigen in de sector zijn best om duurzamer te worden. Zo is Unilever in de palmoliesector “een drijvende kracht achter de ‘ronde tafel’ waarin het samen met andere bedrijven en NGO’s naar duurzaamheidsoplossingen zoekt.” Het probleem is echter dat het produceren van palmolie altijd inherent on-duurzaam zal blijven als het ten koste gaat van regenwoud.

Alle goede bedoelingen van Unilever ten spijt zit het bedrijf gevangen in zijn eigen val: “Ze kunnen ook helemaal niet stoppen met margarine uit palmolie maken. Vertel jij je aandeelhouders maar eens dat je voor miljarden gaat saneren.”

Shoppen in de wetenschappelijke basis

Het platform voor onderzoeksjournalistiek onderzocht ook de verschillende claims die Unilever heeft voor de duurzaamheid van hun producten. Voor elk van de merken van het bedrijf lijkt een uitleg te bestaan waarom het de wereld verbetert. Zo is Dove een Sustainable living brand omdat het vrouwen een gevoel van zelfvertrouwen geeft – wetenschappelijk bewezen – en valt Unox Rijke Groentensoep onder de Sustainable Agriculture Code omdat het voor 16,7 procent uit “duurzame” wortel, ui en prei bestaat.

Er zijn ook academici die op de bres springen voor de multinational. “Als het om duurzaamheid gaat, zijn we goed op weg.” Stelt hoogleraar André Nijhof in het artikel voor een volle collegezaal. “Unilever wil haar omzet verdubbelen en haar milieu-impact met de helft verminderen. Dat is revolutionair.” Voegt hij er aan toe, en roept op om deze voortrekker niet te kritisch aan te pakken. Dat het vergroten van bijvoorbeeld de palmolieproductie, ongeacht verbeteringen in duurzame praktijken, alsnog inherent betekent dat hier regenwouden voor moeten sneuvelen telt minder.

Actieve participatie

Niet alleen vindt het bedrijf bevestiging in de literatuur, en bij onderzoekers. NGO’s en wetenschappers denken ook actief mee met Unilever, bijvoorbeeld in de ‘ronde tafels’. Investico trachtte hen aan de lijn te krijgen om te reflecteren op het grotere plaatje maar viste achter het net.

“De persvoorlichter van de Wageningen universitiet verwees ons door naar het sustainability consortium. Een club waarin bedrijven en wetenschappers samen duurzaamheidsthema’s onderzoeken.” Aldus Emiel Woutersen, lid van het onderzoeksteam. Daar kregen ze uiteindelijk een voet aan de grond, maar niet op vaste bodem. “Het is makkelijk om mensen te vinden die individuele projecten beoordelen, zowel positief als negatief. Maar op systeemniveau vonden we niemand die hier op wilde reageren.”

Ook NGO’s volgen de lijn van de betrokkenheid “NGO geven ruiterlijk toe dat ze zelf steeds meer die bedrijven gaan lijken. En ook hetzelfde zijn gaan denken.” Licht Woutersen toe naar aanleiding van het interview dat Investico met o.a. de directeur van de ontwikkelingsorganisatie Solidaridad Nico Roozen hield.

Uitspraken van Roozen als: “Als we onze strategie nooit hadden bijgesteld, hadden we nu waarschijnlijk niets bereikt.” En de kwalificatie die Roozen Unilever geeft: “Toen ik het Sustainable Living Plan zag dacht ik: “hè hè, eindelijk een bedrijf dat het heeft begrepen.” Zijn volgens Woutersen goede voorbeelden van de manier waarop de multinational potentiele criticasters aan zijn definities weet te binden.

Investico komt dan ook tot de ietwat bittere conclusie dat het zelfs een grote partij als Unilever niet lukt om écht duurzaam te worden. Of zoals de voormalig salesmanager van het bedrijf in hun artikel het stelt: “Unilevers intenties zijn goed, [] Maar het bedrijf maakt niet-duurzame producten slechts duurzamer.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK