Nobel voor nieuwe blik op biomoleculen

Nieuws | de redactie

4 oktober 2017 | De opvolgers van onder meer Ben Feringa zijn bekend. Jacques Dubochet, Joachim Frank en Richard Henderson winnen de Nobelprijs voor de Scheikunde van 2017. Ze krijgen de prijs voor de ontwikkeling van cryo-elektronenmicroscopie waarbij biomoleculen in bevroren staat in beeld worden gebracht.

De methode waaraan de onderzoekers uit Zwitserland, Duitsland en Engeland hebben bijgedragen heeft de “biochemie in een nieuw era” gebracht, zo stelt het Nobelcomité. Met hun werk zorgen de wetenschappers ervoor dat onderzoekers nu biomoleculen zoals de eiwitten die voedingsstoffen door de cel vervoeren kunnen invriezen tijdens het bewegen.

Daarmee visualiseren ze processen die voorheen nooit in beeld konden worden gebracht. De belangrijkste beperking van de reguliere elektronenmicroscoop was altijd dat er enkele dode materie mee bestudeerd kon worden, omdat de gebruikte elektronenstraal biologisch materiaal kapot maakt.

Het onderzoek van Henderson, Frank en Dubochet zorgde ervoor dat de elektronenmicroscoop veel breder inzetbaar werd. Inmiddels is het voor wetenschappers mogelijk om bevroren driedimensionale structuren van biomoleculen onder de elektronenmicroscoop te besturen. Die techniek leverde onder meer nieuwe inzichten op over de structuur van het Zika-virus – hoe het er in werkelijkheid uitziet.

Vorig jaar ging de Nobelprijs voor de Scheikunde nog naar een Nederlander. RUG-chemicus Ben Feringa won samen Jean-Pierre Sauvage en Sir J. Fraser-Stoddard voor hun onderzoek naar ontwerpen van molecule machines die gecontroleerd in beweging komen als er energie wordt toegevoegd.