Piketty in de polder

Nieuws | de redactie
29 maart 2017 | Een toenemend nationalistische politiek en een groeiende kloof tussen hoog- en laagopgeleiden. Bij de openingsrede van de Dies van de Universiteit Utrecht schetst rector Bert van der Zwaan twee trends die de universiteit gaan raken. “Belangrijk is dat we handen en voeten geven aan de universiteit in de maatschappij om ons heen.”

Het was een bij vlagen somber stemmend verhaal dat de UU-rector hield bij de 382e verjaardag van de universiteit. Bert van der Zwaan schetste nabije toekomst met grote gevolgen voor de universiteit. “Het tijdperk van globaliseren en voortdurende verruiming van handel en transport, met steeds stijgende stromen van personen naar zelfs de meest gesloten landen, lijkt voorbij.”

Een nieuwe fase

Van der Zwaan illustreerde dat met onder meer het protectionistische beleid van China, Rusland’s antwoord op de toegenomen westerse invloed in de Oostbloklanden, de Brexit en de verkiezing van Donald Trump. “De wereld gaat een nieuwe fase in met scherpe tegenstellingen en toenemend protectionisme. Dat zal noodzakelijkerwijs grote impact hebben op de universiteiten, en de mate waarin kennis en talent internationaal uitgewisseld kan worden.”

De Utrechtse rector constateerde nog een tweede trend. Er is sprake van een snel groeiende kloof die de bevolking – ook in Nederland – splijt. “Een bovenlaag is goed opgeleid en profiteert van de toenemende welvaart. Maar een groeiend deel van de wereldbevolking ziet de kansen op de arbeidsmarkt dalen, en heeft door hoge kosten verminderd toegang tot goed onderwijs dat essentieel is om zich op die steeds internationalere markt te handhaven. “

Kloofvorming

Ongewild speelt de universiteit in die kloofvorming een rol die tot kritiek leidt. “Allereerst de kritiek zoals in de VS waar Trump feilloos aanvoelde dat de “angry white man” niet het belang heeft bij globalisering waar universiteiten dat nadrukkelijk wel kennen. Directer ligt de kritiek van populistische partijen in de VS en Europa op de universiteit als kostenverslindende organisaties met veel bureaucratie. Maar nog veel fundamenteler is het toenemende en diepe wantrouwen tegen een intellectuele bovenlaag die zelf oprecht meent feiten en redelijkheid aan haar kant te hebben.”

Universiteiten moeten zich bewust zijn van hun rol zowel in de wereld als dichtbij, ziet Van der Zwaan. “Natuurlijk blijven we met ons onderwijs en onderzoek een rol belangrijke spelen in een globaliserende wereld. Natuurlijk moeten we blijven ageren tegen alles wat terug wil naar de tijden van de koude oorlog, het isolationisme, het protectionisme. Maar minstens zo belangrijk is dat we handen en voeten geven aan de universiteit in de maatschappij om ons heen, en trachten de groeiende maatschappelijke kloof te overbruggen.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK