Studieschuld wordt duurder, om het betaalbaar te houden

Nieuws | door Frans van Heest
25 mei 2018 | Afgestudeerden met een studieschuld gaan vanaf 2020 meer rentelasten betalen. Het kabinet wil op deze manier het leenstelsel financieel houdbaar maken voor de toekomst.
Foto:StevePB

Het was in 2014 op nadrukkelijk verzoek van GroenLinks dat de terugbetalingstermijn van het leenstelsel werd verlengd tot 35 jaar. Dit kwam het meest in de buurt van het aanvankelijke voorstel van GL, namelijk het studieloon dat in het verkiezingsprogramma stond. Dit was een inkomensbelasting voor mensen die gestudeerd hadden. De steun van GroenLinks was toen nodig om het leenstelsel aan een meerderheid te helpen in de Eerste Kamer. Deze terugbetalingstermijn wordt nu te risicovol voor OCW en daarom verhoogt men de rente. Bij de nieuwe regel gaat een afgestudeerde student met een gemiddelde studieschuld van €21.000 straks €12 per maand meer rentelasten betalen aan DUO.

Zeven jaar geleden bijna 4%

Het kabinet vindt de terugbetalingstermijn van 35 jaar erg lang. De risico’s ervan komen te veel op de schouders van de overheid te liggen. Daarom heeft OCW het voorstel gedaan om de rente op de studieschuld te verhogen. Dit doen ze door deze te koppelen aan de hogere 10-jaars rente op staatsleningen. Momenteel is deze nog gekoppeld aan de 5-jaars rente en die staat momenteel onder de 0%. De rente op de 10-jaars lening is momenteel ruim 0,6%. Echter tot zeven jaar geleden was deze nog bijna 4%. De rente is momenteel zo laag, omdat die kunstmatig laag wordt gehouden door de Europese Centrale Bank.

Het kabinet heeft nu het wetsvoorstel voorgelegd voor internetconsultatie. Burgers kunnen nu hun inbreng leveren op het uitgewerkte wetsvoorstel, zoals al was opgenomen in het regeerakkoord van Rutte III. Deze maatregel moet €230 miljoen per jaar opleveren. Het kabinet komt nu met een preciezere uitleg waarom deze maatregel nodig is.

De overheid draagt de lasten

OCW geeft aan dat de rente wordt verhoogd om de houdbaarheid van het leenstelsel in stand te houden. “Voor de financiële houdbaarheid van het stelsel en de overheidsfinanciën in den brede op de lange termijn wil de regering de rentemaatstaf aanpassen. De rente op studieleningen wordt nu gerelateerd aan de 5-jaarsrente en is lager dan de rente die hoort bij de gemiddelde looptijd van de studielening. De overheid draagt de lasten voor dit verschil, ook wanneer oud-studenten ruim voldoende inkomsten hebben.”

Op dit moment is het zo dat de rente op de studieschuld ieder jaar opnieuw wordt vastgesteld. Voor studenten die beginnen met afbetalen wordt deze dan voor vijf jaar vastgezet. Zodat het maandelijks terug te betalen bedrag vijf jaar niet wordt gewijzigd. Ook als de studieschuld gekoppeld wordt aan de hogere 10-jaars rente wordt het rentepercentage nog steeds iedere vijf jaar opnieuw vastgesteld.

De regering is van mening dat door de lange terugbetalingstermijn van 35 jaar en de lage rente momenteel te veel risico komt te liggen bij de staat. “De tijdshorizon tussen lenen en terugbetalen kan erg groot zijn. Dit geldt uiteraard ook voor de overheid: de tijdsperiode tussen het uitlenen van de lening aan de student en het terugontvangen van de lening kan lang zijn. De regering is van mening dat op dit moment een te groot verschil bestaat tussen de rente die de overheid moet betalen op de kapitaalmarkt voor de leningen van de student en de rente die de (oud)-studenten moeten betalen over die lening.”

Houdbaarheid ten goede

De terugbetalingstermijn van 35 jaar gaat de overheid nu in de staart bijten daarom moet de rentelasten verhoogd worden, zo geeft het kabinet aan. “De hoogte van de rente is afhankelijk van de looptijd van een lening. Doorgaans geldt: hoe langer de rentelooptijd, hoe hoger de rente. Met de 5-jaarsrente is er dus sprake van een rentesubsidie van de overheid aan de student. Het komt de financiële houdbaarheid van het stelsel dan ook ten goede als dit verschil (de rentesubsidie aan de student) kleiner wordt.”

Ook geeft het ministerie een rekenvoorbeeld om aan te geven wat dit in de praktijk gaat betekenen voor afgestudeerden met een studieschuld. “Op basis van de gemiddelde rentes in de afgelopen tien jaren was de 10-jaarsrente 0,78 procentpunt hoger dan de 5-jaarsrente en zal het maandelijks terug te betalen bedrag ongeveer 18% hoger zijn uitgaande van volledige draagkracht. Bij een gemiddelde schuld van 21.000 euro zou het maandbedrag bij de 5-jaarsrente ongeveer 70 euro zijn en bij de 10-jaarsrente ongeveer 82 euro.” Deze maatregel gaat in per 2020 voor alle studenten die dan gaan studeren en na hun studie moeten gaan terugbetalen.

Hij wijst mij voortdurend op de houdbaarheid

Het is niet voor het eerst dat OCW waarschuwt voor de betaalbaarheid van het stelsel. Vlak voor kerst was er een studentenvereniging voor Nederlandse studenten in het buitenland uitgenodigd op het ministerie.

Zij vroegen toen aan de minister om het leenbedrag op te rekken, omdat zij de dure studie in voornamelijk het Verenigd Koninkrijk niet konden betalen. De minister wilde dit wel zei ze, maar had ook te maken met Wopke Hoekstra, de minister van Financiën. “Hij wijst mij ook voortdurend op de houdbaarheid van de overheidsfinanciën en de begrotingsregels.” De minister beloofde daar toen naar te gaan kijken en komt binnenkort bij haar internationaliseringsvisie hier op terug.

 


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK