Zicht op geboorteplaats walvishaai

Nieuws | de redactie
8 mei 2017 | Alhoewel het de grootste vissoort ter wereld is, is onze kennis over de walvishaai maar zeer klein. Op de vraag waar de zwangere vrouwtjes zich in vredesnaam ophouden is nu eindelijk antwoord. Ze houden zich voornamelijk op in diepe open wateren.

Over de voortplanting van de walvishaai, een van de grootste oceaanbewoners, bestaat bijzonder veel onduidelijkheid. Door een in het verleden gevangen zwanger vrouwelijk exemplaar is bekend dat eieren in de buik worden uitgebroed, maar over het hoe en waar de jonge vissen ter wereld komen bestaat nog altijd veel onduidelijkheid. Waarom dat zo lastig is om te achterhalen blijkt uit een nieuwe studie die vorige week in het open access blad PeerJ werd gepubliceerd.

Ongrijpbare diepzwemmers

Diegenen die wel eens een walvishaai in het wild hebben gezien hebben waarschijnlijk oog in oog gestaan met een jong mannetje, die zich ophouden in ondiepe kustwateren. Vrouwtjeshaaien beperken hun zwemroutes namelijk tot diepere wateren, verder weg van de kust, waar waarschijnlijk ook de geboorte van nieuwe walvishaaien plaatsvindt. Dat blijkt uit de metingen die een internationaal onderzoeksteam deed in de Baja California (Mexico) met gps trackers en dieptemeters.

Dat het doen van onderzoek naar walvishaaien niet gemakkelijk is blijkt uit de beschrijving van de proefopzet. Oorspronkelijk bevestigde het team aan zeventien haaien een locatiebepalende tag en was het de bedoeling dat deze negen maanden tot een jaar zou blijven zitten. Van slechts acht haaien deed de tracker het goed genoeg om een locatie te bepalen. Verder waren de dieptemeters beveiligd tegen de druk, waardoor ze loslieten bij een te grote diepte of te lange diepe duik. Zes van de acht tags liet voortijdig los vanwege de diepte; waarom de andere twee ook loslieten is onduidelijk.

Vaste honk en losse flodder

Wat wel op te maken valt uit de gebrekkige data is dat de zwempatronen van mannetjes- en vrouwtjeshaaien sterk van elkaar verschillen. Een van de oorzaken van die verschillen ligt waarschijnlijk in het dieet van de verschillende groepen. Omdat vier van de bestudeerde dieren zwangere vrouwtjes waren en deze uitsluitend in diepe wateren verbleven vermoeden de onderzoekers dat de geboorte van de jongen op open zee gebeurt.

Vrouwtjes walvishaaien kunnen het sperma van mannetjes langere tijd opslaan en kunnen bovendien honderden jonge pups tegelijk bij zich dragen. Het vermoeden is dat deze een voor een ‘geboren’ worden als vissen van 30 – 60 centimeter. Hoe en wanneer deze pups precies geboren worden blijft vooralsnog ongewis omdat niemand ooit een bevalling heeft bijgewoond.

V en U patronen

De meeste walvishaaien blijven wat diepte betreft voornamelijk aan het oppervlak (zo’n zes meter onder de zeespiegel), waarschijnlijk omdat ze daar hun voedsel, plankton, het makkelijkst kunnen vinden en vangen. Verder konden de onderzoekers vaststellen dat wanneer de dieren de diepte in gaan, ze dit over het algemeen door middel van een directe duik naar de diepte doen waarna ze gelijk weer terugkomen (v-duik) of even op die diepte blijven (u-duik). In beide gevallen is ook de weg omhoog binnen een mum van tijd afgelegd. De dieren maken deze duiken voornamelijk in de vroege ochtend of in de late middag.

Waarom walvishaaien überhaupt zo ver de diepte ingaan blijft een raadsel. Bekend is dat sommige soorten walvishaaien hier andere bronnen van voedsel hebben die zich op grotere diepte bevinden. De v- en u-patronen suggereren volgens de onderzoekers dat het om foerageergedrag gaat maar ze doen ook andere suggesties. Wellicht is het voor de dieren een efficiëntere manier om afstanden af te leggen en zoeken ze naar zich naar de oppervlakte bewegend plankton.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK