“Rente op studielening al verhoogd bij invoering leenstelsel”

Toch lijkt de Eerste Kamer in te gaan stemmen met dit dubieuze wetsvoorstel. Daarbij is echter onvoldoende aandacht voor het feit dat de rente al is verhoogd bij de invoering van het schuldenstelsel in 2015, met als aanleiding de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. Dit kan dus onmogelijk een valide reden zijn om binnen vijf jaar de rente op de studielening nogmaals te verhogen. We roepen de Eerste Kamerleden op om in verband met de inconsistentie, en onrechtvaardigheid van dit beleid het wetsvoorstel te verwerpen.

Minister toont weinig besef van de huidige stand van zaken voor student

Met de invoering van het schuldenstelsel is bepaald dat de rente in de toekomst zou worden berekend op basis van een gemiddelde looptijd van vijf jaar in plaats van de tot dan toe geldende gemiddelde looptijd van drie tot vijf jaar. Dit zou moeten leiden tot: “meer evenwicht in de rentekosten die de staat betaalt op de kapitaalmarkt en de rente die bij de student in rekening worden gebracht”.

Nu, slechts vier jaar later probeert Van Engelshoven de rente nog verder te verhogen door uit te gaan van een gemiddelde looptijd van tien jaar in plaats van de geldende vijf jaar. Deze maatregel kost een student uitgaande van een gemiddelde schuld van 21.000 euro, 5.000 euro extra. De minister doet dit af met ‘ach, waar hebben we het over, dat zijn vier biertjes per maand’, een onderzoek naar de effecten van de maatregelen dat vindt ze niet nodig. Dit getuigt van weinig besef van de huidige stand van zaken rondom de studieschuld en de versterking van leenangst.

Het is niet de eerste keer dat een dubieus wetsvoorstel de Eerste Kamer bereikt. Eerder stelde de Eerste Kamer al uiterst kritische vragen over de halvering van het collegegeld voor eerstejaars, waarbij vrij weinig van het wetsvoorstel heel werd gelaten. De minister lijkt er echter niets van te hebben geleerd, de argumentatie van het wetsvoorstel over de renteverhoging omvat niet meer dan de strekking ‘het financieren van studenten kost geld, en deze lasten dienen studenten zelf te dragen’. Hoe kan het zo zijn dat een maatregel ingevoerd om de overheidsfinanciën haalbaar te maken zonder enige evaluatie aangescherpt kan worden, en kan worden voorgelegd aan de Eerste Kamer? Onder de noemer ‘houdbaarheid van de overheidsfinanciën’ is het blijkbaar mogelijk om zonder realistisch plan te voeren.

In het wetsvoorstel is daarnaast geen aandacht voor de onbetrouwbare en onvoorspelbare positie die de overheid inneemt ten opzichte van studenten. De eerste lichting studenten binnen het schuldenstelsel moet nog afstuderen, en nu al worden studenten weer geconfronteerd met een verdere verslechtering van de voorwaarden. Het blijft tot op de dag van vandaag onduidelijk waarom studenten nu wéér de mensen zijn die ten koste van een zware lastenverhoging, een summiere bijdrage moeten leveren aan de algemene houdbaarheid van de overheidsfinanciën op de (zeer) lange termijn.

Student steeds verder uitgekleed

Het binnen vijf jaar nogmaals de rente verhogen op de studielening is tekenend voor hoe we in Nederland met studenten omgaan. Jet Bussemaker nam ons de basisbeurs af en beloofde in ruil; dat de studieschuld de kans op een hypotheek niet zou verkleinen, er voorinvesteringen zouden worden gedaan om de kwaliteit van ons onderwijs te verhogen en dat de toegankelijkheid van ons onderwijs er niet op achteruit zou gaan.

Van dit alles is helemaal niets waargemaakt. Sterker nog stukje bij beetje worden studenten steeds verder uitgekleed en dat in een context waarbij duidelijk is dat jongeren niet gaan studeren door leenangst. Studenten kampen met psychische druk en zijn nog tot hun pensioen bezig met het terugbetalen van hun studieschuld. Blijkbaar is de schrijnende situatie van studenten voor de Tweede Kamer niet genoeg, wij vestigen onze hoop op de controlerende functie van de Eerste Kamer, want dit is niet doelmatig noch rechtvaardig beleid.