Ivoren toren van academische vrijheid?
Hoe is het geregeld met de academische vrijheid als de Rijksuniversiteit Groningen een campus opent in China? Dat was de vraag waar de medezeggenschapsraad van de RUG in een leunstoeldiscussie het gesprek over aanging met het CvB van de RUG. Binnenkort gaat een delegatie van de medezeggenschapsraad naar China, onder andere om te kijken hoe op een vergelijkbare internationale campus om wordt gegaan met academische vrijheid.
Dan doen wij het niet
Aan het begin van de discussie benadrukte de rector dat academische vrijheid een absolute voorwaarde moet zijn om in China een campus te openen. “Wij vallen daar net als tien andere internationale joint universities onder speciale wetgeving waarin de vrijheid van onderwijs en de academische vrijheid is geregeld. Voor ons als RUG is dat ook een absolute conditie. Wij moeten de volledige vrijheid hebben om het onderwijs en onderzoek zo in te richten zoals wij dat hier in Groningen doen. Als dat niet kan, dan doen wij het niet.”
Volgens de Groningse rector moet het onderzoek en onderwijs daar dus onder dezelfde condities kunnen plaatsvinden als hier. “Het doel is dat wij daar kunnen repliceren wat wij hier hebben. Dat is precies het doel. De vrijheid van onderzoek moet op een manier geregeld zijn zodat wij het goed vinden.”
Zelfde boeken over human rights
De bestuurssecretaris van het College van Bestuur Stephan van Galen benadrukte wat het doel is van de reis naar Ningbo waar de Universiteit van Nottingham al tien jaar een campus heeft. “We gaan naar Ningbo om daar te kunnen praten met onderzoekers en studenten. Over hoe dat nu gaat in de praktijk? Daar kunnen wij gewoon door de bibliotheek lopen en daar staan dezelfde boeken en tijdschriften als hier over human rights.”
Volgens Van Galen laat de campus van Nottingham zien dat een dergelijke universiteit daar ook erg welkom is. “Zij zeggen tegen ons dat de afgestudeerde studenten enorm gewild zijn in de Chinese maatschappij en zij vinden ook heel makkelijk een baan. Dat is ook de reden dat dergelijke universiteiten heel veel studenten trekken. Daarom is het belangrijk dat wij daar binnenkort naartoe gaan zodat de medezeggenschap van hier ook met die studenten kan praten, om zo je eigen mening daarover te vormen.”
Echt bizar
De rector benadrukte in de vele vragen rondom academische vrijheid dat Nederland in dat opzicht ook niet het ideale land is. “Wij vinden ons als Nederland ongelofelijk vrij, maar als je kijkt naar onderzoek op Europees niveau naar academische vrijheid dan valt dat wel mee. Van de 28 Europese landen staat Nederland rond plaats 22. Eerlijk gezegd was ik daardoor verbaasd, omdat ik daar in mijn dagelijkse werk eigenlijk nooit iets van merk. Neem bijvoorbeeld NWO. Dat valt niet onder de wet academische vrijheid, dat is echt bizar.”
Sterken hield de medezeggenschapsraad voor dat je ook moet kijken hoe je metregels omgaat. “Wij zijn als instelling met handen en voeten gebonden aan wetgeving, bijvoorbeeld bij het starten van nieuwe opleidingen. Wat ik maar duidelijk wil maken je kunt regels hebben, maar het gaat er ook om hoe je regels ervaart. Op papier kan het lijken dat iets heel beroerd is geregeld maar in de praktijk kan dat wel meevallen. Daarom kunnen wij dingen organiseren in Yantai zoals wij dat hier ook gewend zijn.”
Toch wilde een student aan het slot van de discussie benadrukken dat de RUG in China niet moet gaan doen dat zij hier juist proberen te voorkomen. “Wij hebben als universiteit heel erg geprobeerd om uit onze ivoren toren te komen. Wij hebben gigantisch geïnvesteerd in communicatie naar basisschoolscholieren, naar de brede buitenwereld en we hebben geïnvesteerd in een studium generale. Mogen mensen daar naar lezingen die op de campus worden gegeven? Als wij het alleen over die campus daar hebben creëren wij juist niet die ivoren toren die wij hier heel hard proberen te vermijden?”
Legitimering aan de belastingbetaler
Sterken verzekerde dat hij ook in China de buitenwereld wil gaan betrekken. “Wij doen hier ons stinkende best om de buitenwereld te betrekken. De reden dat wij dat hier doen is een soort van legitimering aan de belastingbetaler om te laten zien wat wij doen met het belastinggeld. Dat principe moet je daar ook toepassen. Het onderzoek dat wij daar willen gaan doen in het kader van duurzaamheid is een item dat daar heel erg leeft. Je moet daarom laten zien wat die campus voor China oplevert.”
Wel benadrukte de rector dat hij geen controle heeft over wat er met de kennis gebeurt die de vestiging daar produceert. “Wij gaan er niet over wat er in China allemaal gelezen mag worden. Het feit dat wij een persbericht kunnen plaatsen is wel van belang. Dat geldt ook voor persberichten die wij hier in Groningen maken. Wellicht kunnen die ook niet in China gelezen worden, maar persberichten die in Yantai gemaakt worden kunnen wel in Groningen gelezen worden.”
