Probleem van eenzaamheid bij jongeren wordt onderschat

RUG-socioloog wint Science for Society Award

Interview | de redactie
19 januari 2018 | “Er is veel aandacht voor eenzaamheid bij ouderen, maar ook onder jongeren is dit een groot probleem.” Gerine Lodder won kort geleden de Science for Society award van haar universiteit voor haar publieke communicatie van haar onderzoek. “Het is een heel bewuste keuze om hier mijn tijd aan te besteden.”
Gerine Lodder (foto: YouTube)

Sinds vorig jaar beloont de Rijksuniversiteit Groningen jonge onderzoekers die hebben laten zien dat zij hun onderzoek op overtuigende manier kunnen delen met het publiek. Dit jaar viel socioloog Gerine Lodder in de prijzen. Zij doet onderzoek naar eenzaamheid  bij jongeren. Het is een onderwerp dat lange tijd eigenlijk weinig aandacht kreeg, maar gelukkig inmiddels bekender is.

Volgens Lodder was het relatief eenvoudig om aandacht te genereren voor dit onderwerp. “Het spreekt eigenlijk heel erg aan, dus zodra mensen geattendeerd worden op dit onderwerp dan gaat het heel makkelijk.” Een speciale communicatiestrategie heeft ze dan ook niet nodig gehad om over haar onderzoek te kunnen vertellen. Het is vooral via-via gegaan.

Eenzaamheid onder jongeren

“Mensen onderschatten hoe groot het probleem met eenzaamheid onder jongeren eigenlijk is.” De eenzaamheid van ouderen kwam de afgelopen jaren vaak in het nieuws. Volgens Lodder kan dan het gevaar ontstaan dat er door de scheve aandacht een beeld ontstaat dat dit probleem niet leeft onder jongeren. “Ik zou niet willen zeggen dat we minder aandacht moeten hebben voor ouderen, maar wel meer voor jongeren.”

“Het zou prachtig zijn om nu al te investeren in jongeren. Hen de handvatten te geven om met eenzaamheid om te gaan, ook op latere leeftijd.” Volgens Lodder is het belangrijk je te beseffen dat eenzaamheid er ook een beetje bij hoort in de pubertijd. ”In deze gevoelige periode worden leeftijdgenoten steeds belangrijker. Ook erbij horen wordt steeds belangrijker. Daardoor liggen gevoelens van eenzaamheid op de loer”

Het gevoel van eenzaamheid is an sich geen probleem legt Lodder uit. Eenzaamheid is een signaalfunctie van het lichaam die je vertelt dat je aandacht moet besteden aan je sociale relaties. “Het is alleen belangrijk om te leren hoe om te gaan met die gevoelens. Niet voor iedereen is eenzaamheid alleen een motiverend signaal dat verdwijnt zodra er weer contact is gevonden.” Tussen de 3 en 10% van jongeren zijn chronisch eenzaam. Voor deze jongeren is er vaak een onderliggend kernprobleem, zoals moeite met sociale vaardigheden of de neiging om de wereld door een zwarte bril te zien. Deze jongeren hebben professionele hulp nodig.

Op de langere termijn zijn het niet de jongeren die zich tijdelijk buitengesloten voelen waar we ons volgens Lodder als maatschappij zorgen over moeten maken. “Het zijn vooral de jongeren die langdurig, jaar na jaar, op welke school ze ook zitten, kampen met gevoelens van eenzaamheid.”

Maatschappelijke waarde

Volgens Lodder is het niet zozeer zaak om eenzaamheid te bestrijden puur en alleen omdat eenzaamheid ‘niet leuk’ is. “Het gaat om veel grotere gevolgen. We weten dat eenzaamheid een enorme invloed heeft op de kans op een depressie en suïcidale gevoelens. We zien ook een relatie met hart- en vaatziekten.” De gevolgen van eenzaamheid zijn op het gebied van morbiditeit en mortaliteit dan ook vergelijkbaar met die van obesitas.

“Ik geef op dit moment vooral veel lezingen bij lokale organisaties en bij coalities tegen eenzaamheid.” Dat komt volgens haar neer op ongeveer een lezing per maand. “Daar moet ik eerlijk bij zeggen dat ik nog niet zo lang bezig ben, eigenlijk pas sinds mijn promotie anderhalf jaar geleden.”

Het typische publiek beschrijft Lodder als “vrijwilligers, jongerenwerkers, hulpverleners en organisaties die zich bezig houden met lichamelijke en geestelijke gezondheid zoals de GGZ en scholen” Vaak dus professionals die in direct contact staan met de groep die zij onderzoekt. “We denken gelukkig steeds meer na over mentale gezondheid, maar het is ook de sociale gezondheid waar we op moeten letten.”

Tijd in de agenda vrijmaken

Naast lezingen praat Lodder ook mee in verschillende commissies waar ze optreedt als expert, en ook voor het bredere publiek vertelt ze over haar onderzoek. In november gaf ze een TED talk bij TEDxGroningen. Allemaal tijd die niet in het onderzoek of in het schrijven van een volgende subsidieaanvraag gestoken kan worden.

Die tijdsbesteding heeft ze ervoor over. “Ik vind het gewoon belangrijk om mijn kennis over te brengen.” En daar komt nog een argument bij aangezien zij nagenoeg de enige is in Nederland die zich bezighoudt met dit onderwerp. “We moeten dit probleem serieus nemen en zo lang er niet meer wetenschappers met dit onderwerp bezig zijn dan doe ik het. Zo wordt in ieder geval deze kant van het verhaal verteld.”

“Dat betekent dat ik minder tijd heb voor mijn onderzoek, maar het is ook vrije tijd die ik erin investeer.” Ze geeft toe dat ze hier in het begin niet eens echt bij stilstond en dat het een beetje als vanzelf ging. “Meer algemeen vind ik dat het echt belangrijk is dat wetenschappers zich mengen in het publieke debat. Ik vind het dan ook fijn dat ik via deze prijs waardering krijg en dat ik een leidinggevende heb die dit stimuleert.” De prijs lijkt ook gevolgen te hebben aangezien Lodder pas is genomineerd voor Vrouw in de Media Award, voor de regionale prijs van Groningen.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK