Doorbreek het stilzwijgen over intimidatie in de academie
Vorig jaar september werd de wetenschappelijke staf van universiteiten gevraagd om voorbeelden van acadamic harassment in te sturen bij het LNVH. Onderzoekers van de Radboud Universiteit wilden namelijk weten of er sprake is van intimidatie op de werkvloer. In het inmiddels afgeronde onderzoek worden 53 casussen behandeld.
Radboud-onderzoek Harassment in Dutch Academia
Het rapport richt zich op de verschijningsvormen van harassment en de onderliggende patronen en doet aanbevelingen voor mogelijke oplossingen. Het onderzoek is in opdracht van het LNVH uitgevoerd. Een onderzoeksgroep van de Radboud Universiteit, die eerder onderzoek deed naar vrouwen in de wetenschap, heeft de data verzameld en dit onderzoek gepubliceerd. Uit dit onderzoek blijkt dat vooral rouwen en jonge onderzoekers last hebben van deze intimiderende praktijken.
Volgens de onderzoekers is de term harassment in de wetenschap onder te verdelen in zes verschillende verschijningsvormen: obstructie van de wetenschapspraktijk, seksuele intimidatie, fysieke en verbale bedreiging, belediging, uitsluiting en het problematiseren van speciale behoeften. De zes vormen worden toegelicht met geanonimiseerde citaten uit de 53 cases.
Intimidatie nauwelijks aangepakt
De onderzoekers zetten in het rapport de mechanismen uiteen die wangedrag en intimidatie bevorderen. Het sterk hiërarchische karakter van de academie, de hoog competitieve en individualistische cultuur, het ontoereikend reageren op gevallen van harassment en het – al dan niet gedwongen – zwijgen van de slachtoffers, zijn de vier zogenaamde faciliterende kenmerken van de huidige wetenschapscultuur die maken dat wangedrag en intimidatie gemakkelijk kunnen ontstaan en niet of nauwelijks worden aangepakt.
In het rapport worden ook een aantal voorbeelden gegeven over vrouwen die geïntimideerd worden op de werkvloer. Het gaat daarbij vaak over een constante strijd die gevoerd wordt door vrouwen om hoogleraar te worden. De vrouwen ervaren tegenwerking omdat ze te horen krijgen dat er geen budget is, terwijl mannen op diezelfde afdeling wel tot hoogleraar worden benoemd. Ook zijn er voorbeelden van vrouwelijke medewerkers die niet uitgenodigd worden voor een borrel of etentje met collega’s. Uit het onderzoek wat vooral kwantitatief van aard is blijkt dat het pestgedrag en het intimideren vooral gedaan wordt door superieuren die bovendien ook vaak man zijn.
Ook ingrijpen bij waargenomen misstanden
Het LNVH komt op basis van het onderzoek met een aantal aanbevelingen hoe deze intimidatie een halt kan worden toegeroepen. Allereerst een voor hand liggende suggestie: bewustwording creëren. De stilte rondom dit onderwerp moet volgens het LNVH worden doorbroken. Binnen alle geledingen van de organisatie moet men zich hiervan bewust zijn.
Wetenschappers moeten op een dusdanige manier worden opgeleid dat zij zelf zich niet bezondigen aan intimidatie, maar ook dat wanneer zij dit zelf zien bij anderen ook ingrijpen. Om deze bewustwording te bevorderen zou het van belang kunnen zijn om trainingen te geven, maar daarnaast moet er ook debat over worden gevoerd.
Gedragscodes ook echt handhaven
Wat volgens het LNVH onmiskenbaar kan bijdragen zijn doorleefde gedragscodes. Dat die doorleefd zijn is wel essentieel, want het Radboud-onderzoek toont aan dat een gedragscode alleen niet genoeg is. Deze codes moeten ook worden gehandhaafd en als men zich niet aan de code houdt moeten er ook consequenties aan verbonden worden. Dat is in de eerste plaats een taak van de academische instellingen zelf.
Een laatste aanbeveling gaat over toekomstig onderzoek. Er worden door het LNVH drie soorten van onderzoek aanbevolen. Allereerst moet er een onderzoek komen naar intimidatie onder specifieke groepen in de wetenschap. Daarbij moet gedacht worden aan vrouwen, mensen met een functiebeperking of wetenschappers met een andere culturele achtergrond. Tot slot moet er onderzoek worden gedaan naar de effecten van intimidatie in de academische wereld. Daarbij moet vooral gekeken worden of slachtoffers van pesten en intimidatie voldoende steun krijgen.
