Marijk van der Wende gaat OCW doorlichten
De commissie die OCW gaat doorlichten bestaat uit zes hoogleraren van verschillende universiteiten aangevuld met een onderzoeker van het Centraal Planbureau. Zij hebben de opdracht gekregen om te onderzoeken in hoeverre het ministerie in staat is om de toegankelijkheid van het hoger onderwijs te waarborgen. Ook moeten zij kijken naar de kwaliteit van het hoger onderwijs en in hoeverre de uitgaven aan het hoger onderwijs doelmatig en rechtmatig zijn.
Dit is een forse opgave voor alweer de derde commissie in nog geen jaar tijd die het beleid van OCW gaan doorlichten. Na de Commissie Van Rijn, die de bekostiging van het hoger onderwijs moet herzien, en het Interdepartementaal beleidsonderzoek naar Internationalisering, gaat dus nu ook een commissie van NRO het beleid van OCW doorlichten.
Input voor de Strategische Agenda hoger onderwijs
Deze ‘Commissie Beleidsdoorlichting Hoger Onderwijs’ bestaat uit onafhankelijke deskundigen en is door het Nationaal Regieorgaan Onderwijs (NRO) ingesteld op aanvraag van het ministerie van OCW zelf. De opbrengsten van het onderzoek dienen ook als input voor de Strategische Agenda hoger onderwijs die aan het eind van dit jaar gepresenteerd moet worden.
De voorzitter van de commissie, Marijk van der Wende, is momenteel verbonden is aan de Universiteit Utrecht en doet onderzoek naar internationalisering van het hoger onderwijs en de relatie met China. De overige leden zijn life long learning dean Wieger Bakker (Universiteit Utrecht), Maarja Beerkens (Universiteit Leiden), Martin Valcke (Universiteit Gent) en Paul Zoontjes (Universiteit van Tilburg)
In 2015 is er ook een beleidsdoorlichting uitgevoerd. Deze werd toen niet uitgevoerd door experts uit het veld maar door de Auditdienst Rijk (ADR) dat valt onder het ministerie van Financiën. Die doorlichting betrof ook het hele onderwijs van primair onderwijs tot en met wetenschappelijk onderwijs. Ditmaal wordt er ingezoomd op het hoger onderwijs en ook wordt deze beleidsdoorlichting gedaan met wetenschappers die gespecialiseerd zijn in het hoger onderwijs.
De eerdere doorlichtingen van het beleid werden nog weleens als een verplicht nummertje gezien, vertellen ingewijden aan ScienceGuide. De commissie hoopt dat er ditmaal ook echt wat mee gedaan wordt. Deze beleidsdoorlichting moet ook vooral dienen om het beleidsinstrumentarium van het ministerie te evalueren. Zo wordt er bijvoorbeeld gekeken of er meer gebruik kan worden gemaakt van big-data door het ministerie.
De commissie heeft inmiddels al twee partnerpartijen in de arm genomen. Zo is het onderzoeksbureau SEO aangetrokken om de evaluatie van het beleid van de afgelopen jaren door te lichten. Het onderzoeksbureau CHEPS van de Universiteit Twente – dat onlangs nog onderzoek deed naar de bekostiging van het hoger onderwijs – gaat zich richten op het beleidsinstrumentarium voor in de toekomst. De commissie zelf gaat de uiteindelijke advisering doen.
De uitkomsten van dat onderzoek worden dit voorjaar verwacht. Zodra die informatie beschikbaar is zal die ook worden meegenomen met de beleidsdoorlichting. In deze beleidsdoorlichting door NRO worden ook de beleidsevaluaties van de afgelopen jaren meegenomen.
‘Inzicht in Kwaliteit’
Het onderzoek wordt eveneens in samenwerking opgepakt met de Operatie ‘Inzicht in Kwaliteit’ van het Ministerie van Financiën. Dit is een nieuwe werkgroep die afgelopen zomer is ingesteld door minister Wopke Hoekstra. Deze operatie is bedoeld om de impact van beleid van de Rijksoverheid inzichtelijk te maken en waar kan te vergroten.
Hoekstra wil met deze commissie tot een effectiever beleid komen, zo schreef hij afgelopen zomer aan de Kamer. “Samen met andere departementen en uitvoeringsorganisaties, maar ook met kennisinstellingen en wetenschappers, gaan we in kleine maar concrete stappen tot beter beleid proberen te komen: beleid dat begrijpelijk is, uitvoerbaar is en werkt voor burgers en bedrijven.”
Bekostigen op kwaliteit?
Tegelijkertijd is er dus ook een Interdepartementaal Beleidsonderzoek aan de gang naar de effecten van internationalisering. Momenteel gaat deze commissie bijvoorbeeld ook op werkbezoek op de UvA. De universiteit die naast de VU dit jaar de grootste procentuele stijging doormaakte van het aantal ingeschreven internationale studenten. De uitkomsten daarvan worden dit voorjaar verwacht. Daarnaast is de Commissie Van Rijn bezig met een rapport over de herziening van de bekostiging van het hoger onderwijs.
Onlangs liet Martin van Rijn aan ScienceGuide al weten dat hij ongelofelijk veel reacties heeft binnengekregen voor zijn onderzoek. En dat hij lopende het onderzoek zich verbaasde over het feit dat in tegenstelling tot de zorg – waar hij als staatssecretaris in Rutte II verantwoordelijk voor is geweest en nu als ziekenhuisdirecteur er in het onderwijs geen relatie lijkt te zijn tussen de bekostiging en de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs.
