Regio aan zet bij samenbrengen arbeidsmarkt en onderwijs

Hoe kan het mbo in Overijssel meebewegen met de veranderende vragen van de economie en maatschappij? Dat is de centrale vraag waar de SER onderzoeker Marc van der Meer (Tilburg University) mee op pad stuurde in de provincie Overijssel.

In het provinciehuis presenteert Van der Meer zijn aanbevelingen in aanwezigheid van werkgevers, bestuurders en opleiders. Volgens de Tilburgse hoogleraar moeten bedrijfsleven en onderwijsinstellingen in de Overijssel nog nadrukkelijker met elkaar optrekken dan nu al het geval is. Dit om de belangrijkste vragen voor de arbeidsmarkt het hoofd te bieden.

Polder is gepolariseerd

Jacco Vonhof is als voorzitter blij met het advies uit de provincie, een provincie waar hij zelf ooit nog plaatsnam in de SER. “Ik vind de polder een fantastische uitvinding, maar het gesprek is tegenwoordig zo gepolariseerd. Dat komt omdat de politiek er zo dicht tegenaan hangt.” In Den Haag neemt Vonhof inmiddels plaats in de Commissie Leven Lang Ontwikkelen van SBB. Hij ziet dat er rond dit onderwerp veel emotie hangt. “Er is maar een onderwerp waarover ik dreigmails heb ontvangen. Bijvoorbeeld in reactie tot mijn voorstel om de O&O-fondsen Een O&O-fonds is een stichting die door sociale partners bestuurd wordt: een samenwerking van werkgevers- en werknemersorganisaties. Deze fondsen hebben tot doel om de werking van de sectorale arbeidsmarkten te optimaliseren. Zij zorgen ervoor dat dat het aanbod en het niveau van de vakbekwaamheid van (potentiële) werknemers op peil blijft. Het zijn private organisaties. te ontschotten. Dat onderwerp ligt heel gevoelig.”

Vonhof is niettemin van mening dat er veel meer integraal naar de opleidingsbehoefte gekeken moet worden. Als eigenaar van een groot schoonmaakbedrijf vindt hij het raar dat zijn personeel straks alleen maar aanspraak op opleidingsbudget kan maken om een nog betere schoonmaker te worden. “Er zijn straks grote cohorten mensen die uit onze bedrijven stromen omdat ze dingen doen die straks niet meer gedaan hoeven worden.” Daar moet naar volgens de voorzitter van MKB Nederland naar gekeken worden.

Samen met onder meer de MBO Raad heeft Vonhof tevens zitten in SBB De Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven (SBB) heeft als doel om studenten in het beroepsonderwijs de beste praktijkopleiding te geven met uitzicht op een baan. Daarnaast adviseert SBB de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over de aansluiting van het beroepsonderwijs op de arbeidsmarkt. waarin het mbo samen met de werkgevers heel nauwkeurig afstemt welke eisen er worden gesteld aan beroepsprofessionals die uitstromen uit het mbo. Vonhof ziet zoiets ook voor het hbo wel zitten. “Ik merk dat de panelen beginnen te schuiven. Ook het hbo heeft in Maurice Limmen iemand uit de vakbeweging, net als het mbo. Misschien dat zij ook wel naar een SBB-achtige oplossing toegaan.”

Mbo loopt leeg

Ton Heerts is als voorzitter van de MBO Raad naar Zwolle gekomen om zijn licht te laten schijnen over de discussie over de aansluiting van het mbo op de arbeidsmarkt. Hij waarschuwt voor een kleiner wordende onderwijssector. “Je ziet dat door ontwikkelingen als verstedelijking het mbo aan het leeglopen is. Dat is een fact of life.”

Ook het feit dat ouders steeds vaker druk zetten op kinderen om toch in ieder geval de havo of vwo na te streven, baart hem zorgen. “Ik kom op bijeenkomsten waar ouders soms bijna moeten huilen als ze horen dat hun kind een vmbo-advies heeft gekregen, terwijl dat onterecht is. Het mbo staat er hartstikke goed op en we hebben deze mensen juist nu heel hard nodig. Het gaat erom dat we voldoende vakmensen hebben om de economie draaiende te houden.”

Van der Meer doet in het advies een aantal aanbevelingen om er voor te zorgen dat mbo-geschoolden ook in de toekomst de aansluiting met de arbeidsmarkt blijven behouden. Zo moet het lerend en professioneel vermogen van het onderwijs omhoog, onder meer door het inzetten van de practoraten.

Ook de inzet van bedrijfsscholen, waar werkgevers zelf zorgen voor bij- en opscholing van professionals passeert in Zwolle de revue. Van der Meer pleit ervoor om mbo en bedrijfsleven samen te laten investeren in hybride leer- en werkomgevingen en gemeenten op arbeidsmarktniveau actiever betrekken bij het investeren in de versterking van het mbo. Hij wijst daarbij op de gemeente Amsterdam waar wethouder Simone Kukenheim onlangs een mbo-agenda presenteerde met €35 miljoen aan extra investeringen.

Vonhof plaatst namens het bedrijfsleven wel een kanttekening bij de inzet van de werkgevers op dit punt. “Er zijn slechts 3000 bedrijven in heel Nederland met meer dan 250 medewerkers. Terwijl, er zijn 200.000 bedrijven met minder dan tien medewerkers. Dat zijn dus mensen die helemaal geen tijd hebben voor vergezichten over de arbeidsmarkt. Ze zijn vooral bezig het hoofd boven water te houden.”