Minister roept ZonMw tot de orde

Dit weekend kwam het radioprogramma Argos met de onthulling dat ZonMw onrechtmatig subsidie heeft uitgedeeld. Onderzoekers die een aanvraag hadden ingediend zaten zelf in de beoordelingscommissie. Dit was in strijd met de gedragscode van ZonMw en NWO, en met de Algemene wet bestuursrecht. De Tweede Kamer heeft naar aanleiding van deze casus uitleg gevraag aan verantwoordelijk minister Edith Schippers.

Schippers laat in een korte en stellige reactie weten dat ZonMw recentelijk nog is geëvalueerd. “ZonMw is een zelfstandig bestuursorgaan en wordt eens in de in 5 jaar geëvalueerd. De laatste keer was in 2016-2017. Bij deze evaluatie is niets gebleken van de problematiek die nu aan de orde wordt gesteld. De bevindingen van het externe onderzoeksbureau en het oordeel van de begeleidingscommissie, samengesteld uit wetenschappelijke en maatschappelijke geledingen, waren overigens positief.”

Geen uitzonderingen

Toch is dit voor de minister van volksgezondheid niet afdoende en vraagt zij hoe ZonMw in de praktijk werkt. “ZonMw hanteert de eigen gedragscode ‘belangenverstrengeling ZonMw’ en onderschrijft de gedragscode van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), gezamenlijk zouden die moeten borgen dat er geen belangenverstrengeling plaatsvindt. Naar aanleiding van de publiciteit heb ik ZonMw gevraagd om nader inzicht te geven in hun werkwijze.”

De minister wil weten of het hier een incident betrof en of dit overlegd is met haar ministerie. “Ik heb een feitenrelaas gevraagd, gevraagd hoe de Gedragscode Belangenverstrengeling ZonMw wordt toegepast, hoe deze gedragscode zich verhoudt tot artikel 2.4 van de Algemene wet bestuursrecht, of het incident uit 2015 op zichzelf stond/staat, wat hierover is gewisseld met het departement, of zich na 2015 nog vergelijkbare situaties hebben voorgedaan, wat de interne aanpak is om belangenverstrengeling te signaleren en te voorkomen, et cetera.”

Tot slot benadrukt de minister dat zij zeer hecht aan de onafhankelijkheid van beoordelingscommissies. “Wat mij betreft kan er geen misverstand over bestaan dat leden van een beoordelingscommissie niet betrokken kunnen zijn bij beoordeling van hun eigen aanvragen.” Daarmee sluit zij tevens de huidige praktijk van ZonMw uit bij het programma Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde waar de organisatie zegt nog steeds een uitzondering voor te maken.