Bussemaker bij afscheid blij met alle docenten actiegroepen
Op de kop af vijf jaar waren Jet Bussemaker en Sander Dekker bewindslieden op OCW. Maandag werden ze uitgezwaaid in Theater Diligentia, in Den Haag. Eerst door bekenden met wie zij hadden samengewerkt, later door de eigen medewerkers van het ministerie.
Termijn ten volle benut
Marjan Hammersma, de hoogste ambtelijke baas van OCW prees hun doorzettingsvermogen. “Het is namens mijn collega’s een grote eer om jullie te ontvangen in dit roemruchte theater. Het is op de kop op af vijf jaar geleden dat Jet Bussemaker en Sander Dekker aantraden als de nieuwe bewindslieden op OCW van Rutte II. Het is voor het eerst sinds Paars I dat een kabinet de termijn heeft volgemaakt. Jet en Sander hebben dat ten volle benut.”
Beide bewindslieden waren bezige bijtjes en hebben bepaalde niet stilgezeten, zo wist Hammersma uit eigen ervaring te vertellen. 60 wetten en 65 algemene maatregelen van bestuur wisten zij door beide Kamers te loodsen. “Aanpassingen en veranderingen in cultuur en onderwijs gaan altijd langzamer dan een minister wil. Regelmatig verricht de staatssecretaris en de minister noest voorwerk en maken de opvolgers het karwei af. Heel frustrerend, zo niet bij Jet en Sander.”
Hammersma verwees daarbij expliciet naar het delicate proces rondom de invoering van het leenstelsel. “Zij hebben in die vijf jaar echt het verschil kunnen maken. Dat komt vooral door hun tomeloze inzet en betrokkenheid bij de O, de C en de W. Kijk maar eens naar de enorme beleidswijzingen op het terrein van Jet Bussemaker. Dankzij het studievoorschot kwam er geld vrij om te investeren in beter en uitdagender hoger onderwijs. Investeringen die worden gekoppeld aan een strategische agenda hoger onderwijs en onderzoek die onder Jet tot stand kwam.”
Inspirerende bewindslieden
Dekker werd vooral geprezen om de rol die hij had gehad bij de strijd voor Open Science. “De wetenschap is Sander Dekker dankbaar vanwege het pionierswerk voor Open Access. Daarmee gaf hij ons land een voortrekkersrol, niet alleen in Europa maar wereldwijd.”
Lees hier de terugblik van ScienceGuide op de ambtstermijnen van Jet Bussemaker en Sander Dekker.
Maar makkelijk was Dekker ook niet altijd voor de ambtenaren op OCW. “Als OCW’ers zijn wij ook dankbaar voor jullie politieke leiding. Wij zijn Sander Dekker dankbaar omdat hij niet zomaar een advies overnam, maar altijd het naadje van de kous wilde weten, totdat wij er gek van werden.”
Hammersma wees er bij Bussemaker op dat zij de ambtenaren op het ministerie meer had betrokken bij hun eigen werk. “Wij zijn Jet dankbaar, die dwars door het ministerie geen draagvlak zag voor haar beleid en ons daarom meer uit gezamenlijke beleidsterreinen vanuit OCW liet halen, meer dan wij zelf ooit voor mogelijk hielden. Heel veel dank voor jullie inspiratie en vechtlust en dank voor de fijne samenwerking.”
Twijfel en frustratie
In hun dankwoord stonden de beide bewindslieden stil bij het feit dat ze zo plots waren verdwenen van het ministerie. “Het is een rare dag eigenlijk is het een soort van terugkomdag. Ik ben donderdag een week geleden vertrokken van het ministerie,“ memoreerde Bussemaker. Beide oud-bewindslieden hadden vlak voor het afscheid op het ministerie de schilderijen onthult met hun eigen portretten. Dekker moest hier nog wel aan wennen. “We zijn dagelijks langs al die voorgangers gekomen en ik vond het eigenlijk wel gek dat je dan nu je eigen kop daar ziet hangen.”
Bussemaker was overall tevreden over de vijf jaar als onderwijsminister, hoewel ze wel had getwijfeld om minister te worden. “Overheersend waren het vijf fantastische jaren. Ik heb weleens in interviews gezegd dat ik geaarzeld heb om deze stap te maken. Ik wist namelijk hoe het is om bewindspersoon te zijn, ik was staatssecretaris in Balkende IV en had in 2012 een hele leuke baan als rector van de HvA. Ik wist ook hoe moeilijk en frustrerend het is dat iedereen 24 uur per dag iets van je vindt. Maar ik heb er absoluut geen spijt van gehad. We hebben heel veel kunnen doen. Uiteindelijk is het een hele productieve samenwerking geweest dat had niet zonder iedereen hier gekund. Het was het voor mij meer dan waard. Op veel terreinen hebben we echt enorme vooruitgang geboekt.”
Toch was er ook wel een pijnpunt en dat we het rapport van de Inspectie uit 2016 over Gelijke Kansen. “Ik vind dat het gelijke kansen dossier wel heel ingewikkeld is geweest, daar zal ik niet omheen draaien als minister van sociaaldemocratische huize. Aan het begin van de regeerperiode hebben wij tegen elkaar gezegd: ‘we doen het zo goed met gelijke kansen doe nu ook wat aan leerlingen die wat extra uitdaging nodig hebben.’”
Daarom kwam de klap des te harder aan toen de Inspectie met het rapport kwam waaruit bleek dat de kansenongelijkheid sterk was toegenomen in het onderwijs. “Het was echt wel hard dat je na de helft van de regeerperiode een rapport krijgt dat inslaat als een bom. Dus ook niet meer bij machte bent om met een paar simpele regelingen daar veranderingen in aan te brengen. We zien wel dat het beter gaat. Als je kijkt naar de eindadviezen aan leerlingen en de overgang van mbo naar hbo. Maar met de beste bedoelingen hebben wij samen met de Kamer gezien dat het soms heel erg ingewikkeld is geweest.”
De afgezwaaide minister was vooral ook trots op het feit dat zij leraren mee zelfbewustzijn had gegeven, terwijl ze daar zelf en haar opvolgers niet altijd profijt van hebben. “Waar ik heel blij mee ben is dat we samen de lerarenagenda hebben ontwikkeld en leraren het bewustzijn hebben gegeven dat ze ertoe doen. Dat hebben we geweten met alle actiegroepen die intussen zijn ontstaan, die ons en onze opvolgers het niet altijd makkelijk maken. Dat was vijf jaar geleden ondenkbaar. Ik ben hoopvol dat onze opvolgers een aantal belangrijke rode draden verder zullen blijven ontwikkelen. Als zij het niet doen dan zijn het de leraren wel die de nieuwe bewindslieden scherp zullen houden.”
Dekker gaat vooral de receptiemedewerkers en de beveiligingspersoneel van het ministerie missen. “Als je s’ochtens op OCW komt en je bent nog grumpy omdat je net uit bed bent gestapt, dan zit daar achter de balie een geweldig team van beveiligers en mensen die de deur opendoen. De vrolijkheid die ik daartegen kwam is echt geweldig.”
