Amsterdam wil niet volle Pond voor Britse studenten
In opdracht van de Gemeente Amsterdam hebben onderzoekers van het Amsterdam Centre for European Law and Governance van de UvA een advies geschreven over hoe het vestigingsklimaat voor Britten ook na de Brexit bestendigd kan worden. De Metropoolregio Amsterdam heeft circa 16.000 economisch actieve Britse inwoners, bestaande uit werknemers, wetenschappelijk onderzoekers, ondernemers en studenten.
Mocht het de EU het niet lukken om op het gebied van hoger onderwijs een overeenkomst te kunnen sluiten, zodat Britse studenten hier niet meer voor het reguliere collegegeld kunnen studeren, dan moeten de Amsterdamse hoger onderwijsinstellingen hier voor lobbyen in Den Haag. De commissie adviseert de WHW te wijzigen of tot een bilaterale overeenkomst te komen met de Britten.
Consequenties voor hoger onderwijs
Na de Brexit zal het Verenigd Koninkrijk geen ‘programmaland’ meer zijn van Erasmusprogramma, zo verwachten de onderzoekers van de UvA. “Mede gezien het standpunt van het Verenigd Koninkrijk zoals uiteengezet in het White Paper dat het geen relatie met de EU wil op basis van al bestaande verhoudingen tussen de EU en derde landen zoals Noorwegen en Zwitserland. Het Verenigd Koninkrijk wil dus ook geen partij zijn bij het EER-Verdrag. Dit heeft consequenties voor verdragen op het gebied van hoger onderwijs die de EU en EER landen met elkaar hebben afgesproken.”
Als de Britten vast blijven houden aan het White Paper dan kunnen Britse studenten hier ook niet meer voor het wettelijke collegegeld studeren zoals is afgesproken in het Erasmusprogramma. Iedereen die niet valt onder de regeling met betrekking tot het wettelijk collegegeld betaalt instellingscollegegeld, dat door instellingen zelf wordt vastgesteld en meestal hoger is dan het wettelijk collegegeld.
Britse studenten betalen aan de UvA voor het academisch jaar 2017-2018 het wettelijk collegegeld: 2.006 euro per jaar. Het instellingscollegegeld is 14.740 euro per jaar. De VU heeft per opleiding een ander instellingscollegegeld voor 2017-2018, variërend van 12.000 euro voor geschiedenis tot 20.600 euro voor tandheelkunde. Britse studenten zouden, indien Brexit nu een feit was, dus meer dan 10.000 euro per jaar duurder uit zijn.
Prestige van Britse universiteiten
De onderzoekers waarschuwen voor het verlies van verbinding tussen instellingen in Nederland en het VK als studentenuitwisseling te duur wordt. “Het prestige van Britse universiteiten vraagt er om dat deze toegankelijk blijven voor EU studenten, terwijl Europese universiteiten op deze manier Britse studenten kunnen blijven ontvangen. Zoek zo nodig steun bij zowel Britse als Europese universiteiten binnen het Erasmus netwerk.”
Daarom moet Nederland erop aandringen dat Groot-Brittannië een programmaland van Erasmus kan blijven, zoals ook niet-EU-landen IJsland, Noorwegen en Macedonië dat zijn. “Dring er op aan dat het Verenigd Koninkrijk een programmaland kan blijven via het sluiten van een bilaterale overeenkomst met de EU.”
Daarnaast moet de Gemeente Amsterdam erbij de landelijke overheid op aandringen om dit de wet op het hoger onderwijs aan te passen voor de post-Brexit situatie. “Dring er bij de Nederlandse wetgever op aan dat Britse studenten niet het instellingscollegegeld maar het wettelijk collegegeld moeten betalen. Dit kan bewerkstelligd worden via ofwel een wijziging van de Wet op het Hoger Onderwijs, ofwel een bilaterale overeenkomst met het Verenigd Koninkrijk.”
Basis van wederkerigheid
De schrijvers van het rapport vragen zich wel hardop af of dit een haalbare kaart is. “Of de Nederlandse politiek bereid is eenzijdig een dergelijke regeling voor Britse studenten te treffen is zeer de vraag. Het ligt meer voor de hand om dit middels een bilaterale overeenkomst en op basis van wederkerigheid te regelen, en zo ook de toegang van Nederlandse studenten tot het Brits hoger onderwijs betaalbaar te houden.”
Daarom moet ook Amsterdamse instellingen verleid worden om hier stappen te zetten, al zal dit niet eenvoudig zijn, zo voorspellen de onderzoekers. “Ga het gesprek aan met Amsterdamse instellingen van hoger onderwijs over het instellingscollegegeld, om te bezien of zij bereid zijn dit te verlagen. Het ligt niet voor de hand dat de universiteiten deze bron van inkomsten mis willen lopen, hoewel er 527 Britten in Amsterdam studeerden in 2015, een grote groep in vergelijking met andere derdelanders zoals 382 studenten uit China, 213 uit de VS en 149 uit Rusland. Toch kan het de moeite waard zijn het gesprek over het instellingscollegegeld aan te gaan met de Amsterdamse instellingen van hoger onderwijs.”
