De Rekenkamer heeft geen vertrouwen in ho-bestuurders
De Rekenkamer heeft begin dit jaar in een rapport vastgesteld dat instellingen in het hbo en wo voor een groot deel hun afspraken niet zijn nagekomen over de voorinvesteringen van €600 mln. De Rekenkamer kwam tot deze constatering omdat universiteiten en hogescholen domweg niet de benodigde informatie hebben verstrekt om dit vast te kunnen stellen. Hogescholen hadden als sluitstuk van het leenstelselakkoord in 2014 beloofd om drie jaar lang €200 mln. te investeren, omdat de eerste generatie van leenstelselstudenten anders niet zou profiteren van een kwaliteitsimpuls. De minister heeft eind augustus aan de Rekenkamer gevraagd om nogmaals te onderzoeken hoe en welk deel van de beloofde voorinvesteringen daadwerkelijk zijn uitgevoerd.
Chagrijn in de Kamer was groot
Dit voorjaar was er een Kamerdebat waarbij de emoties hoog opliepen. Het chagrijn in de Kamer was groot, nadat bleek dat universiteiten en hogescholen hun belofte aan studenten grotendeels niet waren nagekomen. De minister koos de kant van de koepels en dit kon op weinig goedkeuring van de Kamer rekenen. Van Engelshoven vond dat waar de Rekenkamer concludeerde dat niet vastgesteld kon worden of de voorinvesteringen waren gelukt, dat dit nog niet betekende dat de voorinvesteringen niet hadden plaatsgevonden. Het kon gewoon niet vastgesteld worden, zo probeerde zij de Kamer tevergeefs te overtuigen.
Toch nader onderzoek gevraagd aan de Rekenkamer
De Kamer pleitte via een breed aangenomen motie voor compensatie aan de getroffen studenten. Als genoegdoening, omdat ondanks de afschaffing van het leenstelsel deze studenten niet hadden kunnen profiteren van de beloofde kwaliteitsimpuls. De minister voelde hier niet veel voor, maar heeft eind augustus aan de Rekenkamer gevraagd om nog eens nader onderzoek te doen naar welke instellingen nu precies niet hun afspraak zijn nagekomen.
De Rekenkamer heeft namens de president, Arno Visser nu in een kattebelletje laten weten dat zij niet in staat is om een dergelijk onderzoek uit te voeren. “Wij verwachten niet dat een nader onderzoek nieuwe informatie zal opleveren.” Dit komt omdat op basis van de informatie die de CvB’s van de hogescholen en universiteiten hebben aangeleverd niet kan worden vastgesteld wat nu precies een voorinvestering is. Volgens de Rekenkamer ontbreekt het aan ‘onderbouwende informatie’.
De Rekenkamer heeft bij de verschillende CvB’s meermalen om de benodigde informatie gevraagd, schrijft men aan de minister. “Tijdens ons onderzoek hebben wij onze conceptbevindingen enkele malen aan de Colleges van Bestuur van de instellingen voorgelegd ter verificatie en met het verzoek om nadere onderbouwing, daar waar wij deze nog niet hadden ontvangen. Indien wij van de Colleges van Bestuur geen nadere onderbouwing ontvingen, werd ons eindoordeel dat de desbetreffende bestedingen in de categorie ‘onduidelijk of het een voorinvestering is.”
Compensatie bij nieuwe kwaliteitsafspraken
De minister heeft tevens aan de Rekenkamer gevraagd of zij de bevindingen per instelling vertrouwelijk kan voorleggen aan de medezeggenschap. Dit kan dan als inzet dienen voor de nieuwe kwaliteitsafspraken. Zonder dat de minister dit tijdens het debat uitwerkte, zinspeelde zij erop na aandringen van Harry van der Molen (CDA) dat in de nieuwe kwaliteitsafspraken dan alsnog extra voorgeïnvesteerd kon worden. Als mocht blijken dat een instelling de afspraak niet was nagekomen.
De Rekenkamer laat desgevraagd weten dat zij al eerder aan instellingen heeft laten weten dat de bevindingen vertrouwelijk kunnen worden gedeeld met de medezeggenschap. De Rekenkamer stelt dat die informatie per instelling een bijdrage kan leveren voor het gesprek over nieuwe kwaliteitsafspraken.
