Geen nieuw sectorplan, maar direct een half miljard voor kunstmatige intelligentie

De Cyber Security Raad (CSR), een officieel adviesorgaan van de regering, heeft aan het kabinet laten weten dat er noodfinanciering nodig is om de groei van het aantal studenten bij de studies kunstmatige intelligentie op te kunnen vangen. De huidige ideevorming om tot andere bekostiging te komen zoals sectorplannen en het veranderen van de huidige bekostigingssystematiek duurt allemaal veel te lang. Daarom moet er noodfinanciering komen van een half miljard euro voor 2019.

Geen tijd voor sectorplannen

De CSR met daarin vertegenwoordigers van de nationale veiligheidsdiensten, de overheid, universiteiten en het bedrijfsleven luidt de noodklok voor het feit dat een aantal universiteiten heeft aangegeven de studentengroei voor de studie kunstmatige intelligentie en aanverwante studies als data science en business analytics vanwege capaciteitsproblemen niet meer aan te kunnen. Dit hebben ze laten weten in een brief aan minister Van Engelshoven. Er is geen tijd om op sectorplannen te wachten zegt de CSR, zo staat in de brief die ondertekend is door Dick Schoof Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Jos Nijhuis oud-voorzitter van Schiphol.

In de brief schrijft de CSR dat de capaciteitsproblemen buitengewoon zorgelijk zijn. “De raad vindt dit een ongewenste en zorgelijke ontwikkeling, juist nu beleidsmakers en wetenschappers zich grote zorgen maken over de achterstand van de EU ten opzichte van de VS en China. De sterke groei van de digitale economie zorgt voor een nijpend tekort aan IT- en aanverwante specialisten.”

Stroom aan jong talent droogt voortijdig op

Het is volgens het adviesorgaan van de regering dan ook onbestaanbaar dat studenten die deze specifieke studie willen gaan volgen dit niet altijd kunnen. De raad acht het zeer ongewenst dat de stroom aan gemotiveerd jong talent voortijdig opdroogt door gebrek aan onderwijzend personeel en onvoldoende huisvesting en middelen.

De oproep aan het kabinet en Van Engelshoven in het bijzonder is dan ook helder. “Om Nederland een concurrerende kenniseconomie te laten blijven, die wordt gekenmerkt door een open, veilige en welvarende samenleving, moeten de universiteiten in staat worden gesteld op professionele wijze te voldoen aan de vraag naar personeel.” 

Langdurig proces

Het venijn van de brief van de CSR zit in de staart. Momenteel worden er sectorplannen gemaakt voor bèta en techniek en de gamma- en alfawetenschappen om tot een betere afstemming te komen in aanbod van de verschillende studies. Dit is een langdurig proces, want eerst moet er verkend worden door een kwartiermaker wat er nodig is om tot een nieuw sectorplan voor de techniek te komen, zo hebben de VSNU en OCW onlangs bekend gemaakt. Ook komt de minister dit najaar met de langverwachte bekostigingsbrief over het verdelen van bestaande middelen over de verschillende disciplines.

De CSR vindt dit allemaal veel te lang duren. “De raad is van mening dat het vinden van oplossingen langs de geijkte wegen, zoals de huidige bekostigingssystematiek en sectorplannen, te veel tijd in beslag nemen. We kunnen ons op dit gebied geen achterstand veroorloven. De raad vindt dat urgentie geboden is bij het oplossen van de problematiek.”

Op zeer korte termijn noodfinanciering

De CSR komt daarom met drie korte aanbevelingen aan de D66-minister. De eerste is noodfinanciering. “Stel op zeer korte termijn noodfinanciering ter beschikking aan de universiteiten voor extra capaciteit (personeel, locaties en middelen) zodat in september 2019 alle aanmeldingen voor de studierichtingen Kunstmatige Intelligentie en aanverwante studies, zoals data science en business analytics, ook daadwerkelijk kunnen worden toegelaten. Betrek hier actief het bedrijfsleven bij via organisaties zoals VNO-NCW-MKB Nederland , Nederland ICT, FME, ECP en Cyberveilig Nederland.”

De tweede aanbeveling gaat over het beschikbaar stellen van voldoende personeel aan universiteiten om studenten ook daadwerkelijk op te kunnen lijden met aandacht voor de versnellingsagenda. “Formeer een multidisciplinair team dat de universiteiten actief ondersteunt bij het snel vinden van gekwalificeerd personeel en de benodigde middelen. Bij de toepassing van nieuwe technologische mogelijkheden in het onderwijs zou de ‘Versnellingsagenda voor onderwijsinnovatie’ uit 2017 van de Vereniging van Universiteiten, Vereniging Hogescholen en SURF de leidraad moeten zijn.”

Beter afstemming op de arbeidsmarkt

In de derde aanbeveling wordt gezinspeeld op een herziening van de macrodoelmatigheid van het opleidingsaanbod in Nederland. “Bewerkstellig beter zicht op de veranderende vraag op de arbeidsmarkt en de veranderende studievoorkeuren zodat er een betere balans ontstaat tussen vraag- en aanbod vanuit de opleidingswereld en de arbeidsmarkt. Ook hier kunnen de hiervoor genoemde organisaties een belangrijke ondersteunende en/of adviserende rol spelen.”

Andere landen zitten overigens ook niet stil op het gebied van kunstmatige intelligentie. Zo heeft de Franse president, Emmanuel Macron onlangs nog bekend gemaakt dat hij hierin anderhalf miljard euro investeert voor de komende vier jaar.