Raad van State vernietigend over halvering collegegeld

Nieuws | de redactie
19 maart 2018 | De Raad van State adviseert negatief over het wetsvoorstel halvering collegegeld. Dat het hoger onderwijs er toegankelijker van wordt is niet aangetoond. Ook dat de halvering van het collegegeld voor de eerste twee jaar van de lerarenopleidingen het lerarentekort terug zal brengen is men niet overtuigd. Toch heeft de regering vandaag het wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer.
Raad van State

Vanaf volgend studiejaar wordt het collegegeld voor eerstejaars studenten gehalveerd, is het voornemen van het kabinet. Dit als genoegdoening na de invoering van het leenstelsel. De Raad van State heeft inmiddels geadviseerd over het wetsvoorstel. Ze zijn buitengewoon kritisch over het wetsvoorstel, omdat de regering niet heeft aangetoond dat deze maatregel ook weer eerstegeneratie studenten naar het hoger onderwijs gaat trekken.

De Raad van State heeft geadviseerd om het wetsvoorstel niet naar de Kamer te sturen. De opmerkingen over het voorstel zijn “van dien aard dat zij adviseert het voorstel niet aan de Tweede Kamer te zenden dan nadat daarmee rekening is gehouden.”

De Raad van State is tevens kritisch op de overhaaste invoering van de maatregel. “Wat betreft de beoogde halvering van het collegegeld voor alle eerstejaars is het niet duidelijk voor welk probleem het voorstel een oplossing wil bieden. Voorts is de effectiviteit van zowel de beoogde generieke maatregel als de maatregel voor studenten aan lerarenopleidingen onvoldoende duidelijk. Ten slotte leidt de gekozen wijze van uitvoering tot bezwaren die wellicht vermeden zouden kunnen worden indien wordt gekozen voor een latere invoeringsdatum.”

Geen oplossing voor het lerarentekort

De maatregel van het kabinet geldt bij de lerarenopleidingen voor de eerste twee jaar. De RvS is niet overtuigd dat dit voorstel het lerarentekort het hoofd kan bieden. “In de toelichting worden geen overwegingen gewijd aan de betekenis van de voorgenomen maatregel in het bredere perspectief van het terugdringen van het lerarentekort en hoe deze maatregel zich verhoudt tot andere aspecten dan werving voor de lerarenopleiding die bepalend zijn voor het oplossen van dit tekort.”

“Het is de Afdeling bovendien niet duidelijk in hoeverre een verband bestaat tussen het lerarentekort en de hoogte van het collegegeld voor lerarenopleidingen. Voor zover een halvering van het wettelijk collegegeld gedurende de eerste twee jaar er al toe zou leiden dat zich meer studenten voor lerarenopleidingen inschrijven, is niet inzichtelijk gemaakt in hoeverre hiermee een wezenlijke bijdrage wordt geleverd aan het terugdringen van het lerarentekort.”

Plan OCW is ondoelmatig

De fundamentele kritiek van de RvS is dat de halvering van het collegegeld geen doelmatige besteding van middelen is. “Volgens de toelichting zullen de kosten van de bij (algemene maatregel van bestuur) uit te werken maatregelen vanaf 2023 structureel €175 miljoen bedragen. De voorgenomen halvering van het wettelijk collegegeld geldt voor alle studenten die voor het eerst gaan studeren, dus óók voor de groep die zich zonder de invoering van de maatregel toch voor het hoger onderwijs zou inschrijven. Deze aanpak leidt ertoe dat het grootste deel van de met de maatregel verbonden uitgaven terecht komt bij studenten die toch al zouden gaan studeren, terwijl vermoedelijk slechts een klein deel terechtkomt bij de groep voor wie het nu juist is bestemd, namelijk de groep die zonder de halvering níet zou gaan studeren.”

De Raad van State vervolgt: “Dit betekent tevens dat de kosten van de maatregel, afgezet tegen het extra aantal studenten dat door de maatregel besluit alsnog te gaan studeren, waarschijnlijk relatief hoog zijn. De Afdeling acht deze aanpak niet doelmatig.”

De afdeling advisering van de RvS heeft een rekensom gemaakt waaruit blijkt dat deze maatregel van Rutte III maar weinig oplevert voor studenten. “Voor zover het wetsvoorstel voorts is bedoeld om in het bijzonder specifieke groepen een extra zetje te geven, wijst de Afdeling erop dat het financiële voordeel dat eerstejaars studenten van de voorgenomen maatregel hebben  (€ 1.030; of € 2.060 voor de eerste twee jaren in de lerarenopleidingen) beperkt is, gelet op de gemiddelde kosten van een studie (ongeveer € 58.500 voor een uitwonende student).”

Eerstegeneratie student niet geholpen

De Raad van State is er tot slot niet van overtuigd dat de OCW-maatregel gaat doen waarvoor hij bedoeld is: namelijk eerstegeneratie studenten weer laten studeren in het hoger onderwijs. “Uit de toelichting wordt niet duidelijk waarop de verwachting van de regering is gebaseerd dat dit beperkte financiële voordeel ertoe zal leiden dat zich daadwerkelijk meer studenten uit de bedoelde specifieke groepen zullen inschrijven, temeer nu uit de studievoorschotmonitor blijkt dat met name afkomst en achtergrond hierbij een rol spelen.”

De RvS doet daarom de oproep om het wetsvoorstel terug te trekken. “Gelet op het vorenstaande adviseert de Afdeling het wetsvoorstel te heroverwegen. In verband daarmee dienen in ieder geval de noodzaak, de effectiviteit en de doelmatigheid van de voorgenomen maatregelen dragend te worden gemotiveerd.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK