Een proeftuin, maar geen speeltuin
Volgens Mulder vraagt de snelheid waarin de samenleving zich ontwikkelt om nieuwe vormen van leven lang leren. “Loopbanen gaan veel langer mee dan voorheen. Mensen werken inmiddels tot hun 67e en dat wordt alleen maar langer. Tegelijkertijd gaat geen enkele opleiding 45 jaar mee. We zullen ons gedurende onze carrières moeten blijven bijscholen.” Daarmee herhaalt Mulder de boodschap die zij tijdens de Saxion-jaaropening ook al had.
Verandering ten behoeve van de student
Onder impuls van het ministerie zijn verschillende hogescholen in 2016 experimenten met flexstuderen gestart. Op het symposium in Deventer presenteren veel van deze projecten hun bevindingen. De eerste ervaringen zijn er, maar het blijkt niet altijd gemakkelijk om nieuwe initiatieven op te zetten. “In de ambtelijke arena gaat niet alles snel,” erkent directeur-generaal hoger onderwijs op OCW Marcelis Boereboom, maar hij geeft ook aan dat dit een reden heeft. “Als je echt iets gaat veranderen, moet je wel weten dat het ten goede komt aan de student.”
Ook Mulder ziet dat het niet altijd snel gaat om tot nieuwe vormen van leven lang leren te komen. “Het is ook wel gewoon heel moeilijk. Als ik kijk naar onze Part Time School, dan zie ik dat er heel veel gebeurt, maar ook dat ze vaak tegen dingen aanlopen. Het is niet eenvoudig om tot heel nieuw aanbod te komen binnen de bestaande cao’s en wetgeving. Toch zijn er inmiddels 1300 studenten in de Part Time School actief. Dat vind ik heel knap.”
Het experiment leeruitkomsten is gelukt
Volgens Boereboom is het nog te vroeg de stappen die nu op het gebied van flexibilisering gezet worden, op hun waarde voor het hoger onderwijs in te schatten. “Je merkt pas achteraf of iets een gamechanger is, maar ik heb wel het idee dat er iets aan het veranderen is. Tegelijkertijd vind ik dat je moet oppassen. Je moet in ogenschouw nemen dat er grote verschillen tussen studenten zijn. Ik kan me voorstellen dat het juist voor jongeren wel goed is wel voor een iets schoolser systeem te kiezen.”
Mulder hoopt vooral dat het gesprek over flexibilisering er voor gaat zorgen dat het hoger onderwijs uit de discussie tussen publieke en private leveranciers komt. “Hoe lossen we die verschillen op en zorgen we voor het beste onderwijs voor alle groepen. Dat lijkt me veel belangrijker.”
Een ander vak voor docenten
In een van de sessies laat Marjolanda Hendriksen van NHL Stenden ziet hoe zij de deeltijd flexopleiding Social Work aan het vormgeven zijn. Zij zien dat de nieuwe onderwijsvorm een hele nieuwe benadering vraagt van docenten in de hogeschool. “De docent is veel meer coach en gesprekspartner van de student. De studenten bepalen met elkaar wanneer ze bij elkaar komen en welke thema’s er dan besproken worden.”
Niet iedere docent ziet dat zitten, erkent Hendriksen. “Je hebt ook docenten die zeggen: ‘ik mis m’n vak’.” Toch ziet de programmaleider ook veel enthousiasme en hoopt ze dat het programma de komende jaren meer navolging krijgt. “De grootste uitdaging nu is denk ik hoe je deze vorm van onderwijs blijft organiseren als het flexibel onderwijs veel groter gaat worden bij ons.”
Een experiment met echte diploma’s
Net als collega Boereboom benadrukt ook OCW-beleidsadviseur Patrick Leushuis dat voorzichtigheid wel geboden is binnen de pilots flexstuderen. “Het is een proeftuin, maar geen speeltuin. Het is weliswaar een experiment, maar wel een experiment met echte studenten, leidend tot echte diploma’s. Dat mogen we niet vergeten.”
Aan het slot van het symposium, draagt Dick Sweitser, directeur van de Saxion Part Time School, het stokje over aan Ron Bormans die volgend jaar april gastheer zal zijn van de conferentie ’De nieuwe werknemer studeert’, die zich vooral richt op werkgevers. Sweitser: “Een deel van de studenten in het deeltijdonderwijs zit daar, omdat het onderwijs hen in het verleden misschien wel onvoldoende heeft geholpen. Dat betekent nu dat we alle middelen in moeten zetten om hen goed en eigentijds vormgegeven onderwijs te bieden.”
Binnenkort start ScienceGuide met het Leven Lang Leren Discours. Daarin wisselen onder andere opleiders, studenten en beleidsmakers ervaringen en gedachten uit over de verschillende vormen van LLL/LLO. Wil je bijdragen aan het discours? Stuur dan een mail naar redactie@scienceguide.nl
