Hoger onderwijs helpt gemeentes bij grootstedelijke problematiek
Begin dit jaar kwamen zestig vertegenwoordigers van gemeenten en hoger onderwijsinstellingen samen in Gent. Gent wordt door de Europese Commissie gezien als een kennisstad die er in slaagt de grootstedelijke uitdagingen van deze tijd aan te pakken op basis van goede samenwerking tussen kennisinstellingen en de gemeente. Deze samenwerking is ook de doelstelling van de City Deal Kennis Maken Naast de kennissteden zijn de VSNU, de Vereniging Hogescholen, de ministeries van BZK en OCW, het SIA en Kences betrokken bij deze City Deal. .
Kennissteden versterken band in Gent
Onder impuls van de City Deal Kennis Maken die inmiddels in elf universiteitssteden en sinds kort door acht steden met hogescholen in de praktijk worden gebracht, wordt op veel plekken in Nederland door gemeenten en kennisinstellingen samengewerkt. Hoe die samenwerking er uit gaat zien, is aan de betrokken partijen zelf. Op de Hogeschool Leiden laten verschillende hogescholen en universiteiten zien wat er nu al gebeurt.
Zo werken de Erasmus Universiteit, Codarts en de Willem de Kooning Academie in Rotterdam samen om studenten die de kunsten en de wetenschap willen combineren te faciliteren. “Je ziet vaak dat technische studenten een dubbeltalent hebben,” vertelt Codarts-voorzitter Wilma Franchimon. “Heel gechargeerd, maar je ziet vaak wiskundestudenten die ook heel goed piano spelen.”
Bestuurlijk duw- en trekwerk
In het Double Degree programma dat is opgezet onder de vlag van het Rotterdam Arts & Sciences Lab (RASL) krijgen studenten de kans om in vijf jaar twee bachelors te halen. Een van de universiteit en een van de hogeschool. “Het is dus een geïntegreerd programma van hbo en wo. Daar was met de toenmalige minister Bussemaker heel wat duw- en trekwerk voor nodig om groen licht te krijgen.”
Franchimon deed het idee voor het dubbele programma op toen ze met een onderwijsdelegatie op bezoek was in Ottawa, Canada. “Daar hebben ze geen binair stelsel dus daar was het makkelijker. Maar ik dacht, dan doe ik gewoon net alsof wij het ook niet hebben.”
Gelukkig vond de voorzitter van Codarts in de bestuurders van de andere kennisinstellingen medestanders. “Toenmalig Erasmus-voorzitter Pauline van der Meer Mohr was zelf ooit aangenomen op het conservatorium, maar besloot toch naar de universiteit te gaan. Die was dus meteen enthousiast. Als je wilt dat zoiets als RASL slaagt, dan heb je wel draagkracht bij alle betrokken bestuurders nodig.” De volgende stap is dat de RASL-studenten samen met de gemeente Rotterdam ook maatschappelijke problematiek gaan onderzoeken. Recent is daarvoor een Comenius Leadership Fellowship aanvraag van €250.000 gehonoreerd.
Hoe belangrijk draagkracht van onderwijsbestuurders is voor het welslagen van een project, laten ook Jennifer Schijf en Marije van den Berg zien. Zij organiseren op de Honours Academy van de Universiteit Leiden het keuzevak ‘Leren door doen’. In het vak krijgen studenten van allerlei opleidingen in een week een stoomcursus burgerschapsparticipatie van onder meer hoogleraar Job Cohen. In de daarop volgende periode brengen de studenten in groepen die kennis in de praktijk door aan de slag te gaan met problemen in de stad.
“Dat kan gaan om de ontwikkeling van groene daken in Leidse wijken, overgewicht bij jongeren of de mogelijke problemen van sexting bij jongeren,” vertelt Van den Berg. “Het gaat er om dat ze kritisch reflecteren op wat zij zelf kunnen bijdragen aan de dagelijkse praktijk. De universiteit kan heel abstract zijn en het gaat er om dat ze de relevantie ervaren van al die theoretische kennis.”
Praktijkhulp voor bestuurskundigen
Ook Van den Berg en Schijf ervaren dat het van belang is ruimte te vinden voor het programma binnen de universiteit. Het gaat bij ‘leren door doen’ om een extracurriculair programma, maar omdat deelnemers de hele vrijdag met het programma bezig zijn, conflicteert het nogal eens met onderwijsprogramma’s. Met name voor bèta’s die veel in het lab staan is het daarom lastig om deel te nemen. Avondonderwijs zou een oplossing zijn, maar dat combineert weer lastig met de praktijkopdracht.
Dat betekent dat er met name veel door studenten sociale wetenschappen en rechtenstudenten aan het programma wordt deelgenomen. Van den Berg die zelf voor de PvdA in de gemeenteraad in Leiden zat, stelt dat zij nog steeds bestuurskundig onderzoek tegenkomt dat haar heel erg had kunnen helpen in haar eigen raadswerk. “Er zijn zoveel tools en onderzoeksrapporten dat heel bruikbaar is in het bestuurlijk werk, maar als je dat alleen maar deelt onder je academische peers is het eigenlijk gewoon een hobby. Je moet er wel iets mee doen.”
