Universiteiten groeien harder dan verwacht
Wat uiteindelijk de financiële gevolgen zullen zijn voor de hele begroting van OCW is nog niet duidelijk. De te sobere voorspellingen hebben voorgaande jaren voortdurend gaten geslagen in de begroting van OCW. Het ministerie heeft deze gaten de voorbije jaren noodgedwongen moeten dichtsmeren op de begroting door interventies van het ministerie van Financiën. Ook de gehate doelmatigheidskorting van €183 miljoen is grotendeels het gevolg van een te sobere voorspelling van het aantal studenten, met name in het wetenschappelijk onderwijs. Ook in het hbo zijn er dit studiejaar ruim 12.000 studenten meer ingeschreven dan aanvankelijk was voorspeld door OCW.
Versnelling in de groei
De cijfers over de instroom die VSNU nu presenteert laten tevens zien dat de groei van het aantal eerstejaarsstudenten versnelt. Was de groei in 2017 nog 2,6%, vorig jaar steeg het aantal studenten van 264.480 naar 276.213, een groei van 4,5%. Dit studiejaar is de groei gestegen met 5,3%, van 276.213 naar 291.277 studenten.
Aangezien de jaarlijkse Rijkbijdrage per student in het wo circa €6800 is, kan verwacht worden dat OCW aanzienlijk meer geld over moet maken aan universiteiten dan bij Prinsjesdag is begroot. Uiteindelijk zal in de voorjaarsnota die in mei naar de Kamer wordt gestuurd duidelijk worden wat de budgettaire gevolgen zijn van deze groei. Al eerder was er in de Kamer irritatie over de onvoorspelbaarheid van de studentenaantallen. Die problemen zijn allerminst opgelost, blijkt uit de vandaag gepresenteerde cijfers.
De VSNU is vooral blij met de groei van het aantal studenten, zo laat voorzitter Pieter Duisenberg weten. Wanneer de groei doorzet verwelkomen de universiteiten volgend collegejaar zeer waarschijnlijk de 300.000ste student. “Deze groei is positief voor Nederland als kennissamenleving, maar plaatst ons als universiteiten voor steeds grotere uitdagingen als het gaat om werkdruk en onderwijskwaliteit.”
Hbo’ers vinden weg naar universiteit
De VSNU is blij dat er steeds meer studenten vanuit het hbo de weg naar de universiteit weten te vinden. Vorig jaar was dit percentage gestegen met 19,9%, dit percentage blijft toenemen maar het groeit niet meer zo hard. Dit collegejaar zijn er 11.374 studenten met een achtergrond in het hbo in: een groei van 9,6%. “Een belangrijk signaal dat er een groeiende behoefte aan stapelmogelijkheden bestaat.”, zo zegt de VSNU.
Overigens is de groei vanuit het hbo tegelijkertijd een zorg voor universiteiten. Als deze groep studenten met een hbo-propedeuse doorstroomt naar een wo-bachelor lopen de universiteiten een groot deel van de bekostiging mis. Zeker de Vrije Universiteit trekt veel van dit soort studenten aan, veelal studenten met een migratieachtergrond, die middels een lange weg van stapelen op deze manier de universiteit weten te bereiken.
Ook het percentage internationale studenten is toegenomen aan universiteiten, was vorig studiejaar nog 17.5% van het totaal aantal ingeschreven studenten afkomstig uit het buitenland, dit studiejaar is dat percentage gegroeid naar 19,2%. Ter vergelijking in 2017 was dit percentage 16%, daarmee lijkt de internationalisering van de universiteiten ook te versnellen. En dat is goed zegt de VSNU.
Tegelijkertijd wil Duisenberg maatregelen om de groei beheersbaar te houden. “In het licht van de voorspelde arbeidsmarkttekorten en de internationale wetenschappelijke positie van Nederland is dit in de basis een positieve trend, wel zijn maatregelen nodig om de instroom beheersbaar te houden.”
De voorman van de koepel van universiteiten is er desondanks niet helemaal gerust met het groeiend aantal studenten op de Nederlandse universiteiten en hij wijst erop dat dit een maatschappelijk probleem kan worden. “Het is onze inzet om alle studenten de beste onderwijskwaliteit te bieden, tegelijk moet de werkdruk voor onze medewerkers niet onverantwoord oplopen. Universiteiten zetten hun eigen middelen zoveel mogelijk in, maar de druk op onze instellingen gaat de hele samenleving aan”.
