Duitsland leert van Nederlandse onderwijsinnovatie
“Er is de laatste jaren wel wat veranderd,” vertelt Ronnie Röwert, namens het Hochschulforum Digitalisierung (HfD) een van de initiatiefnemers van het bezoek aan Nederland. Naast SURF bezocht de delegatie deze week onder meer de Universiteit Utrecht, Wageningen University en het Leidse UMC. “Op ministerieel niveau voelt men in Duitsland nu meer verantwoordelijkheid voor digitalisering in het hoger onderwijs.”
Duitsland heeft een extra laag van bureaucratie
HfD is een initiatief van drie organisaties in Duitsland om – vergelijkbaar met SURF – de kennis en projecten op het gebied van digitaal onderwijs en onderzoek te bundelen en te delen. Dat is nog geen sinecure in Duitsland waar veel nog georganiseerd is via de Länder. “Je kunt zeggen dat er eigenlijk een extra laag aan bureaucratie is bij ons,” zegt Röwert.
Die bureaucratie zorgt ervoor dat ontwikkelingen langzamer gaan en vaak op verschillende plekken op verschillende snelheden. “Je ziet dat als er op federaal niveau een meer overkoepelende agenda wordt gemaakt voor een thema als duurzaamheid of diversiteit, dat er dan wel beweging inkomt omdat er extra geld wordt vrijgemaakt.” Dat is nu bij digitalisering ook het geval, zegt Röwert.
Vrij verkeer van data als nieuwe Europese vrijheid
Hoe moeilijk het is om projecten op te schalen in Duitsland, laat Cornelis Kater van de Leibniz Universität in Hannover zien. Hij werkt aan een platform waarop docenten en ontwikkelaars hun online leermaterialen met elkaar kunnen delen, vergelijkbaar met de SURF Sharekit. Maar waar hogescholen in heel Nederland van de SURF-dienst gebruik maken, is Kater nog niet zover.
“We willen die stap wel gaan zetten,” zegt Kater die vertelt dat daar de komende jaren extra geld voor is vrijgemaakt. “De wind waait op dit moment wel in de juiste richting.” Niettemin beperkt Kater zich in eerste instantie nog tot Nedersaksen, al kijkt de ontwikkelaar wel vooruit. “We proberen wel te standaardiseren en te zorgen voor gelijke metadata Metadata zijn gegevens die de karakteristieken van bepaalde gegevens beschrijven. Het zijn dus eigenlijk data over data. zodat we onze portal makkelijk kunnen samenvoegen met andere initiatieven in Duitsland.”
Peer-to-peer uitwisseling
Ondertussen proberen Nederland en Duitsland elkaar zoveel mogelijk te helpen. Een belangrijk nieuw hulpmiddel is het peer-to-peer onderdeel dat SURF aan het werkbezoek heeft toegevoegd. “We zijn echt in Nederland op zoek gegaan naar mensen die met dezelfde dingen bezig zijn als de Duitse delegatie, zodat we ze een op een kunnen matchen,” vertelt initiatiefnemer Janina van Hees.
Röwert ziet dat er nog wel heel verschillend over bepaalde ontwikkelingen wordt gesproken. “Als het over MOOCs gaat is de discussie in Duitsland veel meer gehyped, terwijl jullie in Nederland al verder zijn en kijken hoe het ingezet kan worden om het reguliere onderwijs te verrijken in plaats van vervangen.” Ook Kater ziet dat er wat betreft het innoveren van het onderwijs in Nederland meer sprake is van pragmatisme.
Christien Bok (SURF) ziet dat ook. “Ik heb weleens iemand horen zeggen dat als je een goed idee hebt, dat je gewoon aan de slag gaat en dat er in Nederland dan vanzelf wel iemand langskomt om het te financieren.” Tegelijkertijd heeft dat pragmatisme ook wel een keerzijde. Zo ziet men in Nederland dat men in Duitsland een stuk verder is waar digitale veiligheid en dataprotectie betreft. “Wij gaan soms gewoon aan het werk en denken dan pas later na over de implicaties.”
Alles bij elkaar wordt het bezoek van de Duitse delegatie aan Nederland als een succes gezien dat zeker navolging verdient. “Het heeft zeker potentie om door te gaan, maar we gaan eerst evalueren of het peer-to-peer gedeelte een meerwaarde heeft” zegt Van Hees. “We hopen dat landen bij de digitalisering van het hoger onderwijs meer met elkaar gaan samenwerken. Dat Nederland en Duitsland dat doen is logisch, we zijn buren.”
Bok denkt dat het model dat SURF gebruikt om mensen in Special Interest Groups rond thema’s bij elkaar te brengen, vruchtbaar zou kunnen zijn in Duitsland. “Als ik het vandaag zo beluister, merk je dat mensen er naar neigen in hun universiteit te blijven met hun plannen, terwijl die Special Interest Groups mensen juist dwingen om met elkaar in overleg te gaan. Dat is heel waardevol.”
