Kamer en kabinet bezorgd over vertrek van Hongaarse universiteit

Nieuws | door Frans van Heest
13 december 2018 | Premier Rutte maakt zich ernstige zorgen over het verplaatsen van de Centraal Europese Universiteit van Boedapest naar Wenen.

De Kamer en de minister-president zeer verontrust omdat in EU-lidstaat Hongarije de Europese Central European University noodgedwongen moet verhuizen van Boedapest naar Wenen. “Een democratie is meer dan een parlement. Ook een vrije pers, een universitair stelsel en een stelsel van hoger onderwijs zijn pijlers onder onze vrijheid.” zo stelde Rutte in de Kamer.

Dat de universiteit moet verhuizen werd vorige week bekend gemaakt in een wrange verklaring van de universiteit zelf. “Dit is nog nooit vertoond”, stelde de Canadese rector Michael Ignatieff in een verklaring vorige week.

“Een Amerikaanse instelling wordt verdreven uit een land dat een NAVO-bondgenoot is. Een Europese instelling moet vertrekken uit een EU-lidstaat. Willekeurige uitzetting van een gerenommeerde universiteit is een flagrante schending van academische vrijheid. Dit is een zwarte dag voor Europa en een zwarte dag voor Hongarije,” zo schreef Ignatieff.

Nieuwe wetgeving dwarsboomt CEU

De universiteit moet verdwijnen omdat in Hongarije een nieuwe hoger onderwijs wet van kracht is, die bepaalt dat een universiteit alleen in het land gevestigd mag zijn als het ook een vestiging heeft in het thuisland. Dat was niet het geval voor de CEU, daarom hebben ze in New York een nevenvestiging geopend vorig jaar. Niettemin krijgt de universiteit geen toestemming om onderwijs te verzorgen in Hongarije.

Vorige week had de Kamer in een schriftelijk overleg met de minister van Buitenlandse Zaken, Stef Blok ook al hun zorgen geuit. De GroenLinks-fractie in de Kamer wilde weten wat Blok zou gaan ondernemen nu de universiteit gedwongen moet verhuizen. Zo wil GroenLinks dat er vaart wordt gemaakt met een Artikel-7 procedure die er uiteindelijk toe kan leiden dat Hongarije zijn stemrecht verliest binnen de EU.

In antwoord op deze vragen liet Blok toen weten: “Het kabinet betreurt dat de Central European University (CEU) Boedapest gaat verlaten. De CEU is een belangrijke speler in het academische landschap in Hongarije en van daaruit in heel Centraal-Europa. Academische vrijheid is één van de pilaren van een vrije en democratische maatschappij.” Op de vraag of een artikel-7 procedure in gang kan worden gezet heeft Blok aangeven er in Europa op aan te dringen om deze procedure door te zetten.

Academische vrijheid in de EU onder druk

De Europawoordvoerder van D66, Kees Verhoeven, ging gisteren in debat met de premier voorafgaand aan een Europese top vandaag en morgen in Brussel. “Ik heb het wel vaker gezegd dat de rechtsstaat niet onder het mom van de democratie kan worden teruggedrongen. En dat is wel wat er lijkt te gebeuren in Hongarije, waar een Hongaarse universiteit in Budapest gedwongen door Orbans nieuwe wetgeving noodgedwongen haar deuren moet sluiten en gewoon moet verhuizen naar Wenen.”

Volgens D66 staat de academische vrijheid in de EU onder druk door het gedrag van de regering Orban. “Dan heb je het niet meer over een normale democratie maar over het schenden van academische vrijheid als gedeelde Europese waarde. Een steunpilaar van de vrije samenleving wordt met voeten getreden. Daar kunnen we niet naar blijven kijken alsof het niks is. D66 vindt dat in ieder geval zeer problematisch.”

D66 confronteert PVV

Verhoeven probeerde de PVV nog te verleiden om uitspraken te doen over het verdwijnen van deze universiteit uit Hongarije. “In Hongarije is een partij die op basis van uw democratische meerderheid, uw democratische walhalla, zegt: we gaan een universiteit uit het land zetten. Wat vindt de PVV daarvan? Is dat de democratie waar u de mond zo van vol heeft? Vindt u dat goed beleid? Zou de PVV ervoor zijn om een universiteit het land uit te zetten op basis van een politieke meerderheid, zoals in Hongarije gebeurt?”

Op deze uitlokking wilde de PVV niet ingaan. “U zegt hoe ze het moeten doen in Afrika, Hongarije en noem maar op. Kijk eens naar de Nederlanders. De helft van de Nederlanders staat het water tot aan de lippen. Ze komen nauwelijks rond. Maar u maakt zich druk over wat er gebeurt in Hongarije, het Midden-Oosten, Afrika en noem maar op,” reageerde PVV-Kamerlid Tony van Dijck.

Premier Rutte was wel buitengewoon verontrust over de ontwikkelingen in Hongarije. “Het Nederlands kabinet betreurt zeer wat er gebeurt met de Central European University. Het is ernstig dat zij Boedapest gaat verlaten. Het is een belangrijke speler in het academische landschap in Hongarije en vandaaruit in heel Centraal-Europa. Een democratie is meer dan een parlement. Ook een vrije pers, een universitair stelsel en een stelsel van hoger onderwijs zijn pijlers onder onze vrijheid. In die zin is dit een buitengewoon zorgelijk signaal.”

Rutte zegde de Kamer ook toe dat er nu een hoorzitting wordt georganiseerd met de regering van Orban in het kader van de artikel 7-procedure. Dan zal het vertrekken van deze universiteit ook aan de orde komen.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK