De moeizame weg van genezen naar voorkomen
Gerritsen is secretaris generaal op het ministerie en namens VWS naar Leeuwarden gekomen om de initiatieven die onder de vlag van het Healthy Ageing Netwerk Noord Nederland de afgelopen jaren zijn gestart te bejubelen. Daarbij benadrukt hij het belang van inspanningen om ervoor te zorgen dat mensen gezond ouder worden.
Preventie minder interessant voor zorgverzekeraars
“Op dit moment is het nog steeds zo dat de financiering van gezondheidszorg zich nog steeds maar voor 4% op care richt en 96% op cure. Terwijl we weten dat 50% van de gezondheid wordt bepaald door de leefstijl van mensen.” Initiatieven om het gezonde leven te bevorderen zijn dus broodnodig, wil Gerritsen maar zeggen.
Een voorbeeld van zo’n project is het Hospital at Home waar het UMC Groningen een van de initiatiefnemers van is. In dat zorgprogramma wordt ernaar gestreefd oudere patiënten met een cognitieve stoornis – bijvoorbeeld een Alzheimerpatiënt met diabetes – in het geval van ziekte zo veel mogelijk thuis te behandelen. Dit om vervroegde opname in verpleeghuizen te voorkomen.
Joost Degenaar, programmamanager van het Centre of Expertise Healthy Ageing, ziet ook hoe moeilijk het is om juist voor preventieve programma’s financiering te krijgen. “Het is toch nog steeds zo dat het voor zorgverzekeraars minder interessant is zich te richten op de kant van de preventie.”
Meer perspectieven op de gebouwde omgeving
Een belangrijk aspect van het bevorderen van een gezonde leefomgeving is het zorgen voor inclusieve omgevingen, bijvoorbeeld voor mensen met fysieke beperkingen. Ann Heylighen (KU Leuven) doet onderzoek naar inclusief ontwerpen in de architectuur en de gebouwde omgeving. “Een beperking ontstaat in feite in interactie met de ontworpen omgeving.”
Heylighen geeft als voorbeeld hoe iemand in een rolstoel soms uren op Google Streetview aan het zoeken is of plekken in steden goed bereikbaar zijn. Dichter bij huis voor de instellingen legt ze de vraag voor hoe collegezalen zo ontworpen kunnen worden dat ze qua akoestiek ook geschikt zijn voor mensen met gehoorbeperkingen. “Het is heel moeilijk akoestisch comfort voor iedereen te bieden, maar je kan wel streven naar iets waarin je aan iedereen tegemoet komt.”
Als voorbeeld daarvan geeft Heylighen een opdracht die zij eens deed voor een verzorgingshuis in Kortrijk. Lange donkere, op elkaar lijkende gangen en een verpleegpost in het midden met een balie ervoor. “Het karakter was erg autoritair, het was heel ziekenhuisachtig en gaf heel erg een gevoel van desoriëntatie,” vertelt Heylighen die laat zien hoe zoiets met een paar kleine ingrepen veel toegankelijker te maken. “Als we echt voor die diversiteit willen ontwerpen dan hebben we andere perspectieven op de ruimte nodig.”
Ruimte aan het veld
Aan het slot van de conferentie wordt door verschillende deelnemende partijen in Noord Nederland de Alles is Gezondheid ‘pledge’ ondertekend. In deze pledge benoemen de organisaties toekomstige activiteiten en legden zij hun ambitie voor een gezond Noord-Nederland vast. Een aantal partijen zoals Verslavingszorg Noord-Nederland, Huis voor de Sport Groningen, het UMCG en VWS sloten zich gelijktijdig aan.
Hoewel VWS bij monde van Erik Gerritsen vooral het veld aan de slag ziet gaan, sprak de secretaris-generaal wel uit dat zijn ministerie wel bereid is waar nodig te ondersteunen. “Als je toch nog denkt het ministerie ergens voor nodig te hebben, weet ons dan te vinden.”
