Innovatie betekent niet altijd iets nieuws
“In het begin was het zo dat de vragen in de innovatiewerkplaatsen vaak van lectoren en onderzoekers in de hogeschool kwamen,” vertelde Joost Degenaar van het Hanze Centre of Expertise Healthy Ageing onlangs tegen ScienceGuide. Inmiddels zijn de rollen veel vaker omgedraaid en weten bedrijven en maatschappelijke organisaties met innovatievraagstukken de Centres steeds beter zelf te vinden.
Maar hoe gaat dat in zijn werk? Wie bel je als je met een vraag zit? Hoe formuleer je zo’n vraag en welk onderzoekstraject ga je op zo’n moment in? Fabienne Hendricks kent de verschillende zijden van de ‘triple helix’. Ze was directielid van Platform Beta Techniek en inmiddels is ze manager van het Tata Steel Training Centre.
Het strategisch belang van bijscholing
“Tata Steel heeft al sinds 1939 een eigen bedrijfsschool”, vertelt Hendricks. “Het bijscholen van bestaand en opleiden van nieuw personeel is altijd van strategisch belang geacht. Dat betekent dat we jonge mensen met een vmbo-diploma of havo 3 overgangsbewijs aannemen om zelf op te leiden, maar ook dat we onze eigen werknemers via modules bijscholen om de technische vakkennis die steeds in ontwikkeling op orde te houden.”
Naast dat de organisatie een eigen opleidingscentrum heeft, wordt samen met andere bedrijven in de regio IJmuiden ook de samenwerking met het mbo gezocht. Dat gebeurt in het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Techport MBO. “We zijn daar in 2013 mee gestart vanuit het gevoel dat er een tekort aan technici was bij alle bedrijven. In het begin bestond ons werk dan ook vooral uit promotieactiviteiten, maar inmiddels richten we ons ook op Joint Innovation Projects.”
Die innovatie levert misschien niet direct nieuwe producten of diensten op, maar dat is volgens Hendricks ook niet altijd wat bedrijven zoeken. “Bij innovatie wordt vaak aan iets totaal nieuws gedacht, maar zo is het in de praktijk meestal niet. Het gaat veel meer om zaken die het proces verbeteren. Die er voor zorgen dat we iets goedkoper of sneller kunnen, of dat we de kwaliteit ergens van verbeteren.”
Als voorbeeld daarvan geeft Hendricks de logistiek rond de enorme rollen staal die Tata dagelijks verwerkt. “Om die rollen te verplaatsen gebruiken we magneten, maar het nadeel daarvan is dat ze het staal beschadigen. We zijn dus met studenten en onderzoekers aan het kijken wat voor materiaal je het beste kunt gebruiken om er tussen te stoppen zonder dat de magneet aan kracht verliest.”
Opwaartse druk in het onderwijs
Het is slechts één van de vele innovatievraagstukken waar bedrijven in de regio zich voor zien. Mede daarom heeft Techport MBO besloten om nu ook een fysieke plek te creëren waar bedrijven en studenten samen aan het werk gaan. “Dat is volgens mij een noodzakelijke volgende stap. We zijn nu bezig met het Techport Centre, dat is echt een campusachtige omgeving”, vertelt Hendricks. “Daar werken we nauw samen met het Nova College en we zijn ook in gesprek met het hbo om te gaan samenwerken.”
Hendricks merkt ook bij Tata Steel een enorme opwaartse druk in het onderwijs. “Waar er vroeger veel vraag was naar mbo niveau 2, gaat dat door de enorme technologische ontwikkelingen steeds vaker door naar mbo 3 en 4. Het is dus niet gek dat het hbo dan ook in beeld komt. We zijn nu aan het verkennen wat er op dat punt kan, je kunt bijvoorbeeld denken aan de ontwikkeling van Associate Degree programma’s.”
Uiteindelijk moeten op de nieuwe campus in de regio IJmuiden twee zaken samenkomen: onderwijs en innovatie. “Je ziet op dit moment dat de techniek een hele snelle ontwikkeling doormaakt. Heel veel is hightech en dat vraagt heel veel van onze werknemers, maar ook van nieuwe werknemers die bij ons aan de slag willen.”
Leren in een realistische werkomgeving
Hendricks merkt dat die technologische ontwikkeling ook het onderwijs voor flinke uitdagingen stelt. “Het is voor scholen bij wijze van spreken niet bij te houden. Bovendien is het bijna onmogelijk om een realistische werkomgeving (van een bedrijf als Tata Steel) na te bootsen. Terwijl die realistische werkomgeving bijdraagt aan de inhoud en kwaliteit van het leren. Een BBL opleiding zoals Nova College en Tata Steel die samen aanbieden biedt daarvoor een uitkomst. Een goede praktijkcomponent is dus onontbeerlijk.”
Die echte realistische werkomgeving kunnen bedrijven bieden en daarom is de ontwikkeling van het Centrum voor Innovatief Vakmanschap volgens Hendricks zo waardevol. “Ik denk dat die echte context bijdraagt aan een versnelde leercurve. Als je zelf de kans krijgt om voor een reëel probleem een oplossing te bedenken, dat is heel waardevol.”
Als het aan Hendricks ligt moet het Techport Centre dan ook een plek worden waar studenten komen om te leren, maar ook waar werknemers kennismaken met nieuwe ontwikkelingen en technieken. “We hanteren binnen ons bedrijf niet de term ’leven lang leren’, maar dat is natuurlijk wel wat het is. Wat ik mooi zou vinden is dat de trainingen voor ons hogere management direct naast de opleidingen van jonge leerlingen plaatsvindt. Dat past juist goed allemaal onder één dak.”
“Natuurlijk zal de technologische versnelling waar we nu mee te maken hebben, voor sommigen te snel gaan”, erkent ook Hendricks, “maar ik zie heel veel bereidheid om bij te leren en weer in aanraking te komen met leren. We zullen mensen daar ook wel in mee moeten nemen. Je ontkomt er niet aan. Als je niet bij blijft bij de laatste ontwikkelingen, mis je als groot bedrijf gewoon de boot.”
