Grootste hbo-domein: economie, heeft slechtste baankansen
Het ROA uit Maastricht heeft een onderzoek uitgevoerd naar de verwachte baankansen van afgestudeerden tot en met 2022. Zij hebben per onderwijsdomein onderzocht wat de verwachte baankansen zijn in het mbo, hbo en wo. Er is momenteel het meeste vraag op de arbeidsmarkt naar wo-afgestudeerde ingenieurs. De baankansen van de technisch opgeleiden noemt het ROA, het onderzoeksinstituut dat de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt onderzoekt, als enige sector ‘zeer goed’.
De slechtste baankansen in het hoger onderwijs is in het hbo-domein economie, gevolgd door de kunstopleidingen in het hbo. In het wetenschappelijk onderwijs hebben opleidingen in het domein taal en cultuur de slechtste baankansen. Dit staat in het rapport “Labour market forecasts by education and occupation up to 2022.”
Al sinds 1986 doet het ROA onderzoek naar de arbeidsmarktkansen voor afgestudeerde jongeren. Dit om jongeren een betere keus te laten maken voor een opleiding. Daarnaast dienen de onderzoeker van het ROA ook om de macrodoelmatigheid van nieuwe opleidingen te toetsen door de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs. (CDHO). In het regeerakkoord van Rutte III is ook opgenomen dat: “De macrodoelmatigheid van bestaande opleidingen in het hoger onderwijs getoetst gaat worden.” OCW zal daarom met veel interesse naar deze nieuwe arbeidsmarktvoorspellingen van het ROA kijken.
Ruimte in de zorg en techniek
Tijdens het onderzoek van het ROA zijn er politieke ontwikkelingen geweest die een effect hebben op de baankansen van jongeren. Zo heeft het nieuwe kabinet €2,1 mld. geïnvesteerd in de verpleegzorg, dit levert 40.000 voltijdbanen op. Daarnaast noteert het ROA ook dat een slechte baankans niet wil betekenen dat studenten ook daadwerkelijk werkloos zijn na hun studie, maar deze afgestudeerden zullen eerder een baan krijgen die onder hun niveau is en daarom ook slechter betaald krijgen.
De vooruitzichten voor het mbo, niveau 2/3 noemt het ROA over het algemeen redelijk, behalve voor de sectoren techniek daar zijn de arbeidsmarktkansen goed. Voor het mbo niveau 4 zijn de arbeidsmarktkansen over het algemeen goed te noemen. Mbo-4 studenten in alle techniek-opleidingen hebben een goede tot zeer goede arbeidsmarktkans. Mbo-4 in de zorg laat een gedifferentieerd beeld zien, bij de sociale zorgopleidingen zijn de arbeidsmarktkansen slecht, maar voor zorgopleidingen zijn deze juiste weer erg goed.
Het hoger beroepsonderwijs laat ook een uiteenlopend beeld zien. Vier van de zeven opleidingsdomeinen hebben goede arbeidsmarktkansen. Dat zijn onderwijs, techniek, gezondheidszorg en landbouw. Economie, cultuur en gedrag- en sociale opleidingen laten vervolgens slechte baankansen zien. De grootste sector in het hbo, die van de economie heeft de slechtste baankansen volgens de vooruitzichten van het ROA.
Kans op onderbetaling in taal en cultuur
Generiek wordt voor alle hbo-techniekopleidingen een hoge vraag verwacht op de arbeidsmarkt, omdat hier de uitstroom groot zal zijn en ook wordt er verwacht dat de instroom van afgestudeerden relatief klein zal blijven. Dit zorgt er voor dat binnen deze sector de vraag groot zal blijven en zelfs uitstekend voor de opleidingen engineering, chemie, bouwkunde en civiele techniek. Ook in het hbo-groenonderwijs wordt een hoge vraag verwacht de onderzoekers van het ROA concluderen dat dit vooral te maken heeft van de lage instroom van afgestudeerden.
Dit ligt anders voor de opleidingen in de taal en cultuur in het hbo, daar zijn de arbeidsmarktkansen slecht te noemen. Deze zijn alleen goed voor de opleidingen in de kunsten, maar zij het dan wel vaak onderbetaalde deeltijdbanen. Bovendien zijn deze afgestudeerden vaak werkzaam in een baan met weinig carrièreperspectieven.
Ook de opleidingen communicatie en journalistiek laten een disbalans zien in het aantal afgestudeerden in vergelijking met de vervangingsvraag op de arbeidsmarkt. In de hbo-sector economie zijn de arbeidsmarktkansen zwak of slecht zo constateren de Maastrichtse onderzoekers en worden alleen als redelijk beschouwd voor de opleidingen boekhouding en financiën.
Mbo-opgeleide beter vooruitzicht dan hbo-opgeleide
Opvallend is dat uit de statistieken blijkt dat het domein economie in het hbo slechter scoort dan die van in het mbo-niveau 2 en 3. Dit houdt verband met de relatief kleine vraag van deze hbo-afgestudeerden en met de hoge voorspelde instroom van afgestudeerden op de arbeidsmarkt. Dezelfde conclusie geldt voor de opleiding het sociale en gedragsdomein in het hbo maar dan in iets mindere mate.
Zoals al eerder genoemd de opleidingskansen voor afgestudeerden in de gezondheidszorg zijn goed, dit geldt ongeacht het opleidingstype. De beste voorspellingen zijn er voor de opleidingen verpleegkunde en diagnostiek.
In het wetenschappelijk onderwijs zijn de baankansen goed, met uitzondering van taal en cultuurstudies, economie en rechten. Techniek, maar ook computerwetenschappen zijn sectoren worden de baankansen als ‘zeer goed’ gekwalificeerd. Dit als gevolg van een grote vervangingsvraag een sector die steeds groter wordt en dat in combinatie met weinig afgestudeerden. Vergelijkbaar zijn de vooruitzichten in de civiele techniek, architectuur, machinebouw en elektrotechniek.
Ook de vooruitzichten in de gezondheidszorg blijven goed, vooral in de ouderengeneeskunde, en in de tandheelkunde. Ook de sociale en gedragswetenschappen doen het goed als het gaat om baankansen, dit komt omdat er een grote vervangingsvraag is, hoewel deze banen wel vaker deeltijds zijn.
