Internationalisering in hbo masters: dichtbij en ver weg
Donderdag was het de derde keer dat het Landelijk Netwerk Professionele Masteropleidingen (LPPM) van de Vereniging Hogescholen (VH) de jaarlijkse masterconferentie organiseerde. Tijdens de verschillende workshops stond het onderwerp internationalisering in het middelpunt van de belangstelling. In een open en collegiale sfeer wisselden bijna honderd docenten, coördinatoren en onderzoekers hun ervaringen met verschillende vormen van internationalisering uit.
Dat internationalisering verschillende gezichten kan hebben bleek uit de diversiteit in workshops. Waar de ene workshop specifiek inging op de pedagogische uitdagingen van een international classroom was men in een andere sessie vooral bezig met de kernvraag: waarom internationaliseren?
Digitale uitwisseling van vakken
Binnen het masterprogramma Molecular Life Sciences van de HAN wordt al enige tijd onderwijs uitgewisseld met de University of Florida (UoF). Studenten van de Nederlandse instellingen kunnen digitaal vakken volgen aan de Amerikaanse universiteit, terwijl de studenten van de UoF een cursus volgen aan de HAN. Een vorm van internationalisering waarbij geen enkele vliegreis gemoeid is maar toch honderden studenten kennis laat maken met het onderwijs elders.
De UoF is een instelling die al langer geleden sterk heeft ingezet op digitaal onderwijs. Zo sterk zelfs dat een groot gedeelte van de studenten zelden de reis naar Florida maakt. “De UoF heeft bijvoorbeeld veel soldaten die bij hen ingeschreven staan. Die maken vanaf het front – digitaal – hun huiswerk,” legt Remko Bosch (HAN) uit. Als studenten een tentamen moeten maken op de campus dan maken ze er vaak ook een minivakantie van. “Het stikt daar van de pretpraken.”
De toegevoegde waarde van de cursussen was voor beide instellingen de voornaamste aanleiding om samen te gaan werken vertelt Bosch. “De UoF was erg geïnteresseerd in de cursus Big Data die wij aanbieden.” In dat vak wordt studenten geleerd hoe om te gaan met grote datasets die bijvoorbeeld gebruikt worden bij genetisch onderzoek. “Dat vak heeft voor hen zo’n grote meerwaarde dat het in de onderwijsvisitaties daar als goed voorbeeld naar voren wordt geschoven.
Natuurlijk gaat samenwerken niet vanzelf. Zo zijn de wederzijdse slagingspercentages een punt van zorg. Omdat de instellingen afgesproken hebben om in principe met een gesloten beurs samen te werken moeten ongeveer evenveel studenten van de HAN vakken volgen (en halen) bij de UoF en vice versa. Het gaat daarbij om het equivalent van 6 EC Een European Credit (EC) staat gelijk aan 28 uur studie, in welke vorm dan ook. De American Credit is gelijk aan zo’n 1,75 EC. , wat door niet alle Amerikaanse studenten gehaald wordt.
Resultaat van de verlichting
Een reden waarom de Amerikaanse studenten af lijken te haken is een simpele spraakverwarring. Waar in de VS een online cursus in een aantal ‘modules’ van zo’n acht uur is opgedeeld, beslaan modules in de Nederlandse cursus zo’n 42 uur. “Studenten verslikken zich simpelweg in de studielast door verschillende verwachtingen. Het staat echt overal maar we krijgen het ze niet aan het verstand gepeuterd.”
Vanuit de zaal heeft een collega van de master Medical Imaging/Radio Oncology van Inholland, Jelle Scheurleer, een nuttige tip. Ook zijn opleiding is vrijwel uniek in de wereld en is vanwege de internationale vraag eveneens bezig om een internationale variant op te zetten. “Wij hebben een uniek programma en dat willen we ook internationaal beschikbaar maken.”
Scheurleer herkent een aantal van de dilemma’s wel. “Bij dit type post-initieel onderwijs is de discipline eigenlijk niet het probleem.” De crux ligt volgens hem bij het faciliteren van de interactie tussen studenten, en tussen student en docent. “Je moet dus als opleiding zorgen dat je ‘synchronie’ aanbrengt bijvoorbeeld in de vorm van een gecoördineerde online discussie. Dat hoeft niet op een forum maar kan ook gewoon via de mail. Zolang je het maar organiseert.”
Uiteindelijk is het verschil in de onderwijsfilosofie van beide instellingen volgens Bosch misschien nog wel de grootste hindernis. “In Florida gaat het toch meer om het ‘goede’ antwoord en niet om de redenering.” In die observatie krijgt hij van meerdere kanten bijval. “Je ziet heel duidelijk het verschil in de wederzijdse verwachtingen,” zegt Petra Kanters, voorzitter van het Landelijk Netwerk Professionele Masteropleidingen van de Vereniging Hogescholen, die grote verschillen ziet in de onderwijsfilosofie ten aanzien van de VS. “In Nederland is het onderwijs, mede door de verlichting, veel meer gericht op het formuleren van een solide redenering en niet louter op ‘het goede antwoord’. Dat is een fikse aanpassing die je vraagt van Amerikaanse studenten.”
Binnen vijf kilometer over de grens
In de sessie over Euregionale De Euregio Gronau-Enschede is de eerste EUREGIO die werd opgericht (1958). De Euregio’s zijn opgericht om meer internationale samenwerking aan de grens te stimuleren en mogelijk te maken. issues presenteren Peter Gramberg en Elien Oosterkamp van Saxion hogeschool een andere kant van internationalisering in de master. Vanuit de Academie Mens en Maatschappij zijn zij aan het verkennen wat een zinvolle internationale dimensie voor hun opleiding Social Work is. “Duitsland is voor ons letterlijk vijf kilometer verderop en we zouden binnen het domein gezondheid eigenlijk veel meer samen moeten doen,” stelt Oosterkamp.
“Er wordt bijvoorbeeld heel weinig informatie uitgewisseld tussen beide zorgsystemen, wat tot problemen kan leiden,” vervolgt Oosterkamp. Als voorbeeld hiervan noemt Gramberg situaties in de jeugdzorg waarbij kinderen die (tijdelijk) in Duitsland gaan wonen. “Die vallen gewoon van de radar.” Juist door (toekomstige) professionals bekend te maken met de internationale context denken zij dergelijke problemen te kunnen verminderen.
Puur en alleen al wat meer kennis van elkaars zorg- en verzekeringssysteem kan levens redden volgens Oosterkamp en Gramberg. “Neem bijvoorbeeld de situatie waarin iemand met pijn op de borst bij een huisartsenpost komt. Afhankelijk van waar die post staat kan het ziekenhuis in Gronau al gauw een kwartier dichterbij zijn, maar toch zijn professionals dan huiverig en sturen iemand naar het Medisch Spectrum Twente.”
Binnen het lectoraat lopen er al langer onderzoeksprojecten in de (Eu)regio en met een internationaal aspect. De vraag is hoe dit in het masteronderwijs een plek kan krijgen. In dat opzicht zijn er genoeg ideeën maar houdt de opleiding het naar eigen zeggen beperkt. Oosterkamp: “We willen heel graag een internationale ervaring inbouwen voor onze Nederlandse studenten. Dit willen we omdat we ervan overtuigd zijn dat dit meerwaarde heeft in de beroepsuitoefening.” De opleiding zoekt deze ervaring vooral in summer schools of kleine projecten met een internationale invalshoek.
Wat betreft omschakelen naar een andere taal zijn meerdere deelnemers in deze sessie nog enigszins huiverig. “De signalen die we vanuit Den Haag krijgen over het aanbieden van onderwijs in een andere taal zijn niet altijd positief.” Het is met name het argument dat belastinggeld alleen bedoeld is voor het opleiden van vakmensen die in Nederland komen te werken dat doorwerkt in deze afweging.
