“Laat het los om geld te willen verdienen aan valorisatie”
Lessen van MIT voor kennistransfer in Nederland
Hoe zorg je ervoor dat fundamentele kennis uiteindelijk ook de maatschappij bereikt, en zorgt voor impact of geldelijk gewin? Op veel universiteiten wordt actief gewerkt aan zogeheten ‘knowledge transfer’, maar wat werkt nu en wat niet?
De VSNU en OCW maakten afgelopen week bekend dat zij de komende jaren samen tweejaarlijks een masterclass zullen organiseren rond het thema ‘knowledge transfer’. Voorzitter Pieter Duisenberg riep tijdens de eerste masterclass in Wageningen universiteiten op vooral duidelijk te formuleren wat goede kennistransfer vereist. “We hoeven niet altijd naar de overheid te kijken, we kunnen dit ook prima zelf.”
Ons bekostigingsmodel is een verdeelmodel
Op uitnodiging van de VSNU en StartupDelta was Lita Nelsen naar Nederland gekomen. Nelsen was tot voor kort adviseur voor MIT op het gebied van ‘technology transfer’ en deelde haar lessen aan de hand van een voorbeeld van een succesvolle stap van fundamentele ontdekking naar bruikbare innovatie.
Nelsen wijst daarbij op de biotechnologische industrie die floreert in Boston, mede door de inspanningen van het MIT-office waar Nelsen jaren de leiding over had. “We hebben een heel groot biotech cluster zitten in de omgeving van Boston. Dat is vrijwel allemaal direct afkomstig van onze universiteit.”
De eigen financiële werkelijkheid van MIT
Volgens Nelsen moeten universiteiten wel reëel zijn in hun verwachtingen. Zo zijn er bij de Amerikaanse universiteiten slechts enkele ontdekkingen geweest die echt voor hele grote impact zorgen. Belangrijk is dat universiteiten bij het stimuleren van kennistransfer hun kansen zoveel mogelijk spreiden. Daarbij moest wel een kanttekening gemaakt worden door Emile Aarts (rector Tilburg University) die benadrukte dat de andere werkelijkheid creëren dan in het Nederlands hoger onderwijs het geval is. Niettemin nam het publiek in Wageningen de adviezen van Nelsen ter harte.
Nelsen begon haar verhaal met een aantal ontnuchterende cijfers. In de Verenigde Staten worden van alle door universiteiten geïnvesteerde miljarden slechts een krappe 4% echt te gelde gemaakt. “Laat het los om geld te willen verdienen,” zegt Nelsen. “Het gaat er juist om zoveel mogelijk nieuwe technologieën de kans te geven. Eigenlijk het tegenovergestelde van wat een normaal bedrijf zou doen.”
Volgens Nelsen moet een universiteit onderzoekers en studenten faciliteren als zij een ontdekking hebben gedaan om deze ook door te ontwikkelen in een concrete toepassing. Daarbij ging de aandacht in het verhaal van Nelsen met name uit naar het fundamentele onderzoek. Wat dat betekent voor de Nederlandse systeem waarin met name hogescholen praktijkgericht onderzoek doen, bleef onbenoemd. Nelsen stelde dat MIT in een luxepositie verkeert, omdat onderzoekers heel goed weten bij wie ze terecht kunnen met hun plannen. “Wij hoeven er niet op uit om onderzoekers te scouten, het is andersom, zij weten waar we zitten en wat we voor ze kunnen betekenen.”
Op Nederlandse universiteiten ligt dat anders, dat lijkt ook te worden veroorzaakt door de moeizame relatie van universiteiten met ondernemerschap. “Waarom zou een professor ontslag moeten nemen als hij met een van zijn ontdekkingen een onderneming wil starten. Laat ze ondernemerschap en een academische carrière combineren,” zegt Nelsen.
Die boodschap vindt weerklank bij Eline Vrijland-Van Beest die enkele jaren geleden vanuit de TU Delft een medische startup ontwikkelde. “Wij wilden heel graag in ons bedrijf ook een hoogleraar in de board hebben, maar er waren geen incentives voor hen om dat te doen. Dat is iets wat ik wel mis hier.”
De derde geldstroom wordt belangrijker
Picnic-oprichter Michiel Muller is een van de initiatiefnemers van het Erasmus Trust Funds. Alumni van de Rotterdamse universiteiten sloegen vorig jaar de handen ineen voor een fonds dat vermogende oud-studenten koppelt aan ambitieuze studenten en onderzoekers.
Volgens Duisenberg past het Rotterdamse initiatief heel goed bij de plannen die de universiteiten onlangs ontvouwden om ondanks de teruglopende overheidsbijdrage toch tot extra investeringen in de kwaliteit. “De derde geldstroom wordt gewoon belangrijker voor universiteiten. Dit is daar een mooi voorbeeld van.”
Is er een weg uit de universitaire misère?
Duisenberg ziet de stappen die gezet werden door universiteiten om actief werk te maken van kennistransfer als onderdeel van een grotere beweging. “Ik zou het de open movement willen noemen, waarin universiteiten openheid en transparantie voorop zetten. Daar past de stap naar open science bij, maar ook de ontwikkeling van de Nationale Wetenschapsagenda waar echt vragen uit de maatschappij zijn opgehaald. Kennistransfer, waarbij onderzoekers worden gestimuleerd ook te kijken naar welke impact hun onderzoek maatschappelijk kan hebben, hoort daar volgens mij ook bij thuis.”
