Doelmatigheidskorting van €183 mln. op onderwijs is te billijken vindt D66
Bij de eerste termijn van de Tweede Kamer bij de Algemene Politieke Beschouwingen was er volop aandacht voor het onderwijs. De investeringen van het kabinet voor lerarensalarissen en werkdrukverlaging werden in de schijnwerpers gezet door de coalitiepartijen. Ook waren er voorstellen voor nieuw beleid. De VVD wil dat er scherpere keuzes worden gemaakt bij onderwijsinvesteringen. Studiekeuze is volgens de liberalen niet geheel vrijblijvend. Het onderwijs moet meer aansluiten bij de arbeidsmarkt. Gert-Jan Segers van de ChristenUnie deed een oproep aan het kabinet om studieschulden onder jongeren hoog op de agenda te zetten.
Dat zijn mijn ideologische voorouders
De aftrap van het debat kwam van Geert Wilders die tot ergernis en zorg van een groot deel van de Kamer de vrijheid van onderwijs wilde afschaffen. Wilders wil namelijk Islamitische scholen verbieden. Gert-Jan Segers van de ChristenUnie deed een bijna emotionele oproep aan Wilders om hier toch maar vanaf te zien in het kader van Artikel 23 van de Grondwet.
“Wat u doet, is mensen ongelijk behandelen en onze vrijheid afschaffen. Ik zeg het nog één keer: in Artikel 23 staat een vrijheid die zwaar bevochten is. Die mensen hebben voor vrijheid gevochten en dat zijn mijn ideologische voorouders. U schaft die vrijheid af. We hadden schouder aan schouder kunnen staan in strijd tegen terreur, jihadisme en welke overtreding dan ook van de wet, maar nu staan we tegenover elkaar omdat u voor onvrijheid kiest en ik voor vrijheid.”
Dijkhoff wil scherper kiezen bij opleidingenaanbod
Verderop in het debat was Klaas Dijkhoff (VVD) die een oproep deed om het opleidingenaanbod in het vervolgonderwijs te herzien. Hij vond dat er in het onderwijs keuzes gemaakt moeten worden. “Ik denk dat we steeds scherper moeten kiezen hoe we het onderwijsgeld besteden, en steeds gerichter moeten kiezen voor de banen van de toekomst.”
Jesse Klaver (GL) was als oud-woordvoerder onderwijs blij met een onderwijsvisie van de VVD, maar moest wel constateren dat er sinds de vorige liberale onderwijswoordvoerders Pieter Duisenberg en eerder Anne-Wil Lucas nog weinig is veranderd. “Zijn grote visie op welke richting we met het land op moeten, komt nu. Dat begint met het onderwijs; ontzettend belangrijk. Daarvan zegt hij dat we ervoor moeten zorgen dat het weer dichter staat bij wat er in de praktijk gebeurt en bij de wensen uit het bedrijfsleven. Maar wat is het nieuwe aan wat hij vertelt? Want dat debat heb ik met Anne-Wil Lucas gehad in 2010 en met Pieter Duisenberg van de VVD in 2012. Dat is de lijn die de VVD al acht jaar aanhoudt.”
Toch was Dijkhoff van mening dat het kabinet met een nieuwe visie moet komen over het opleidingenaanbod. “Ik vind ook dat we in de vervolgopleidingen radicaler moeten kiezen. Naast het basisonderwijs vind ik dat we ook in de financiering van vervolgopleidingen scherper moeten kiezen voor waar we als samenleving elkaar het beste mee vooruit helpen. We moeten radicaler kiezen voor de beroepen van de toekomst. Dat is natuurlijk een spanningsveld, want de keuze om te kunnen studeren wat je wilt, is een groot goed.”
Dijkhoff vervolgde: “Maar het heeft ook niet zo veel zin om als overheid op gelijk niveau te stimuleren dat er een keuze wordt gemaakt waarin weinig werk is ten opzichte van een keuze waarin veel werk is, of om vaardigheden aan te leren waar je nog maar tien jaar mee vooruit kan in plaats van vaardigheden aan te leren waar we naar verwachting nog decennia mee vooruit kunnen.”
Dijkhoff vroeg aan het kabinet om concrete plannen op dit punt en wilde ook dat daarin het Techniekpact werd meegenomen. “Ik wil het kabinet vragen om hierop een visie te ontwikkelen en die naar de Kamer te sturen, en daarin ook concreet te zijn: wat doen we als het huidige Techniekpact afloopt?”
SP gooit olie op het vuur
Grote ergernis kwam er bij de coalitiepartijen toen Lilian Marijnissen (SP) het kabinet verweet dat er te weinig wordt geïnvesteerd in het onderwijs en dat de publieke sector in de fik staat. Dit liet Pechtold niet over zijn kant gaan. “Dit kabinet trekt €1,9 miljard uit voor onderwijs. U zoomt in op het basisonderwijs. Daar trok u niks voor uit, en dit kabinet €700 miljoen. Volgende week krijgen docenten in het basisonderwijs een salarisstrook met 8,5% loonsverhoging. In uw verkiezingsprogramma stond helemaal niets en u heeft het nu over de sector die in de fik staat. U gooit olie op het vuur, u steekt de handel zelf aan.”
Pechtold moest zich op vragen van Lodewijk Asscher verdedigen tegen de bezuiniging van dit kabinet op het onderwijs van €183 miljoen. De doelmatigheidskorting, die zeker in het hoger onderwijs tot grote ergernis leidt omdat het kabinet daar niet investeert. Dit in tegenstelling tot het primair onderwijs.
Helemaal gallisch van referentieraming
De D66-voorman verwees hierbij naar de studenten en leerlingen-ramingen die niet goed worden voorspeld, waardoor OCW al jaren op rij wordt geconfereerd met dit gat op de begroting. “Al die dingen waar elke keer maar pijn en ellende uit voortkomen, zijn onder dit kabinet nu eindelijk eens aangepakt. Samen met de minister van Financiën die openstaat voor die systematiek waar we met z’n allen ook helemaal gallisch van worden. Om ervoor te zorgen dat ze op scholen weten waar ze aan toe zijn.”
Pechtold wuifde de kritiek weg dat dit kabinet bezuinigt en vond dat het onderwijs ook kritisch op zichzelf mag zijn. “Als je €1,9 miljard erbij doet, dan moet je altijd blijven verantwoorden – en de onderwijspartij van Nederland voorop – dat je niet iedere begrotingsperiode alleen om extra geld kan vragen, maar dat je ook aan de sector mag laten zien: hier en daar moeten jullie efficiënter werken, moet je minder bureaucratie hebben en moet je minder van die dure kantoorgebouwen hebben; niet scholen, maar kantoorgebouwen. Daar mag best wat druk op de ketel.” Asscher hield toch nog een motie in zijn achterzak ,om te voorkomen dat deze korting niet terecht komt in de klas.
Studieschuld wordt een molensteen
Een andere opvallende oproep kwam van de coalitiepartij ChristenUnie. Segers stond uitgebreid stil bij de studieschulden onder jongeren. “Waar ik me grote zorgen over maak bij jongeren zijn de steeds verder stijgende schulden die studenten aangaan. Iedere seconde stijgt de nationale studieschuld met €55. Als ik de studieschuldmeter van ISO moet geloven, is de totale studieschuld al meer dan €20 miljard. Dat wordt in toenemende mate een molensteen om de nek van onze jongste generatie.”
Segers verwees daarbij ook naar de schuldenaanpak van dit kabinet, waar opmerkelijk genoeg ook studieschulden bij worden betrokken. “Wat de ChristenUnie betreft moet dit hoog op de agenda. Nu heeft het kabinet een ambitieuze schuldenaanpak gepresenteerd, maar het perspectief van jongeren mag daarin wat mij betreft nog sterker. Want het is cruciaal om juist bij jongeren al te werken aan kennis over geld en het voorkomen van schulden. Ik roep het kabinet dan ook op om jongerenorganisaties en specifiek studentenorganisaties bij die brede schuldenaanpak te betrekken, zodat er gezamenlijk gewerkt kan worden aan preventie van problematische schulden en bewustzijn over het lenen van geld.”
