NVAO gewaarschuwd voor regeldruk bij kwaliteitsafspraken
Het Adviescollege Toetsing Regeldruk adviseert het kabinet en de Eerste en Tweede Kamer over de regeldrukeffecten van nieuwe wet- en regelgeving. Dit doen ze om de regeldruk voor bedrijven en beroepsbeoefenaars onder andere in de zorg en het onderwijs zo laag mogelijk te maken. ATR heeft daarom ook een advies aan de minister uitgebracht over de nieuwe kwaliteitsafspraken.
Aanpak is nog niet bestendigd in hbo en wo
Allereerst heeft ATR gekeken naar nut en noodzaak van de kwaliteitsafspraken. ATR is daarvan overtuigd, maar wijst er wel op dat de effectiviteit nog niet bewezen is. “De aanpak sluit zoveel mogelijk aan bij bestaande overlegvormen, processen en systemen van de hogescholen en universiteiten. Er is gekozen voor een bekende partij, de Nederlands Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO), voor toetsing van de plannen van de onderwijsinstellingen om voor kwaliteitsbekostiging in aanmerking te komen. Maar de huidige aanpak is vooralsnog niet bestendigd in de reguliere werkprocessen van de hogescholen en universiteiten.”
Het adviescollege stelt vast dat met de kwaliteitsafspraken de belofte wordt ingelost die aan de studenten is gedaan met de invoering van het studievoorschot. Over het nut en de noodzaak van de kwaliteitsafspraken is dan ook geen twijfel.
Prestatieafspraken waren stevige impuls voor studiesucces
OCW heeft in een toelichting aan het adviescollege laten weten dat de vorige prestatieafspraken goed hebben gewerkt en een stevige impuls hebben gegeven aan het gesprek over onderwijskwaliteit en studiesucces. Voor de nieuwe kwaliteitsbekostiging is er wel gekozen voor een nieuwe aanpak. Deze moet beter aansluit bij de overlegvormen, processen en systemen van de hogescholen en universiteiten. Dit is gedaan mede met het oog op het beperken van de administratieve lasten.
ATR constateert dat kwaliteitsafspraken nu meegenomen worden met een ‘aparte trail’ in de procedure voor de Instellingstoets Kwaliteitszorg (ITK) van de NVAO. Uit ambtelijk overleg tussen OCW en ATR is duidelijk geworden dat het de bedoeling is dat de aanpak gaandeweg nog beter ingebed wordt in de bestaande cycli van de ITK. In een nieuwe derde ronde van instellingstoetsen moeten de kwaliteitsafspraken volledig ingebed zijn.
Vooralsnog meer regeldruk
Toch heeft ATR bedenkingen bij de inbedding van de ITK in de nieuwe kwaliteitsafspraken. “Uit de cijfers van uw ministerie blijkt dat op dit moment weliswaar 23 (grote) instellingen meedoen aan het ITK, maar 24 (grotendeels kleine hogescholen) niet meedoen aan het ITK. Dit betekent dat er een “zelfstandige beoordeling” plaatsvindt van hun plannen. Instellingen krijgen dus vooralsnog te maken met extra en niet-reguliere momenten van planvorming en verantwoording die tot meer regeldruk leiden.”
Daarom wil het adviescollege dat er een eenduidige manier van kwaliteitsbekostiging komt. “Het college adviseert om de wijze van kwaliteitsbekostiging eenduidig te organiseren voor de instellingen in het hoger onderwijs en te laten verlopen via de reguliere processen voor kwaliteitszorg en accreditatie.”
Laat de NVAO Kijken naar werkbaarheid
Daarnaast is er ook naar de uitvoerbaarheid van de kwaliteitsafspraken gekeken. Het adviescollege constateert dat er ruimte wordt gelaten aan de instellingen om naar eigen inzicht invulling te geven aan de kwaliteitsafspraken. De NVAO zal in het najaar van 2020 alle plannen van de individuele instellingen hebben beoordeeld. Vervolgens wordt er door de kwaliteitswaakhond van het hoger onderwijs een landelijk beeld gepresenteerd. ATR wijst erop om bij dat landelijke beeld expliciet te kijken naar de werkbaarheid van de kwaliteitsafspraken en dan in het bijzonder naar de aanpak binnen en buiten de ITK-cyclus.
Veel geld gaan de kwaliteitsafspraken niet kosten, zo heeft OCW in opdracht van ATR berekend. “De administratieve lasten zijn geraamd op ongeveer € 150.000 per jaar voor alle hogescholen en universiteiten, in de periode 2019-2024.” Per instelling gaat het dan gemiddeld om een bedrag van circa €3000 per jaar.
Het dictum van het advies is daarom positief. Het adviescollege van de regering heeft geen principale bezwaren tegen het voorstel, maar wil wel dat men nog rekening houdt met de adviespunten.
