Flexibel onderwijs voor student en docent

Of het nu gaat om het aanbieden van een heel nieuw type onderwijs, of het collectief verbeteren van het eigen curriculum, overal in hogescholen worden veranderingen doorgevoerd. Toch weten opleidingen van elkaar vaak maar mondjesmaat wat er zoal gebeurt. De Onderwijsparade van de Hogeschool Rotterdam poogt die verschillende verhalen bij elkaar te brengen, zodat het onderwijs ook van elkaar leert.

Student bepaalt zelf wat ie wil leren

Ter inspiratie is Pieter Spinder uitgenodigd. Hij is de initiatiefnemer van Knowmads Business School een alternatief opleidingstraject waar jongeren voor €4000 een half jaar lang aan de slag gaan met zaken als ondernemerschap, persoonlijke ontwikkeling en leiderschap. “Het gaat erom dat je mensen echt eigenaarschap geeft over hun leerproces,” zegt Spinder die vertelt dat het onderwijs er bij Knowmads iedere keer anders uitziet, omdat studenten zelf bepalen wat ze willen leren.

Het zijn vrijheden die het reguliere hoger onderwijs zich niet kan permitteren. Toch is er wel degelijk ruimte om zaken op een andere manier te organiseren. Dat is de belangrijkste les die Spinder de aanwezigen op de RDM-Campus wil meegeven. Daar blijkt dat op verschillende plekken die boodschap al ter harte is genomen.

Te veel hoepels

Twee docenten van de opleiding Maritieme Techniek delen hun lessen over het verandertraject dat ze bij de opleiding twee jaar geleden hebben ingezet. “Er waren te veel hoepels waar studenten doorheen moesten springen, terwijl het ons vooral gaat om dat ze springen,” zegt een van hen. De twee docenten schetsen hoe je het beste fundamentele veranderingen kunt aanbrengen in het onderwijs. “Er moet helderheid in opbouw zijn en het is het best om veranderen gefaseerd in te voeren. Het is heel verleidelijk om in een keer alles te doen, maar dat komt de kwaliteit niet ten goede.”

Als het aan Robert Bouwhuis ligt worden er juist wel snel stappen gezet. Al enige tijd is hij bezig modulair onderwijs binnen de hogeschool te organiseren. Een project dat hij is gestart in het kader van de pilot flexstuderen die in 2016 nog door toenmalig minister Bussemaker werd geïntroduceerd. Belangrijke voorwaarde is dat de losse modules ook middels deelcertificaten erkend gaan worden.

Ook losse modules accrediteren

Bouwhuis is projectleider van de Career Academy van de Hogeschool Rotterdam. Hij wil naar eigen zeggen “oude manieren slopen en afscheid nemen van beperkende gedachten” als het gaat om het bereiken van meer flexibel onderwijs. Dat betekent: niet langer toetsen specifiek op kennis, geen cijfers en geen verplichte literatuur.

Doelstelling is dat studenten zelf eigenaar worden van het eigen leerproces en samen met docenten formuleren wat zij willen leren en bij zichzelf willen ontwikkelen. De Career Academy richt zich nadrukkelijk op deeltijdstudenten en biedt halfjaarlijkse modules waarvoor certificaten worden uitgereikt.

Als het aan Bouwhuis ligt worden straks ook die losse certificaten als officiële diploma’s gewaardeerd. “Een deeldiploma is een bewijs dat je aspecten van beroepsbekwaamheid hebt gedemonstreerd aan ‘examinerende deskundigen’. Daarmee is jouw arbeidsmarktpositie al sterker geworden.”

“In zekere zin ben je zelf de ‘evidence’”

De projectleider van de Career Academy realiseert zich dat er bij het experimenteren met deze nieuwe vorm van flexibeler onderwijs niet altijd ‘evidence based’ gewerkt kan worden. “In zekere zin ben je zelf de ‘evidence’ want dit is nog niet eerder gedaan.” Toch probeert Bouwhuis wel zoveel mogelijk gebruik te maken van onderwijsmethoden die al wel getoetst zijn door de wetenschap of andere gezagsdragers.

Aanwezige docenten op de Hogeschool Rotterdam zien ook de meerwaarde van deze vorm van flexibilisering in het onderwijs. Daarbij doelen ze niet alleen op flexibiliteit voor studenten, maar ook op meer ruimte voor docenten zelf om nieuwe dingen te doen. Volgens onderwijsdirecteur Heleen Elferink moeten docenten die ruimte vooral zelf pakken. “Kun je nagaan wat we samen tot stand kunnen brengen als we de tijd nemen om met elkaar in gesprek te gaan en elkaar verder brengen met onze ideeën.”