Lof en felle kritiek voor bsa-maatregel van de minister
Bij de aftrap van het academisch jaar presenteert de minister het plan om het bindend studie advies vanaf 2021 te maximeren op 40 studiepunten. Dit doet de minister om studenten meer ademruimte te geven tijdens het eerste studiejaar. Dit is ingeven nadat uit meerdere rapporten bleek dat studenten in toenemende mate te kampen hebben met psychische klachten. Laatst kwam het RIVM met een onderzoek waaruit bleek dat de prestatiedruk onder jongeren erg hoog is. De minister ontkende toen dat de psychische klachten het gevolg zijn van het leenstelsel.
Hogescholen hebben lang onderhandeld over een bsa
De psychische klachten lijken toch veelal samen te hangen met enerzijds de omvorming van de basisbeurs naar het leenstelsel en anderzijds ook door de bsa-norm die de afgelopen jaren steeds hoger is geworden. Zo zijn er instellingen die een norm hebben van 60 EC in het eerste jaar, zoals de Erasmus Universiteit. Veel hogescholen hebben uitgebreid en vaak pijnlijk lang moeten onderhandelen met de medezeggenschap om het bsa te verhogen, zoals op Hogeschool Rotterdam. Waar studiesucces een heel nijpend probleem is. Deze verhoging lijkt met deze ingreep van de minister voor niets te zijn geweest.
60 EC als harde eis is toegestaan
Deze keuze van de minister om de bsa-norm wettelijk te verlagen is een duidelijke trendbreuk. Zeker gezien het feit dat oud-minister Bussemaker nog probeerde de baan vrij te maken voor een BSA in het tweede jaar. Na jaren van interventies om het studiesucces te verhogen lijkt hier abrupt een einde aan te zijn gekomen.
Prestatieafspraken noopten tot een hoger bsa
Het bsa is een van de belangrijkste interventies die voortvloeiden uit de prestatieafspraken die oud-staatssecretaris Halbe Zijlstra destijds had gesloten. De meest in het oog springende maatregel en die ook het meeste weerstand opleverde waren de afspraken rondom studiesucces. Na het experiment met prestatieafspraken bleek een zestal hogescholen de ambities niet waargemaakt te hebben op dit punt en werden voor miljoenen euro’s gekort in de rijksbijdrage.
Instellingen hebben als gevolg van de prestatieafspraken tal van maatregelen genomen om het studiesucces te verhogen. Bij universiteiten had dit meer succes dan in het hbo. Dit viel ook samen met de strengere eisen in het hbo, nadat aan het begin van dit decennium vragen waren ontstaan over de kwaliteit van het hbo-diploma.
Van Engelshoven schrijft vandaag aan de Kamer dat het bsa eerst als instrument werd gebruikt om studenten op de juiste plek te krijgen. Maar dat het inmiddels verworden is tot een selectieinstrument voor later in de opleiding, om zo de uitval te reduceren en het studiesucces te verhogen. “Met een bsa van 50 of 60 studiepunten in het eerste jaar pak je studenten op het kwetsbaarste moment, aan het begin van hun studie.’’
De minister spreekt de verwachting uit dat door verlaging van het bsa er meer ruimte ontstaat voor bredere ontwikkeling van studenten, zij krijgen de tijd om zich aan te passen aan het nieuwe leven als student en voor laatbloeiers. De minister hoopt voordat het wettelijk geregeld is dat instellingen zelf al het BSA naar beneden zullen bijstellen. De minister zal vanmiddag bij de opening van het academisch jaar aan de Universiteit van Tilburg haar plannen nader uiteenzetten.
Ontzettend domme maatregel
De wenkbrauwen zullen dan zeker ook gefronst worden. De gemoederen lopen na het bekendmaken van het nieuws hoog op. Carel Stolker die nog verguld is met zijn nominatie voor de ScienceGuide Toplijst maakt van de gelegenheid gebruik om op de sociale media zijn ongenoegen te uiten over deze maatregel. Stolker spreekt van een “ontzettend stomme maatregel van de minister”. Stolker kondigt in een andere tweet aan dat hij vanmiddag bij de opening van het academisch jaar een oproep zal doen aan studenten om vooral niet naar de minister te luisteren.
Supervereerd natuurlijk! Dank voor de support.
En ondertussen vind ik het BSA-plan van de Minister ontzettend stom. Mijn 40-jaar ervaring: eerstejaars hebben belang bij structuur in dat jaar. Ze hebben niets aan een houding van kijk-maar-hoever-je-komt. Erg verkeerd signaal dus. https://t.co/JKI9ZZd0nv
— Carel Stolker (@CarelStolker) September 3, 2018
Ook op het bureau van de Vereniging Hogescholen heerst ongeloof. Dirk Cornelissen die op het bureau van verantwoordelijk is voor studentenzaken en onderwijs hoopt nog op enige zelfreflectie van de minister.
Unicum in de bestuurlijke verhoudingen
Inmiddels is de Vereniging Hogescholen zelf ook met een reactie gekomen. Daaruit blijkt ook dat er helemaal geen vooroverleg is geweest met de instellingen over deze maatregel. Daar is de scheidend voorzitter Thom de Graaf uitermate verrast over. “Het is een unicum in de bestuurlijke verhoudingen dat zonder overleg met de instellingen een dergelijke maatregel wordt aangekondigd”, aldus Thom de Graaf. Daarom dringt de Vereniging Hogescholen erop aan op korte termijn met de minister in gesprek te gaan over deze maatregel en de mogelijke gevolgen daarvan.
Twee jaar geleden waren er nog miljoenen boetes voor hogescholen met te veel ‘ambitieloze studenten’. Nu zet @MinOCW diezelfde instellingen neer als broedplaats voor burn-outs (‘studenten te veel onder druk gezet’). Bevat de speech van de minister ook enige zelfreflectie?
— Dirk Cornelissen (@dirk_co) September 3, 2018
Ook docenten roeren zich. UvA-hoogleraar politicologie Tom van der Meer is een litanie begonnen tegen de maatregel in reeks van tweets. Hij noemt de maatregel ‘schadelijke symptoombestrijding,’. De overheid pakt nu een middel af om studenten structuur en houvast te bieden. Maar vanuit de academie zijn er ook positieve reacties. De rector van de Universiteit Maastricht, Rianne Letschert spreekt van een positief begin van het collegejaar.
Nu het BSA helemaal afschaffen
Studentenbonden reageren op hun beurt ook verheugd. Het ISO stelt dat veel studenten nog moeten wennen aan hun eerste studiejaar. “Het is ISO is blij dat de minister inziet dat een BSA van 50 of 60 punten in het eerste jaar een te grote druk legt op eerstejaarsstudenten. Dit is een hele grote stap vooruit.” De LSVb spreekt ook van een goede stap, maar zegt dat het eigenlijk helemaal af wil van het bsa.
Dit sluit aan bij opmerkingen vanuit de politiek. Zihni Özdil (GL) die in de Kamer al eerder te hoop liep tegen het bsa is blij dat de minister deze stap neemt en wil eigenlijk net als de LSVb dat het BSA helemaal afgeschaft wordt. Hij krijgt bijval van de SP, Frank Futselaar laat weten: “Ben het lang niet altijd eens met de minister, maar als zij het bindend studieadvies wil versoepelen kan ze op steun van de SP rekenen.”
Het CDA is wat terughoudender in zijn reactie op het voorstel van de minister. “Ben nog niet overtuigd. ‘t Gros van de opleidingen zit net boven de 40 studiepunten. Of keren 15 punten per kwartaal uit, wat automatisch 45 punten is. Levert dus voor die student weinig ‘lucht’ op. Plus: die punten moeten er sowieso komen. Dus krijg je het later drukker. Toch?” Daarmee lijkt hij zeker geen felle tegenstander te zijn van de maatregel. Ook de partijgenoot van Van Engelshoven zegt blij te zijn met deze maatregel en is blij dat de minister in zijn ogen een einde maakt aan de volstrekte willekeur van het bsa.
