Nederlandse wetenschappelijke uitgever Brill laat zich censureren door China

De Leidse wetenschappelijke uitgeverij Koninklijke Brill heeft samen met de in China gevestigde ‘Higher Education Press’ gecensureerd. Deze uitgeverij is eigendom van het Chinese ministerie van onderwijs. De betreffende wetenschappers waren van mening dat westerse publicatienormen van toepassing waren op het tijdschrift, maar dit bleek niet het geval. Ze werden naar eigen zeggen misleid omdat het tijdschrift waarin zij publiceerden onderhevig is aan censuur door de Chinese overheid en de Nederlandse uitgever Brill daar weinig over te zeggen heeft.

Volledig censuur vanuit China

Lorraine Wong en Jacob Edmond beide hoogleraar taal en cultuur aan de Universiteit van Otago in Nieuw-Zeeland doen hun verhaal in een onlangs gepubliceerd blog waarin zij de censuur beschrijven waar zij op stuitten toen zij in een speciale uitgave wilden publiceerden van het tijdschrift Frontiers of Literay Studies China. Dit tijdschrift wordt uitgegeven door de Nederlandse uitgever Brill in Leiden.

Het tijdschrift zelf vermeldt op hun website dat in de redactie van het tijdschrift hoogleraren zitten van grote en gerenommeerde Amerikaanse universiteiten. Waaronder die van Stanford, University of California en Duke University, maar ook van de Universiteit Leiden. De hoofdredacteur van het tijdschrift is werkzaam aan de University of New York. Het kantoor van het tijdschrift is echter gevestigd in Beijing.

Omdat het tijdschrift in samenwerking met Brill wordt uitgegeven gingen de auteurs ervanuit dat de redactie van het tijdschrift te werk zou gaan zoals die van andere vergelijkbare tijdschriften in de VS. Maar uiteindelijk blijkt het tijdschrift volledig onder de censuur te vallen van de Chinese overheid.

Satire is verboden

De twee wetenschappers ondervonden deze censuur tijdens het uitwerken van de geplande speciale uitgave van het journal met als onderwerp: hoe verschillende inzichten en het gebruik van het Chinese schrift niet alleen de Chinese literatuur en cultuur hebben gevormd, maar ook van de representaties van China in de wijde wereld. Zij hadden vier essays ingestuurd maar net voor publicatie bleek dat een essay geschreven door Jin Liu van de Georgia Institute of Technology ontbrak. Dit essay ging over een Chinese kunstenaar die met personages de Chinese Communistische Partij met satire probeerde te becommentariëren.

Toen de beide wetenschappers bezwaar maakten tegen het weglaten van dit essay kregen zij van de in China gevestigde redactie te horen dat dit normaal was. Het tijdschrift diende zich immers aan de overheidsrichtlijnen van China te houden.

Inmiddels heeft de Leidse uitgeverij Brill aangegeven dat de samenwerking met Higher Education Press (HEP) in China wordt herzien. Zo laat Jasmine Lange van Brill in een verklaring weten. “Wij zijn erg bezorgd over de ontwikkelingen die Wong en Edmond in hun blogpost beschrijven. Wij zijn toegewijd om de kennis en onafhankelijke wetenschap en persvrijheid te bevorderen. De samenwerking met HEP wordt momenteel herzien en Brill zal niet aarzelen om enige actie te ondernemen om onze publicatie-ethiek te handhaven.”

De lange arm van China

Het is niet voor het eerst dat een ‘Westerse’ uitgever te maken krijgt met censuur van de Chinese overheid.  Eerder was het ook de Cambridge University Press die bepaalde artikelen over de Culturele Revolutie van Mao Zedong en het studentenprotest in 1989 niet meer beschikbaar stelde voor Chineese onderzoekers. Daar kreeg de oudste uitgever ter wereld toen veel kritiek op. Ook de Duitse uitgever Springer Nature heeft eerder een reeks aan publicaties over China afgeschermd voor Chinese onderzoek.

Wetenschappers maken zich in toenemende mate zorgen over deze censuur van de Chinese overheid. Zij vrezen dat de uitgevers toegang willen blijven houden tot de grote Chinese markt en deze censuur daarom maar voor lief nemen. De wetenschappers zijn bang dat door deze censuur het regime zijn tentakels uitspreidt buiten de eigen landsgrenzen en dat dit de publicatiecultuur wereldwijd kan schaden. Volgens de twee Nieuw-Zeelandse wetenschappers zijn er nog meer journals die uitgegeven worden samen met deze Chinese uitgever. Zij vrezen dat deze censuur niet voor het eerst is toegepast.