Nieuwe VSNU-voorzitter uitgezwaaid in Tweede Kamer

Twee weken geleden werd bekend dat Pieter Duisenberg vertrekt uit de Tweede Kamer en voorzitter wordt van de VSNU. Vandaag nam de Kamer afscheid van hem. Veel leden van de VVD-fractie waren hierbij aanwezig, maar zeker niet de voltallige fractie. Wel kreeg hij een innige omhelzing van Jesse Klaver (GL) met wie hij samen een akkoord had bereikt over het leenstelsel.

Zijn vertrek naar de VSNU is niet geruisloos gegaan. Inmiddels zijn academici van de UvA een petitie gestart die zich uitspreekt tegen zijn voorzitterschap van de VSNU. Deze petitie is inmiddels al meer dan 2400 keer ondertekend en begint ook steeds meer ruchtbaarheid te krijgen in de landelijke media.

Vijf jaar met resultaat

In zijn afscheidsspeech die de Kamervoorzitter voordroeg memoreerde het VVD-Kamerlid zijn vijf jaar in de Kamer. “Hoewel ik uitkijk naar de volgende stap is het ook met pijn in het hart dat ik per 1 oktober voorzitter wordt van de vereniging van universiteiten. De afgelopen vijf jaar waren een geweldige mix van nieuwe ervaringen en interessante en bevlogen mensen en collegialiteit door alle partijen heen.” 

Bij zijn dankwoord stond Duisenberg stil met de collega-Kamerleden met wie hij successen had behaald. “Het waren vijf jaren met resultaat. Op mijn gebied, het hoger onderwijs en wetenschap heb ik daaraan mogen bijdragen. Zo is het leenstelsel tot stand gekomen in een constructieve coalitie met Mohamed Mohandis, Paul van Meenen, en natuurlijk Jesse Klaver onder mijn terrasverwarmer in mijn achtertuin. Bijna Kamerbreed werd mijn motie gesteund voor meer academische leraren. Met de heren Jasper van Dijk (SP) en Beertema (PVV) en Grasshoff (GL) knokten wij voor kwaliteitsborging bij opleidingen. En met de heren Rog en Bruins voor techniekonderwijs. 

Wel gaf hij aan dat het geen gemakkelijke beslissing is geweest om de overstap te maken naar de VSNU. “Ik heb toch de moeilijke beslissing gemaakt om de Kamer te verlaten. Vijf jaar geleden heb ik bewust de keuze gemaakt om het bedrijfsleven te verlaten om bij te dragen aan het publieke belang en dat heb ik met hart en ziel gedaan.”

Internationale ambitie

Duisenberg ziet uit naar zijn nieuwe baan en hoopt de ambities van de VSNU verder vorm te geven. “Ook in mijn nieuwe rol als voorzitter van de Vereniging van Universiteiten ben ik van plan om dat met diezelfde overtuiging te doen. De Nederlandse universiteiten hebben de gezamenlijke ambitie om prominent bij te dragen aan Nederland als kennissamenleving en gezamenlijk sterk te maken voor een toppositie, zowel in hart van onze samenleving, als ook in het internationale speelveld.”

“En u kent mij, net als in de Kamer is het belangrijk dat wij daar transparant in zijn, over wat wij doen en wat wij bereiken. Ik hoop dat ik mijn beweegredenen voldoende heb aangegeven, het is geen gemakkelijk besluit geweest, maar het is een kans die ik niet voorbij kan laten gaan om op deze wijze aan de universiteiten bij te dragen.” Hij voegde daaraan toe dat hij begrijpt dat zijn afscheid ook voor zijn VVD-collega’s onverwacht is.

Vermanende voorzitter

Ten slotte richtte Duisenberg zich tot Arib: “Ik respecteer vanuit jouw rol dat jij kritisch bent geweest op mijn vertrek ik wil je danken voor onze samenwerking.”

Desondanks begon de Kamervoorzitter in haar dankwoord toch enigszins vermanend. “Beste Pieter een half jaar nadat je opnieuw bent gekozen als VVD-Kamerlid verlaat je de Kamer. Het is geen geheim dat ik dat jammer vind. Natuurlijk omdat de partij en de kiezers meer van je hadden verwacht, maar zeker ook omdat je nog veel meer had kunnen betekenen voor de Kamer als geheel.”

Na deze vermaning begonnen de complimenten van de Kamervoorzitter. “Je hebt laten zien dat je de kennis en informatiepositie van de Kamer een hart toedraagt. Ik denk aan de ‘methode-Duisenberg’. Eind 2012 maakte je als nieuweling in de Kamer voor het eerst een begrotingsbehandeling van OCW mee. Opgeleid als macro-econoom had je de onderwijsbegroting van a tot z doorgenomen, maar bij je collega’s zag je veel minder belangstelling voor het huishoudboekje van de overheid.” Waarna zij erop wees dat inmiddels als acht commissies in de Tweede Kamer gebruikmaken van de methode.

Spannende overstap

De Kamervoorzitter had er alle vertrouwen in dat hij in zijn nieuwe rol als voorzitter van de VSNU helemaal zijn plek is. “Je stapt een wereld binnen die je goed kent. Je wist in de Kamer dingen voor elkaar te krijgen in de wetenschap en het onderwijs. Zo speelde je een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het leenstelsel van studenten. Je was lang betrokken bij de onderhandelingen met GroenLinks. Mede door de steun van die partij haalde het voorstel uiteindelijk een meerderheid in beide Kamers, een prestatie van formaat.”

Niet iedereen is gelukkig met de benoeming van Duisenberg als voorzitter. Inmiddels is er een petitie gestart hoewel veelal anoniem die al meer dan 2400 keer is ondertekend. De petitie stelt dat Duisenberg niet de juiste persoon is om voorzitter te worden van de VSNU.

De opstellers van de petitie stellen: “Keer op keer heeft hij zich als woordvoerder van zijn partij uitgesproken voor een beleid in het hoger onderwijs dat alles ondergeschikt maakt aan politieke en economische doelstellingen, zonder rekening te houden met een democratisch vereiste academische vrijheid, zonder intern begrip van de geleefde realiteit van studenten, stafleden en onderzoekers en uiteindelijk zonder omvattend idee van de universiteit.”