Studenten vrezen ‘lobbyorgie’ rondom instellingsaccreditatie

Nieuws | door Frans van Heest
22 mei 2019 | Tot zorg van studentenbonden ziet OCW instellingsaccreditatie als dé oplossing om lastendruk in het hoger onderwijs tegen te gaan. Binnenkort vindt er een studiereis plaats met koepels en studentenbonden naar Finland en Estland. De LSVb vreest dat dit een ‘lobbyorgie’ wordt tussen koepels en OCW om zo snel mogelijk afscheid te nemen van opleidingsaccreditaties door de NVAO.
Foto: Jana Schneider

Binnen het wetenschappelijk onderwijs is de instellingsaccreditatie een langgekoesterde wens. Nu deze uit lijkt te komen, beginnen studentenbonden zich zorgen te maken. Zij willen voorlopig nog geen afscheid nemen van opleidingsaccreditatie door NVAO. Ze waarschuwen OCW voor een te snelle en ondoordachte stap, die vooral is ingegeven door een gewenste vermindering van de lastendruk. Studenten willen het eerst over de gewenste kwaliteit hebben alvorens te spreken over vermindering van de lastendruk.

De studiereis naar Estland en Finland die in juni moet gaan plaatsvinden is georganiseerd door de NVAO. De genodigden zijn de koepels VSNU en de VH, de studentenbonden ISO en LSVb, de NRTO, de koepel van private aanbieders, een afvaardiging van OCW en de Inspectie van het Onderwijs.

Inspiratie in Estland en Finland

Deze studiereis is bedoeld om te kijken wat de mogelijkheden zijn van instellingsaccreditatie en in brede zin om inspiratie op te doen voor maatregelen om de lastendruk in het hoger onderwijs te verminderen. De Nederlandse delegatie gaat op bezoek bij kwaliteitszorg-organisaties, hoger onderwijsinstellingen en bij de ministeries van onderwijs. Ze zullen hier gaan praten over de stelselveranderingen die in Finland en Estland zijn doorgevoerd.

In Estland is het systeem van kwaliteitszorg nog niet zo heel lang geleden veranderd. Zij hebben doorgevoerd wat in 2015 in Nederland niet gelukt is, namelijk een vorm van instellingsaccreditatie waarbij instellingen zelf verantwoordelijk zouden worden voor opleidingsaccreditaties. De accreditatie van individuele opleidingen is daar dus niet meer overgelaten aan een onafhankelijke organisatie zoals de NVAO in Nederland. In Estland werken zij naast instellingsaccreditaties daarnaast nog wel met steekproeven op opleidingsniveau, een variant waar de studentenbonden ook wel belangstelling voor hebben.

Lobbyorgie van de Koepels

Uit interne lobby-stukken van de LSVb wordt duidelijk dat zij vrezen dat deze studiereis half juni naar Finland en Estland vooral gebruikt zal worden als ‘lobby-orgie’ van de koepels richting het ministerie en de NVAO om zo snel mogelijk over te gaan op instellingsaccreditatie.

Binnenkort wordt er ook een brief aan de Kamer gestuurd waarin de contouren worden geschetst voor een nieuw accreditatiebeleid. In de aanloop naar het uitkomen van deze brief vinden er in opdracht van OCW twee onderzoeken plaats over de wenselijkheid van instellingsaccreditatie.

ResearchNed voert in dat kader momenteel een vergelijkend landenonderzoek uit waarin gekeken wordt hoe in andere landen wordt omgegaan met (instellings-)accreditatie en wat Nederland daarvan kan leren. Daarnaast vindt er momenteel een onderzoek plaats dat uitgevoerd wordt door het onderzoeksbureau Andersson Elffers Felix naar de ervaren lastendruk in het algemeen in het Nederlandse stelsel van hoger onderwijs.

Nog niet nadenken over oplossingen

Vanuit de studentenbonden wordt er met zorg gekeken naar hoe er binnen OCW gedacht wordt over instellingsaccreditatie. OCW ziet het als panacee tegen alle vormen van lastendruk in het hoger onderwijs. De studentenbonden bezien deze houding met zorg, juist ook omdat de twee bovengenoemde onderzoeken nog niet afgerond zijn. De LSVb wil het naar eigen zeggen vooral hebben over de problemen met accreditaties en de kwaliteitscultuur binnen instellingen en nog niet zozeer nadenken over oplossingen.

De LSVb is altijd kritisch geweest op instellingsaccreditatie. Zij wil dat ook in de toekomst een onafhankelijke commissie blijft kijken naar de individuele opleidingen. De LSVb vreest dat de NVAO-reis naar Estland en Finland ook ertoe zal leiden dat de koepels, en met name de VSNU die groot voorstander is van instellingsaccreditatie, druk zullen uitoefenen op OCW om de instellingsaccreditatie zo snel mogelijk in te voeren.

Externe beoordeling is een voorwaarde

De studentenbonden zijn helemaal nog niet zo ver. Zij willen vooral dat eerst de studenten aan zet zijn en dat het gesprek binnen de instelling over kwaliteitszorg verbeterd wordt. En als het even kan dan moeten daar ook wettelijke verankeringen voor zijn. Tot het zover is vinden zij het nog veel te vroeg om het überhaupt over instellingsaccreditatie te hebben. De inzet van de LSVb is helder. Zij willen dat er naast studenten en de instellingen een derde partij blijft die onafhankelijk de opleidingen blijft beoordelen, zo laten de studentenbonden desgevraagd weten.

Het is niet voor het eerst dat instellingsaccreditatie op de politieke agenda staat. In 2015 wist minister Bussemaker geen meerderheid in de Kamer te krijgen voor haar voorstel om een pilot te starten met instellingsaccreditatie. Onder leiding van Pieter Duisenberg (destijds hoger onderwijs woordvoerder van de VVD) wist hij met hulp van de linkse partijen GroenLinks, SP en daarnaast de PVV deze pilot tegen te houden. De VVD wilde net als de werkgevers van VNO-NCW niet af van opleidingsaccreditatie omdat die cruciaal onderdeel zijn van het civiel effect van een hoger onderwijsdiploma. Er loopt momenteel wel een pilot bij een paar instellingen instellingsaccreditatie, maar waarbij de NVAO nog steeds een verlichte toets uitvoert op opleidingsniveau.

De kritische houding van links en de VVD en PVV in de Kamer was toen ook mede ingegeven door de naweeën van de diplomafraude in het hbo. Ook was er vlak voor deze discussie in de Kamer een accreditatieronde in de geesteswetenschappen geweest, waaruit bleek dat veel alfa-opleidingen in een hersteltraject van de NVAO terecht kwamen. De politiek was er samen met de LSVb allerminst gerust op dat instellingen zelf de kwaliteit van opleidingen konden waarborgen.


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK