Open access contracten moeten openbaar
Afgelopen april hoorde de bezwarencommissie de partijen over de zaak in verschillende bezettingen, voornamelijk achter gesloten deuren. Dat laatste was nodig omdat er in de nieuwe contracten voor de abonnementen die de VSNU en de uitgevers onderhandelden ‘internationaal gevoelige’ informatie zou staan. Deze informatie mogen de universiteiten nu openbaar maken.
Vind hier de uitspraak in de zaak Elsevier en Springer.
De universiteiten waren tot openheid gedwongen doordat oud-bibliothecaris Leo Waaijers in september 2016 een WOB-verzoek indiende. Hij wilde inzage in de afspraken die er waren gemaakt rond open access publicaties bij de verschillende uitgevers, zodat het publiek kon zien of het waar voor zijn geld kreeg.
Alle universiteiten, behalve de Universiteit van Amsterdam, wilden hier gehoor aan geven maar twee van de uitgevers, Elsevier en Springer, staken hier een stokje voor. Samen hebben Springer en Elsevier meer dan de helft van de Nederlandse markt in handen.
Bezwaar ongegrond
In de zaak die liep bij de bezwarencommissie van de gezamenlijke universiteiten brachten Elsevier en Springer dezelfde twee bezwaren naar voren tegen openbaarmaking. Er zou volgens hen sprake zijn van een “onevenredige benadeling” voor de uitgevers als hun contracten aan de grote klok gehangen werden en openbaarmaking zou gevoelige “bedrijfsgegevens blootleggen”.
Uit de stukken blijkt dat de commissie deze bezwaren niet gegrond verklaart. Deze acht het niet aannemelijk gemaakt en stelt in beide gevallen dat: “Het feit dat het in casu om een bijzondere overeenkomst zou gaan en dat andere partijen dienovereenkomstig met [Springer/Elsevier] zouden willen contracteren kan niet als zodanig gelden. Van [Springer/Elsevier] mag en kan verlangd worden dat zij in een voorkomend geval zich beroept op de gestelde bijzonderheid van die overeenkomst en die aan potentiele wederpartijen ook duidelijk maakt.
De commissie ziet de nadelen van het publiceren van de contracten dan ook niet als “zodanig onevenredig […] dat het belang van openbaarheid daarvoor zou moeten wijken.” Ook hebben de uitgevers volgens de commissie niet voldoende aannemelijk weten te maken dat er in de contracten gevoelige technische of bedrijfsgegevens zouden staan.
De uitspraak van de commissie dateert al van een maand geleden (9 mei) maar werd vandaag pas officieel gecommuniceerd. De uitgevers hebben nog ruim twee weken om tegen de uitspraak in beroep te gaan, dit keer bij de rechter. Eerder wist ScienceGuide al de hand te leggen op het contract met Elsevier waaruit bleek dat de deal lang niet zo gunstig was.
For English click here.
