NWO neemt voorschot op €1 miljard extra investeringen
In het position paper voor 2017 zet NWO uiteen wat er verlangd wordt van de politiek om de Nederlandse kennissector een duurzame en welvarende toekomst te garanderen. “Om die kennis op peil te houden en internationaal voorop te blijven lopen, is onderzoek op wereldniveau onontbeerlijk.”
Dat betekent dat er €1 miljard extra naar risicovol, innovatief wetenschappelijk onderzoek en thematisch toepassingsgericht onderzoek gaat. Die roep om extra investeringen werd onlangs al door de Kenniscoalitie – waar NWO deel van uitmaakt – gedaan in het kader van de uitvoering van de Wetenschapsagenda. Afgelopen week deed oud-NWO-voorzitter Jos Engelen bij zijn afscheid aan de UvA een zelfde oproep.
Onderzoek voor onderwijs
In het position paper zet NWO nu het belang van die extra investeringen uiteen. Nederland heeft een positie als toponderzoekland te verdedigen. Een positie die niet vanzelfsprekend is, zo stelt NWO. “Het onderwijs moet kunnen beschikken over de nieuwste wetenschappelijke inzichten, om leerlingen en studenten goed te kunnen opleiden.”
Maar dat niet alleen. In de hele kennis- en infrastructuur is onderhoud nodig. “[…]alleen omdat Nederland een kennishub is kan de Gemeente Den Haag een stad van vrede en recht zijn waar internationale organisaties zich graag vestigen, kan de haven van Rotterdam een wereldwijd logistiek centrum zijn, is Eindhoven ‘s werelds meest innovatieve regio geworden, is Nederland de tweede landbouwexporteur ter wereld en zijn wereldwijd opererende bedrijven in Nederland gevestigd.”
Volgens NWO is het betreurenswaardig dat grote bedrijven hun R&D-faciliteiten uit Nederland hebben weggehaald, omdat daarmee ook toponderzoek verdwijnt. “Nederland kan het zich simpelweg niet veroorloven dat dergelijke bedrijven uit deze topsectoren verdwijnen – vanouds sectoren waarin Nederland uitzonderlijk sterk is en die economisch van groot belang zijn.”
Om de ambitie te handhaven dat Nederland tot de Top 5 kennisnaties wereldwijd blijft behoren, zullen de middelen vanuit overheid en bedrijfsleven in de pas moeten blijven lopen. Nu liggen deze al jaren onder het Europese gemiddelde en “ook ver onder het doel dat de overheid zichzelf gesteld heeft, namelijk 2,5% van het bruto nationaal product, en ver onder de EU doelstelling van 3%.”
NWO constateert dat het overheidsbeleid zich de afgelopen jaren heeft gericht op het stimuleren van publiek-private samenwerking in onder meer de topsectoren. “Echter, door de krappe onderzoeksbudgetten en de vele matchingsverplichtingen van de kennisinstellingen en NWO kan deze publiek-private samenwerking gericht op innovatie alleen verder worden ontwikkeld indien er extra onderzoeksmiddelen beschikbaar komen.”
Vlees of vis?
De €1 miljard waar NWO in navolging van andere partners van de Kenniscoalitie naar hengelt, moet ten goede komen aan het risicovol, innovatief wetenschappelijk onderzoek én thematisch toepassingsgericht onderzoek, zoals is geformuleerd in de Wetenschapsagenda. “Het is van eminent belang dat Nederland op een aantal strategisch gekozen gebieden voorop loopt in kennisniveau en kennisontwikkeling en een voorsprong behoudt ten opzichte van het buitenland.”
Dat NWO het belang van strategisch gekozen thema’s onderschrijft, is opvallend te noemen. Uit de randvoorwaarden die vervolgens gesteld aan hoe de extra investeringen ingezet moeten worden, komt een ander beeld naar voren. De allereerste randvoorwaarde die gesteld wordt, luidt namelijk dat de extra investering ten goede moet komen aan de gehele breedte van de wetenschap.
En dat is niet de enige voorwaarde die geformuleerd wordt bij de gewenste extra investeringen. Het wensenlijstje is stevig. Zo stelt NWO dat het geld ten goede moet komen aan de kennisinstellingen én NWO, dat extra middelen voor publiek-private samenwerking niet gebruikt worden ter compensatie van het eventueel afbouwen van de TKI-toeslag en dat NWO blijft ressorteren onder OCW. Dat laatste is interessant in het licht van recente pogingen van staatssecretaris Sander Dekker om de valorisatieagenda van OCW over te hevelen naar Economische Zaken.
In het position paper roept NWO in navolging van de Kenniscoalitie waar het zelf deel uit van maakt op tot extra investeringen in de wetenschap. Over hoe dat geld geïnvesteerd wordt en wie daar uiteindelijk van moeten profiteren, heeft het een duidelijk eigen visie. Het is de vraag of die visie gedeeld wordt door de andere partners in de Kenniscoalitie.
