“Diversiteit is niet soft, het is hartstikke moeilijk”

Interview | de redactie
3 oktober 2017 | “We zijn bezig met het organiseren van prachtige conferenties, maar wat er gebeurt in de praktijk en in de klas?” Vandaag organiseert de Vereniging Hogescholen een conferentie over diversiteit. Lector Machteld de Jong (Inholland) hoopt dat het ook over de lastige kwesties zal gaan.

Wat kun je het beste doen om in het hbo om te gaan met bijvoorbeeld een diverse studentenpopulatie? Vandaag gaat de Vereniging Hogescholen daarover het gesprek aan. Spreker op de conferentie, Machteld de Jong kijkt alvast vooruit en heeft ook een waarschuwing: praat over thema’s waar het ook écht over gaat op de werkvloer, ook als dat moeilijke onderwerpen zijn, zoals groepsvorming in de klas tussen studenten met en zonder een migratieachtergrond.

Lees ook de eerdere bijdrage van Machteld de Jong in de reeks ‘Gewoon goed lesgeven’.

De Jong is sinds 1 september lector diversiteitvraagstukken van de Hogeschool Inholland, daarvoor was zij associate lector. Momenteel schrijft zij samen met Huub Nelis aan het boek: ‘Help! Mijn school is gekleurd‘. Als onderzoeker kijkt zij naar diversiteitsvraagstukken in het Nederlandse onderwijs en de uitkomsten van dat onderzoek gebruikt zij voor lezingen en trainingen aan docententeams.

Niet naast een ‘Nederlander’ zitten

De Jong hoopt dat er een ‘nieuw samen’ komt.  Waar het gesprek over zou moeten gaan is volgens de Inholland-lector zoiets alledaags als groepsvorming in de klas. “Ik gaf deze week een les en toen ging het over groepsvorming in de klas. Docenten vinden groepsvorming op basis van etniciteit niet leuk en lastig. Studenten die bij elkaar gaan zitten en vooral kijken naar iemands etnische achtergrond en dat ook open zeggen. Hoe we dat moeten doorbreken daar heeft niemand het over.”

Om aan te geven hoe dat in de praktijk werkt groepsvorming, geeft De Jong een voorbeeld uit de praktijk. Tijdens een van haar lessen gaf een studente met een Turks-Nederlandse achtergrond een voorbeeld uit haar eigen ervaring: “als ik een klas in ga en ik ken niemand dan ga ik niet zomaar naast een ‘Nederlander’ zitten, want ik weet helemaal niet of die dat wel leuk vindt. Als ik door de kantine loop en ik zie gemengde groepjes zitten met jongeren met en zonder migratieachtergrond, dan denk ik altijd: die zijn met hun studie bezig, want privé doe je dat niet.” Het zijn dit soort voorbeelden waar het veel te weinig over gaat volgens De Jong. “Hoe komt dat? Wij moeten ons veel meer gaan afvragen wat de overeenkomsten zijn in plaats van de verschillen en dat proces kunnen docenten stimuleren.”

Om dit soort situaties te doorbreken geeft de lector diversiteit aan dat het begint met een gesprek: “De basis is dat je eerst een veilige omgeving moet creëren. Dat geldt voor docenten, maar hetzelfde zie je ook terug op de arbeidsmarkt. Mensen zoeken mensen op bij wie zij zich veilig voelen. Omdat te veranderen moet dus eerst de context veilig voelen. Iedereen moet het idee hebben: ik doe ertoe en ik word gekend.”

Daarom hoopt de lector ook dat het vandaag bij de conferentie over dit soort alledaagse zaken zal gaan, en dat de sector er ook daadwerkelijk iets mee gaat doen. “Als die veilige omgeving er is en iedereen een goed gevoel heeft bij een teammanager of een docent dan kun je het hebben over ingewikkelde thema’s, maar dat gebeurt heel vaak niet. We zijn wel bezig met het organiseren van prachtige conferenties, maar wat er gebeurt in de praktijk, op de werkvloer en in de klas? Daar begint het namelijk mee.”

Het ‘nieuw samen’

De Jong merkt in haar omgeving dat het onderwerp volop speelt. “Er is gelukkig meer aandacht voor diversiteit dan ooit en dat is ook nodig, want het is een tijdje weggeweest; iedereen dacht: ‘het is toch af?’ ‘Iedereen is geïntegreerd?’ Dat klopt deels, maar er zijn zaken die onderhuids blijven spelen, omdat ze niet worden besproken en die gaan niet vanzelf weg.” Diversiteit moet daar volgens haar niet gezien worden als ingewikkeld en moeilijk, “we moeten het juist zien als een uitdaging en een kans om dichter tot elkaar te komen, want dat is de wens van iedereen.”

“Het klinkt misschien wat abstract, maar we moeten een ‘nieuw samen’ creëren en we moeten perspectieven hebben op de werkelijkheid vanuit heel veel verschillende kanten. Waarbij je ook open moet staan voor meningen en perspectieven van anderen, ook als die misschien niet lijken op die van jou. Als dat wel lukt en we hebben een klas waar iedereen zich veilig voelt en gekend wordt dus ook dingen durft uit te wisselen en kwetsbaar durf te zijn, dan ga je ook anders naar elkaar kijken en daar begint het mee.”

De Jong wil ervoor waken om te worden weggezet als geitenwollensokkentype. “Dit soort gesprekken zijn niet soft, ze zijn juist hartstikke moeilijk. Als je het over ‘verbinding’ hebt of ‘dialoog’ dan wordt vaak gezegd: geitenwollensokken en slap, maar het is juist heel erg moeilijk. Het is belangrijk om de juiste toon te vinden en iedereen zijn perspectief naar voren te laten brengen. Op het moment dat je met mensen gaat praten met heel veel verschillende perspectieven op de werkelijkheid, dan word je ook soms wat hardhandig geconfronteerd met hoe jij zelf naar de wereld kijkt.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK