Nieuw ho-toezicht moet lastendruk verminderen
In 2015 heeft minister Bussemaker aangekondigd dat de CDHO, de Inspectie en de NVAO nauwer gaan samenwerken. Het plan is dat hoger onderwijsinstellingen het idee moeten hebben dat bij controle van deze drie organen het lijkt of het toezicht en kwaliteitsbewaking van het hoger onderwijs in één hand ligt.
We zijn inmiddels twee jaar verder en de minister heeft met deze instanties een notitie opgesteld over hoe deze samenwerking eruit moet zien. De minister benadrukt in haar brief aan de Kamer dat de drie organisaties niet opgaan in een organisatie. “De eigen verantwoordelijkheid van instellingen laat onverlet dat binnen ons stelsel voor hoger onderwijs externe beoordeling en advisering onmisbaar is. Deze functie wordt vervuld door de NVAO, inspectie en CDHO die elk hun onderscheiden taken en rollen hebben en houden.
Alleen maar is toegenomen
Volgens demissionair minister Bussemaker past dit plan in haar ambitie om de lastendruk in het hoger onderwijs te verlichten. Onlangs werd nog duidelijk uit een Kabinetsbrede analyse dat de lastendruk in het hoger onderwijs de afgelopen jaren alleen maar is toegenomen.
Daar moet volgens de minister nu verandering in komen. “Als reactie op mijn ambitie de lasten voor instellingen verder te verlichten hebben deze organisaties samen met de CDHO de handen ineengeslagen om tot verdergaande samenwerking te komen. Instellingen krijgen te maken met eenvoudige en efficiënte procedures. Onderzocht wordt of het mogelijk en functioneel is om daartoe één loket in te richten. Onnodige bureaucratie zal worden tegengegaan en dubbele bevragingslast worden voorkomen doordat niet de instellingen de verbindingen tussen de verschillende procedures moeten maken, maar de drie organisaties daar in onderling overleg zelf voor zorgen.”
Centraal datawarehouse
Daarnaast belooft de PvdA-bewindsvrouw dat de informatie-uitvragen vanuit de drie instanties niet zullen toenemen. “Stelselonderzoek vindt zoveel mogelijk plaats als bureauwerk, op basis van bestaande informatie en waar mogelijk op basis van gezamenlijke definities en kengetallen. In overleg met OCW en DUO wordt bezien of het mogelijk en wenselijk is uiteindelijk te komen tot een centraal ‘datawarehouse’ op basis waarvan eenduidige informatie beschikbaar komt over het hoger onderwijs.”
Bij de nog wel benodigde informatie-uitvragen zal er beter worden samengewerkt. “Instellingen worden niet dubbel bevraagd. Koepels en besturen worden gekend in de planningen. Opleidingen en bestuurders ervaren dat ze invloed hebben op de bevragingslast en de belasting van onderzoek en dat er intern meer rust is doordat onderzoeken en bevragingen niet tegelijkertijd plaatsvinden.”
Studenten profiteren
Door deze nieuwe aanpak zullen problemen in de kwaliteit ook eerder gesignaleerd kunnen worden, zo belooft OCW. “Studenten zullen door de intensivering van de samenwerking tussen NVAO, inspectie en CDHO er volgens deze organisaties uiteindelijk van profiteren dat ontwikkelingen bij instellingen of breder, in het stelsel, eerder kunnen worden gesignaleerd en indien nodig daarop wordt ingespeeld.”
Daarnaast belooft de notitie ook dat klachten van studenten eenvoudiger kunnen worden ingediend. “Eenvoudige procedures voor het indienen van klachten en het stellen van vragen over kwaliteit van het hoger onderwijs: geen opeenstapeling van verwijzingen of de noodzaak om klachten op verschillende plekken in te dienen, maar een eenvoudige procedure waarbij achter de schermen wordt gezorgd dat elke klacht en vraag op de goede manier wordt afgehandeld.”
Objectiviteit wordt gegarandeerd
Ook de politiek kan beter haar controlerende taak vervullen met deze nieuwe aanpak, zo staat in de notitie. “Objectieve ogen en oren: de wettelijke taken van Inspectie, CDHO en NVAO helpen de politiek om een brede blik te houden op de kwaliteiten en knelpunten in ons stelsel. Dat is de kracht van dit stelsel, waarbij groupspeak wordt voorkomen en objectiviteit wordt gegarandeerd. Tegelijkertijd betekent samenwerking tussen de drie partijen een afgestemde boodschap waarop de politiek kan varen.”
Daarnaast zorgt deze nieuwe samenwerking ook voor brede stelselrapportages. “Voor de samenleving en het parlement levert de samenwerking gezamenlijke (stelsel)rapportages op over het hoger onderwijs, en nauwe samenwerking wanneer interventies bij instellingen noodzakelijk zijn.”
Hoogwaardig onderwijs voorop
Voor instellingen zal ook het nodige veranderen voor de kwaliteitscultuur. “Met deze aanpak staat bij de afzonderlijke organisaties en in hun samenwerking het gezamenlijk doel van hoogwaardig, toegankelijk en doelmatig hoger onderwijs voorop. Zo ontstaat voor instellingen ruimte verantwoording en opbrengsten van in- en externe beoordeling te integreren in de eigen kwaliteitscultuur.”
Ook zullen instellingen minder tijd kwijt zijn om hun eigen profiel en zwaartepuntvorming over het voetlicht te brengen bij de drie losse instanties. “Instellingen verliezen weinig tijd aan het uitleggen van hun profiel, hun expertise en hun keuzes. Dat wordt mogelijk doordat de drie organisaties elkaars oordelen en beslissingen kennen en elkaar daarover actief informeren en gezamenlijk dilemma’s afwegen. Als er analyses worden uitgevoerd of ander onderzoek wordt gedaan, dan benutten zij elkaars expertise en zorgen zij voor afgestemde planningen.”
De minister zegt toe dat er op basis van deze notitie een plan van aanpak wordt gemaakt, in nauwe samenwerking met het veld. “De organisaties zullen hun notitie uitwerken in een plan van aanpak. Het gaat dus niet om structuuraanpassingen, maar om structurele samenwerking, met inachtneming van ieders onderscheiden rol en verantwoordelijkheid. In het kader van de uitwerking spreek ik met de NVAO, inspectie en CDHO af dat zij dat zullen doen in nauw overleg met de VH, VSNU, studenten.”
