Ook Reviewcommissie velt positief eindoordeel
Vorig najaar kwam de Reviewcommissie met de eindoordelen van de prestatieafspraken. Daarmee zat hun werk er bijna op, want de minister had nog een eindadvies gevraagd hoe in de toekomst kwaliteitsbekostiging eruit zou kunnen zien. Dit advies was al eerder overhandigd aan de Commissie van de Donk maar wordt nu gelijktijdig naar de Kamer gestuurd.
Effectiever dan de VH en VSNU
De Reviewcommissie vindt dat de prestatieafspraken geslaagd zijn, maar komt nog wel met een aantal aanbevelingen. “Zo dient de vormgeving van toekomstige afspraken te worden bijgesteld op grond van de ervaringen in de eerste ronde. De Reviewcommissie beveelt aan om het individuele karakter van de afspraken tussen overheid en individuele instellingen te continueren. Gebleken is dat de huidige afspraken van de overheid met de hogescholen en universiteiten zelf effectiever zijn dan de eerdere collectieve afspraken met de Vereniging Hogescholen en de VSNU.”
Ook wil de RC vasthouden aan een financiële prikkel. “Het verbinden van financiële gevolgen aan afspraken draagt bij aan de effectiviteit. Zowel uit de internationale literatuur als uit de Nederlandse ervaringen blijkt dat afspraken door alle partijen serieuzer worden genomen en meer impact hebben indien er financiële consequenties aan worden verbonden. “
Wel vindt de RC dat de vorm van de prikkel moet worden aangepast. “De nu gehanteerde korting voor onvoldoende presterende instellingen dient vervangen te worden door het belonen van de best presterende instellingen. Financiële consequenties dienen alleen te worden verbonden aan doelen die door de instelling in voldoende mate kunnen worden beïnvloed.”
Achterliggende verhaal
De commissie adviseert ook dat bij nieuwe afspraken verder te kijken dan alleen naar de cijfers. “Afspraken dienen betrekking te hebben op concrete doelen en resultaten. De commissie onderkent de beperkingen van het werken met indicatoren: niet alles wat waardevol is kan gemeten worden. Daarom is het van belang dat in de beoordeling van en de verantwoording over de resultaten van de afspraken ruimte is voor de context en het achterliggende verhaal van de instelling.
Bij de volgende ronde van afspraken moet de betrokkenheid wel vergroot worden zowel intern als extern vindt de RC. “Instellingen moeten meer ruimte krijgen om eigen keuzes te maken die passen bij hun profiel. Maar er zijn ook landelijke prioriteiten van de overheid ten aanzien van onderwijs, onderzoek en valorisatie waar elke instelling zich over dient te verantwoorden. Vergroot de betrokkenheid van stakeholders (horizontale verantwoording) maar handhaaf ook de verticale verantwoording. Horizontale afstemming tussen instellingen en hun diverse ‘stakeholders’ zoals bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties is van belang. Maar ook de verticale lijn is essentieel met het oog op de stelselverantwoordelijkheid van de overheid, de aansluiting op nationale prioriteiten, consistente beoordeling en landelijke transparantie.”
Tot slot heeft de RC nog een aantal aanbevelingen over de rol en taakopvatting van een nieuwe commissie. “De huidige functie van de Reviewcommissie dient opnieuw buiten het departement te worden gelegd. Het beter op elkaar afstemmen van taken van NVAO, Inspectie HO, CDHO (Commissie ‘Doelmatigheid HO’) en tijdelijke met een bepaald doel ingestelde organen als de Reviewcommissie kan tot een aanzienlijke vereenvoudiging leiden. De commissie pleit daarbij voor een onderscheid tussen twee hoofdfuncties: ten eerste de beoordeling van de basiskwaliteit en ten tweede afspraken over kwaliteitsverbetering, profilering, prestaties en doelmatigheid.
