Minister wil herziening van huidige bsa en selectie

Nieuws | door Frans van Heest
18 januari 2019 | Minister Van Engelshoven ziet dat hogescholen en universiteiten zich steeds meer afvragen of het bsa wel verstandig is. Ook de decentrale selectie is volgens de minister “voor verbetering vatbaar.”
Ingrid van Engelshoven – Foto: NPO

Gisteravond was er een dertigledendebat naar aanleiding van een OESO-rapport van afgelopen maart. Uit dat onderzoek bleek dat de kansenongelijkheid in het Nederlandse onderwijs toeneemt. Migrantenkinderen in het Nederlandse onderwijs presteren ver onder het OESO-gemiddelde. Veelal ging het debat over primair en voortgezet onderwijs maar ook het hoger onderwijs kwam aan de orde.

Dalende diversiteit door decentrale selectie

Kirsten van den Hul (PvdA) verwees tijdens haar spreektijd naar recent onderzoek waaruit bleek dat decentrale selectie kansenongelijkheid in de hand werkt. Zij had daar eerder al Kamervragen over gesteld. “We zien dat studenten met een beperking, met een migratieachtergrond of ouders die zelf niet hebben gestudeerd, een grotere kans lopen om uit te vallen. Kan de minister een update geven van hoe het staat met haar eerdere toezegging om te kijken naar begeleiding op maat voor deze kwetsbare studenten? Uit onderzoek is verder gebleken dat decentrale selectie leidt tot minder diversiteit.”

Decentrale selectie bevoordeelt ‘brave witte meisjes’

De minister erkende dat de huidige manier van decentrale selectie niet optimaal is en dat zij nog aan het studeren is op ideeën om dit beter te maken. “Ik heb de Kamer al eerder gemeld dat ik er niet van overtuigd ben dat de huidige manier van decentrale selectie allen ruim baan biedt voor gelijke kansen. We zijn er nog nader op aan het studeren, maar één ding staat wel vast: die decentrale selecties zijn op dit punt wel voor verbetering vatbaar.”

Peter Kwint (SP) richtte zijn pijlen vooral op het leenstelsel. “Vooral kinderen uit arme gezinnen haken af. Kijk maar naar de doorstroomcijfers van havo naar hbo als je opgroeit in een gezin waarin je ouders een bijstandsuitkering hebben. Zo gek is dat niet. Als je opgroeit in een gezin waarin je de ontwrichtende werking ziet van het jezelf in de schulden steken, ben je op 17- of 18-jarige leeftijd ook wat minder snel geneigd om jezelf in de schulden te steken. Neemt het kabinet dit jongeren kwalijk? Of snappen ze het eigenlijk ook wel? En wat gaan we daar nu aan doen?”

De minister hield daarentegen een warm pleidooi voor het studievoorschot. “Realiseer je dat met de invoering van het studievoorschot de aanvullende beurs fors is verhoogd. Dat geeft juist studenten uit gezinnen met een smalle beurs extra kans. Ik zou ook tegen hen willen zeggen: studeren is nog altijd de beste investering in je eigen toekomst. Om te investeren in je toekomst kun je weinig beter doen dan gaan studeren.”

Kansen verloren in overgang vo naar ho

Ook Paul van Meenen (D66) vroeg aandacht voor de overgang van het voortgezet naar het hoger onderwijs. Die is volgens hem kwetsbaar en hij verwees daarbij naar initiatieven zoals op de Vrije Universiteit. “Bij de overgang naar het hoger onderwijs gaan veel kansen verloren. Studenten met een migratie-achtergrond zijn vaak eerstegeneratiestudenten en stappen een compleet nieuwe wereld in. Onder andere de Vrije Universiteit geeft extra ondersteuning aan eerstegeneratiestudenten, zodat die overstap makkelijker wordt en de uitval verlaagd wordt. Een prachtig initiatief, dat ik aanraad aan alle andere universiteiten.”

Tweede kans voor bekostiging?

De minister gaf in reactie op het voorbeeld van de VU aan dat zij in de opdracht aan de commissie-Van Rijn, die naar de bekostiging van het hoger onderwijs moet herzien, expliciet aandacht heeft gevraagd voor dit vraagstuk. “Ook in het hoger onderwijs zien we dat zogenaamde tweedekansstudenten, die bijvoorbeeld eerst al een korte termijn in het hbo hebben gestudeerd, dan bedenken: eigenlijk is die universiteit toch ook wel wat voor mij. Als je er daar veel van hebt, zoals bijvoorbeeld het geval is bij de VU, lopen universiteiten daar in de bekostigingssystematiek tegenaan. Ik heb de commissie-Van Rijn gevraagd om te bekijken of bij de bekostiging in het wo belemmeringen voor gelijke kansen kunnen worden weggenomen.”

Bsa is onnodig rondpompen van studenten

Maar waar Van Meenen zich nog wel het meest over opwond was het bindend studieadvies. Onlangs wist de de Kamer met een krappe meerderheid via een motie te regelen dat instellingen zelf verantwoordelijk blijven voor het bsa. “Dat een meerderheid in deze Kamer zo vasthoudt aan het bindend studieadvies, daarmee wordt een compleet wantrouwen geuit richting de student en het zorgt voor het onnodig rondpompen van mensen. D66 wil minder rendement en meer geduld met studenten.”

Beoogd beleidsadvies bsa wordt niet gehaald

Minister Van Engelshoven moest haar partijgenoot hier wel gelijk in geven. “Het idee dat studenten alleen maar zo snel mogelijk een diploma zouden moeten halen, kan voor sommige groepen nou juist betekenen dat zij niet meer instromen in het hoger onderwijs of dat zij onnodig en vroegtijdig uitvallen. Dat moeten we met elkaar niet willen. In het hoger onderwijs zag je dat terug in de ontwikkelingen rondom het bindend studieadvies. Daar hebben we eerder dit jaar ook uitvoerig over gesproken.”

De minister gaf aan dat zij met hogescholen en universiteiten in gesprek blijft over het bindend studieadvies, maar moest daarbij erkennen dat dit dossier niet vlekkeloos is verlopen. “Met hogescholen en universiteiten blijf ik in gesprek over het bindend studieadvies. En ja, op dat vlak is veel losgemaakt, maar ik merk bij die instellingen ook dat men toch eens goed aan het nadenken is over wat er nou met die student gebeurt die een negatief bindend studieadvies krijgt. Men denkt: zijn we wel de goeie dingen aan het doen? Ik zal daarover met hen in gesprek blijven, en ik zal daarover aan uw Kamer rapporteren.”

Daarnaast wees de minister er ook op dat het rendementsdenken in het hoger onderwijs gelijke kansen ook in de weg staat. “Het idee dat studenten alleen maar zo snel mogelijk een diploma zouden moeten halen, kan voor sommige groepen nou juist betekenen dat zij niet meer instromen in het hoger onderwijs of dat zij onnodig en vroegtijdig uitvallen. Dat moeten we met elkaar niet willen.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK