Voortrekkersrol universiteiten bij aanpak klimaatverandering
Volgens Sterken was het afgelopen jaar voor de RUG een “groot succes”. Als voorbeeld gaf hij de benoeming van de universiteit tot ‘beste brede klassieke universiteit’ door de Keuzegids. Sterken benoemde een tegenvaller zoals de afgebroken plannen voor de branchecampus in China niet in zijn rede.
In een samenwerking met de gemeente, provincie en de Hanzehogeschool heeft de universiteit nu The Global Centre on Adaption van de Verenigde Naties naar Groningen gehaald. Het kenniscentrum zal op 17 oktober worden geopend door Ban Ki-moon. De voormalig secretaris generaal van de VN krijgt dan tevens een eredoctoraat van de Groningse universiteit.
In zijn toespraak haalde Sterken de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties aan en liet hij zien hoe ze verweven zijn met maatschappelijke onderwerpen waar de RUG zich mee bezig houdt. “In de komende jaren gaan we laten zien hoe we aan het behalen van deze doelen meehelpen. Universiteiten moeten vooroplopen wat betreft onderzoek en onderwijs dat bijdraagt aan het nemen van actie tegen onder andere klimaatverandering.”
Sterken verwees daarbij ook naar de publieke discussie omtrent de financiering van universiteiten. “Universiteiten propageren wetenschappelijke vooruitgang en dragen bij aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen. Wij doen dat door academische waarden als eerlijkheid, verantwoording, transparantie, onafhankelijkheid en verantwoordelijk te respecteren. Deze waarden zijn nu belangrijker dan ooit.”
De kwetsbare grutto
Professor trekvogelecologie Theunis Piersma gaf samen met componist en geluidskunstenaar Sytze Pruiksma op een bijzondere manier invulling aan het thema duurzaamheid. Piersma liep met twee opgezette vogels (een rosse grutto en een gewone grutto) het podium op, en wees het publiek erop dat “deze twee vogels meer wijsheid en inzicht bezitten dan iedereen samen in deze kerk”. Het optreden heette dan ook ‘Sentinel Birds’. Pruiksma maakte tijdens Piersma’s toedracht ondertussen muziek op de achtergrond, waarbij hij verschillende instrumenten bespeelde waarvan de meeste mensen de namen niet eens zullen weten.
Het duo werkt al tien jaar samen om mensen te vertellen over de benarde situaties van vogels, het platteland en de planeet. Rosse grutto’s migreren namelijk steeds eerder, en onderzoekers konden hier geen logische verklaring voor vinden, totdat ze via satellietbeelden zagen dat de sneeuw in Siberië, waar de rosse grutto hun jong opvoeden, de afgelopen 20 jaar steeds een dag eerder smelt. “Toen we al dit onderzoek samenvoegden kregen we een haast fysieke ervaring. Dit verhaal van de rosse grutto’s leidde tot meer engagement,” concludeerde Piersma.
Citizen Science op Spitsbergen
Piersma eindigde zijn verhaal met een oproep als “geïnspireerde burger, niet als professor”. Daarbij doet hij demonstratief zijn toga op het podium uit. “Zouden we als academische gemeenschap niet meer geëngageerd moeten zijn met onze medewezens, los van onze eigen discipline?” Ook Alumnus van het Jaar Carolien de Bruin, CEO van haar eigen bedrijf C-Change, riep op tot meer bemoeienis wat betreft klimaatverandering: “Studenten en academici, we hebben jullie nodig om beleidsmakers en politici ter verantwoording te roepen en om ze te laten veranderen.”
Aandacht voor huisvestingsproblemen
De RUG-huisdichter is dit jaar voor het eerst een internationale student, Sofia Manouki, die haar Engelse gedicht voordroeg aan het einde van het programma. Manouki verhaalde bij de jaaropening over hoe zij vanuit Griekenland besloot haar geluk te gaan beproeven in Groningen waar de vooruitzichten voor haar een stuk beter zouden zijn.
Toch waren die vooruitzichten niet voor alle internationale studenten aan het begin van het collegejaar rooskleurig. Voor aanvang van de academische jaaropening klonken bij de RUG ook protesten van de studentenpartijen in Groningen die aandacht vroegen voor de woningnood in de stad.
“Honderden internationale studenten trachten momenteel koortsachtig een kamer te vinden,” stelt Teun Schoutens van studentenpartij DAG. “Voor hen is de opening geen feest.” De RUG laat weten te hopen dat het probleem binnen afzienbare tijd verholpen wordt. Door de aardbevingsschade heeft een aantal grote studentenhuisvestingsprojecten in Groningen deze zomer vertraging opgelopen.
