Internationalisering gaat over meer dan taal en bekostiging

Erica Schaper over de fusie van NHL en Stenden en het belang van internationalisering

Interview | door Tim Cardol
27 juni 2018 | In september gaat de fusie van NHL en Stenden een volgende fase in. Erica Schaper staat sinds eind vorig jaar aan het roer van de nieuwe hogeschool NHL Stenden. In gesprek met ScienceGuide vertelt zij over haar eerste maanden als voorzitter en het belang van internationalisering voor de hogeschool. “Het is mooi dat dit kabinet en de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap internationalisering in het onderwijs zo belangrijk vinden. Wij benaderen internationalisering als een must en als geïntegreerd onderdeel van onze onderwijskwaliteit.”
16-10-2017 © foto:Hoge Noorden / Jacob van Essen Stenden, Erica Schaper voorzitter College van Bestuur NHL Stenden Hogeschool

Erica Schaper is terug in het hoger onderwijs. Meer dan tien jaar geleden was zij onder meer algemeen directeur van Hogeschool Van Hall Larenstein. Sindsdien is er veel veranderd in het veld. “Mijn start bij Van Hall Larenstein was in de tijd van de Commissie-Schutte,” herinnert Schaper zich. “Dat is politiek een totaal ander klimaat dan nu het geval.”

Een volwassen en volwaardig hbo

De Commissie-Schutte deed in 2005 onderzoek naar grootschalige fraude bij hogescholen en universiteiten. De verhalen over wat later de ‘hbo-fraude’ is gaan heten hebben diepe indruk achtergelaten in de sector, maar het hbo lijkt de opgelopen deuk te boven, ziet de terugkerende Schaper. “Ik voel meer zelfvertrouwen. Het hbo staat meer en we zijn minder een afgeleide van het wo. De professionele onderwijsroute staat en ik bemerk een volwassen en volwaardig hbo.”

In het klimaat van dat teruggekeerde vertrouwen is het nu aan Schaper om twee grote hogescholen in het noorden des lands samen te brengen. NHL met een stevige regionale verankering in Friesland. Stenden, gevestigd in Friesland, Groningen en Drenthe, met internationale campussen strekkend van Port Alfred in Zuid-Afrika tot Denpasar op Bali.

“Het is een heel zorgvuldig voorbereid fusietraject waarin ik ben ingestapt,” benadrukt de nieuwe collegevoorzitter. Dat betekent voor Schaper niet zozeer dat er sprake is van het samenvoegen van twee hogescholen, maar van het samen bouwen aan een nieuwe hogeschool. “Het zijn twee complementaire hogescholen, die elkaar inspireren tot hogere kwaliteit.”

Design based education

Stap voor stap gaan NHL en Stenden de opleidingen die de hogescholen aanbieden toewerken naar een nieuw curriculum, dat ingericht is volgens Design Based Education. “We beginnen met de opleidingen die nu door beide hogescholen worden aangeboden, want die hebben sowieso een nieuw curriculum nodig. Dat gaat om een tiental opleidingen, maar er zijn ook opleidingen zelf naar ons toegestapt omdat ze al mee willen in die DBE-vernieuwing. In september beginnen we dus met dertig opleidingen met een nieuw curriculum.”

Design Based Education houdt kortweg in dat studenten vanaf hun eerste jaar al voornamelijk werken aan problemen die aan worden geleverd uit de samenleving. Daarbij wordt multidisciplinair samengewerkt met studenten van andere opleidingen én met organisaties en bedrijven. “Natuurlijk wordt er op veel plekken gewerkt met ‘echte problemen’, maar hier is dat niet alleen in het onderzoek het geval, het zit ook echt in het leren. Het zit verankerd in de manier waarop je wordt opgeleid.”

Hoe NHL en Stenden hun onderwijsconcepten fuseren

Dat betekent dat waar op NHL Stenden je als student ook terechtkomt, er uitgegaan wordt van een zelfde visie. “Natuurlijk zijn er cultuurverschillen tussen opleidingen en locaties. Het leuke is dat dat eigenlijk helemaal niet erg is. Zuid-Afrika is niet hetzelfde als Qatar en Emmen is niet hetzelfde als Leeuwarden. Maar wat we wel delen is een gezamenlijke kijk op onderwijs.”

Als voorbeeld van die eigen culturen wijst Schaper op Terschelling waar al sinds 1875 de zeevaartschool van NHL Hogeschool huist. “Het Maritiem Instituut Willem Barentsz op Terschelling heeft inderdaad een heel eigen cultuur, misschien is dat ook wel eigen aan een eiland. Wat wel grappig is daarom te merken dat misschien wel daarom Terschelling en Bali in sommige aspecten best wel op elkaar lijken.”

Het ligt daarom volgens Schaper voor de hand om te kijken of er combinaties mogelijk zijn. “De verbinding van de marineopleidingen met de hospitality waar Stenden heel sterk in is, is een logische. Op die manier kunnen we op zoek naar de innovatie van ons maritiem instituut, die hebben we onder meer gevonden in het werkveld van de cruises. Wellicht gaan we ook in Bangkok maritieme opleidingen aanbieden.”

Internationalisering als toegevoegde waarde

Met campussen in Qatar, Bali, Thailand en Zuid-Afrika, betekent het dat de onderwijsfilosofie van NHL Stenden ook wereldwijd gaat. Schaper is ook van mening dat het internationale karakter dat Stenden altijd al bezat, ook een hele voorname rol heeft in het onderwijs van de ‘nieuwe’ hogeschool. De landelijke discussies over de rol van internationalisering verbaast haar dan ook wel eens.

“Als ik de discussie zie gaan over minder instroom van internationale studenten, heb ik soms het idee dat het niet over ons gaat. Internationalisering zit zo in de natuur van onze instelling en in de toegevoegde waarde die we willen leveren. We willen met onze internationale multi-campus en in het bijzonder onze Grand Tour, dat al onze studenten met andere culturen in aanraking komen en diversiteit leren waarderen.”

Dat betekent niet dat alle opleidingen zomaar in het Engels worden aangeboden, om die internationalisering maar te forceren. “We zullen de zorgopleiding echt niet zomaar alleen in het Engels aanbieden, maar ik denk wel dat het waardevol is voor aankomend zorgprofessionals om interculturele ervaring te hebben, dat je weet hoe je moet omgaan met verschillende nationaliteiten in een ziekenhuis.”

“Als je – zoals wij willen – een echte international classroom wilt creëren heeft dat ook consequenties,” zegt Schaper. “We hebben een taalcode, onze docenten leren ook echt Cambridge English spreken. En dichterbij de Duitse grens in Emmen, besteden we bijvoorbeeld meer aandacht aan Duits. Het betekent ook dat ons beleid en reglementen in het Engels beschikbaar zijn en dat de medezeggenschap toegankelijk moet zijn voor iedereen.”

Ook in Nederland is er sprake van een hele internationale studentenpopulatie bij NHL Stenden, met China, Duitsland, Viëtnam en Roemenië als belangrijkste leveranciers van studenten. Het is belangrijk te waken voor eilandjes met studenten die in hun eigen kring blijven. “In allerlei projecten zijn de groepen goed gemixt”, zegt Schaper. Er zijn allerlei faciliteiten om dingen samen te doen. Alleen dat wat studenten in hun eigen privéleven doen, kunnen we niet sturen.”

De discussie over huisvesting en over verdringing bij opleidingen in het hoger onderwijs, die vaak de berichtgeving rond internationalisering domineren, zijn volgens Schaper in veel mindere mate van toepassing. Toch is de collegevoorzitter erg blij met de notitie dat de Vereniging Hogescholen en de VSNU onlangs presenteerden.

Hogescholen en universiteiten willen internationale instroom beperken

“We hebben ons zeker actief bemoeid met het plan,” vertelt Schaper. “Zeker in het hbo worden we toch een beetje als de specialist op dit gebied gezien. Ik denk ook dat het goed is voor de lobby in Den Haag dat er een plan ligt dat in de breed gedragen wordt door de hoger onderwijssector.”

Dat neemt niet weg dat de problematiek voor NHL Stenden anders is dan voor een universiteit in de Randstad. “Voor ons is het belangrijk dat de discussie niet alleen maar gaat over de taal of de bekostiging van internationalisering. Het gaat er om dat we onze studenten echt een internationale ervaring mee willen geven. We leiden immers ook veel studenten op voor internationale arbeidsmarkten, zoals de hotelschool. Dat is ingewikkeld, maar we vinden het zo belangrijk omdat het voor ons direct verbonden is met de kwaliteit van ons onderwijs.”

Een zorgvuldig proces

De discussie die vorig jaar ontstond rond het afblazen van de Chinese campus van de RUG, heeft niet bijgedragen aan het beeld rond internationalisering, ziet ook Schaper. “Ik kan er alleen van een afstand naar kijken. Het blijft een proces dat met de goede maatvoering geleid moet worden.”

“Als je kijkt naar hoe de internationale campussen van Stenden zich hebben ontwikkeld. Dan zijn dat hele langzame, zorgvuldige processen geweest. Je gaat op zoek naar een partner, gaat kijken of je samen onderzoek kan doen of een minor ontwikkelen en dan bouw je langzaam iets op. Het gaat om meerwaarde ten behoeve van de kwaliteit. We hebben nu tien jaar een partnerschap in Bali en gaan nu voorzichtig kijken of wel ook onderwijs kunnen aanbieden specifiek voor de Indonesische markt. Het is echt een proces van de lange adem.”

De discussie in Nederland zorgt er voor NHL Stenden in ieder geval niet voor dat de internationale ambities terzijde worden geschoven. “Wat je vooral merkt is dat het tot politieke discussies leidt, die voor internationalisering niet per se goed is,” zegt Schaper.

“Ik denk dat je een campus in het buitenland niet als een los element moet beschouwen. Het maakt onderdeel uit van de strategie die je als hogeschool of universiteit hebt. NHL Stenden heeft een internationale multi-campus strategie waarmee internationalisering is ingebed in het hart van onze hogeschool. Het is een strategie met een doel, dat studenten en het werkveld kwalitatief dient.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK