In weerwil van Nederland komt er een netwerk van ‘Europese Universiteiten’
Het netwerk van Europese Universiteiten moet bijdragen aan een sterkere positie van een nieuwe generatie Europese burgers en tot een beter internationaal concurrentievermogen van het hoger onderwijs in Europa. Zo staat te lezen in het voorstel van de Europese commissie, dat naar de lidstaten is gestuurd. Dit plan bouwt voort op het idee van de Franse president Macron om een netwerk van Europese universiteiten op te zetten.
Het vlaggenschip van de Europese onderwijsruimte
De Europese Commissie is van oordeel dat het netwerk van ‘Europese Universiteiten’ het potentieel heeft om de mobiliteit van studenten en wetenschappers aanzienlijk te verbeteren. Het kan een stimulans zijn voor hoge en zelfs topkwaliteit in onderwijs en onderzoek door het versterken van de link tussen onderwijs, onderzoek en innovatie.
De Europese Commissie steunt daarom de ontwikkeling van ‘Europese Universiteiten’ bestaande uit bottom-up netwerken die geografisch en sociaal inclusief zijn. Maar die ook over grenzen heen naadloos met elkaar samenwerken. Deze netwerken zouden als een vlaggenschip kunnen fungeren bij de verdere totstandbrenging van een Europese onderwijsruimte.
De Europese Unie broedt op een Europese raamwet voor hoger onderwijs.
Daarom wordt door de Europese Commissie verzocht om met inachtneming van het subsidiariteitsbeginsel en in nauwe samenwerking met de lidstaten de hoofddoelstellingen van Europese Universiteiten uit te werken. Ook is er al een commissie opgesteld met deskundigen uit de lidstaten om in een proeffase de ‘Europese Universiteiten’ verder uit te werken.
De Nederlandse minister van onderwijs Van Engelshoven staat sceptisch tegenover deze plannen. Dat werd eerder dit jaar al bekend, zij werd daarbij aangemoedigd door EU-sceptische onderwijswoordvoerders in de Kamer. Zij liet toen weten dat dergelijke netwerken wat Nederland betreft niet nodig zijn. “Hoewel Nederland voorstander is van partnerschappen tussen hoger onderwijsinstellingen binnen en buiten Europa en initiatieven die bijdragen aan versterking daarvan in principe verwelkomt, acht het kabinet het onwenselijk dat een geheel nieuw institutioneel netwerk van Europese universiteiten en in de Nederlandse context, hogescholen zou worden opgericht, zoals voorgesteld door de Commissie.”
Macron op de Sorbonne
De Franse president Macron deed dit voorstel bij de nu al historische speech op de Parijse Sorbonne Universiteit, september vorig jaar. Hier zette hij zijn plannen uiteen voor een nieuwe Europese Unie.
“I believe we should create European Universities – a network of universities across Europe with programmes that have all their students study abroad and take classes in at least two languages. These European Universities will also be drivers of educational innovation and the quest for excellence. We should set for ourselves the goal of creating at least 20 of them by 2024.”
In Groningen zijn ze blij met Macron
Bij een hoorzitting over internationalisering die onlangs in de Tweede Kamer werd gehouden refereerde Stephan van Galen, bestuurssecretaris van de Universiteit Groningen, ook aan deze Europese plannen voor meer netwerken. Hij juichte dit voorstel in tegenstelling tot de minister en de Kamer juist toe. “Voor ons is het initiatief van de Franse president Macron om Europese netwerken van de grond te tillen heel aantrekkelijk. De RUG participeert al in de U4, een netwerk samen met de universiteiten van, Göttingen, Uppsala en Gent. Dat wordt door de Europese Commissie gezien als een van de meest succesvolle netwerken.”
Dergelijke netwerken zouden binnen Europa de samenwerking kunnen versterken en de concurrentie tussen instellingen kunnen verminderen, verwacht Van Galen. “Wij zijn heel blij met dit initiatief van Macron en dat geeft ook aanleiding om na te denken over alle wet- en regelgeving die een verdere integratie in Europa belemmert. Eigenlijk zijn we met Bologna op een punt aanbeland dat er een nieuwe stap gezet moet worden. Dan zou je kunnen denken aan accreditaties en het erkennen van elkaars graden. Dit initiatief van de Franse president kunnen we gebruiken om de Europese onderwijsruimte verder vorm te geven.”
Duitsland wel enthousiast
Vorige week was de driejaarlijkse ministerconferentie van Bologna in Parijs. Daar hebben alle Europese ministers inclusief die van Rusland en Suriname hier afspraken overgemaakt. Men ondersteunt het initiatief van de Commissie en men kijkt met belangstelling naar de voorstellen van de EU die op het punt van de ‘Europese Universiteiten’ worden gedaan.”
De Duitse minister van onderwijs bleek in tegenstelling tot haar Nederlandse collega wel een groot voorstander van deze netwerken te zijn. Zij benadrukte dat ook vorige week bij de Bologna Conferentie. “Ik verwelkom het initiatief van de Franse President Macron dat overgenomen is door de Europese regeringsleiders om te werken aan Europese Netwerken van universiteiten. Dit zal de samenwerking op het gebied van onderwijs en onderzoek in de EU alleen maar versterken”, zei Anja Karliczek (CDU).
