“Leg uit waarom taal belangrijk is”
Praktische handvatten op conferentie stadsbekwaam lesgeven
De socioloog is keynote spreker op de conferentie Stadsbekwaam lesgeven in Amsterdam. De middag is een initiatief van verschillende mbo-instellingen ROC van Amsterdam, het Mediacollege, ROC TOP, Hout- en Meubilerings College en de gemeente Amsterdam. Het vraagstuk rondom lesgeven in de grootstedelijke context staat centraal en de initiatiefnemers hopen met de conferentie een startschot te geven aan de ontwikkeling van de Amsterdamse pedagogisch-didactische aanpak.
De filosofie van de transformatieve school
Iliass El Hadioui is promovendus aan de Erasmus Universiteit en focust zich op de relatie tussen gepercipieerde sociale uitsluiting en identificatie met Rotterdam en Nederland onder Rotterdamse schoolgaande jongeren tussen de 15 en 27 jaar. Hij staat aan de wieg van de filosofie van de transformatieve school. Deze filosofie leert docenten hoe om te gaan met de straatcultuur op school. Het erkennen van de verschillende culturen is van belang.
Er zijn drie ladders in zijn filosofie. De straatculturele ladder, de thuisladder en de professionele ofwel de schoolladder. Docenten zijn er om de studenten te helpen switchen tussen de ladders, de culturen en de daar bij horende talen. Het is als docent belangrijk om uit te kunnen leggen wat er op de schoolladder gebeurd. “Wat zijn wij hier aan het doen, en waarom doen wij dit?”
Iliass noemt dit het hoger leerdoel. “En dit gaat dus ook over zelfreflectie bij jezelf als docent. Waarom doe ik iets eigenlijk? Waarom doen wij als team iets?” Als je als taaldocent moeilijke woorden aan wil leren, dan moet jij aan je studenten kunnen motiveren waarom jij dit doet. Het hoger doel voor docenten is volgens El Hadioui in deze context: “Op dat jullie (studenten) kunnen laten switchen tussen leefwerelden en dat jullie in staat zijn jezelf comfortabel te voelen, op alle ladders.”
Ogen gericht op Amsterdam en Rotterdam
Aan de hand van een fragment uit de Franse film “Entre les murs” zet El Hadioui zijn verhaal in Franse context. “Ik gebruik de Franse context niet vanuit pessimisme, maar om een realistisch alternatief neer te zetten. Studenten in de Franse banlieus beheersen geen enkele taal meer correct. Omdat zij de thuistalen vergeten zijn, als vierde generatie migrantenkinderen. Omdat zij onvoldoende toegang hebben tot het adopteren van het ABF Algemeen Beschaafd Frans , middenklasse Frans.”
Gevolg voor deze kinderen is dat zij geen mogelijkheden meer hebben om zich op de ladder te bewegen. El Hadioui beschrijft dit “Vervolgens zitten zij sociologisch vast in hun eigen stadsdelen. Waarin zij zich weliswaar kunnen redden met de Franse staattaal. Maar zij kunnen het nooit omzetten naar iets waar zij zelf mee verder kunnen.”
Om deze situatie te voorkomen in Nederland moet er in het grootstedelijk onderwijs de juiste afslag genomen worden. “Ik denk wel dat de rest van Nederland kijkt naar Amsterdam en Rotterdam, welke afslagen hier worden genomen.” Een transformatie onder docenten is volgens El Hadioui de oplossing. Begrijpen waarom je doet wat je doet. Hierbij is het zorgwekkend dat in Rotterdam en Amsterdam 30 tot 50 procent van de afgestudeerde docenten na vijf jaar niet meer werkzaam is in het onderwijs. “Ik denk dat deze docenten de verbinding met hun eigen hoger leerdoel zijn verloren. De innerlijke overtuiging dat jij studenten kunt laten klimmen op de ladder.”
Het moet wel goed zijn, boven aan die ladder
El Hadioui gaat tijdens de workshop dieper in op de praktische uitvoering van de filosofie van de transformatieve school. Hierbij is het van belang dat de kwaliteit hoog blijft. “Wij zijn dus niet van mening dat het niveau van de kennisoverdracht dan maar verlaagd moet worden. Als docent moet je kunnen uitleggen waarom de student op de drempel van het klaslokaal moet switchen van straattaal naar ABN. Waarom het belangrijk is om eloquent ABN te kunnen spreken Dit is dan geen anti-straattaal betoog, maar een pro multi-taligheid betoog.” De kwaliteit moet volgens deze methode dus wel goed zijn. “Wij leren de studenten om te laveren, tussen de werelden, de ladders, en de talen, en dan moet het daarboven aan de ladders ook goed zijn.”
Het aanwijzend voornaamwoord is volgens El Hadioui een goed voorbeeld. Het verschil tussen die en dat is voor Nederlandse docenten een uitdaging. Hierbij geeft de socioloog aan dat het gebruik van ‘die meisje, die boek, die lokaal’ niet meteen moet worden gezien als een tekort. “Zij staan niet laag op de professionele taalladder. Nee, zij zitten parallel ook in de straat culturele context, waar het verschil tussen die en dat wegvalt. In straattaal is er geen dat.”
Op dat moment moeten docenten niet wegkijken en vanuit de aansluiting met de belevingswereld van de student het verschil tussen die en dat dan maar weglaten. “En als jij over tien jaar werkt bij een ministerie of gemeente en jouw collega’s worden toch wel nerveus van de vijf taalfouten in jouw mail, dan is dat maar zo.”
Volgens El Hadioui moet de docent juist het belang van de verschillende culturele omstandigheden en de verschillende talen kunnen uitleggen: straattaal, professionele taal en de taal die thuis gebezigd wordt. Om vervolgens te kunnen verwoorden waarom de professionele taal zo belangrijk is. “Wij gaan op school niet over het ontwikkelen van straattaal. Maar wij gaan over het ontwikkelen van de taal van de schoolcultuur. Wij, als docenten, gaan over het ontwikkelen van ABN.”
““Wij leren de studenten om te laveren, tussen de werelden, de ladders, en de talen, en dan moet het daarboven aan de ladders ook goed zijn.””
Iliass El Hadioui
Op 29 november is Iliass El Hadioui een van de sprekers op het symposium Taal Centraal, voor meer informatie en aanmelding klik hier.
