Regelgeving zit flexibilisering onderwijs vaak in de weg
"Heb je nog wel een wo-diploma gehaald, als je 60 EC daarvan op het hbo hebt gehaald?"
Op uitnodiging van SURF zijn studenten naar Utrecht gekomen om hun gedachten te laten schijnen over het onderwerp flexibilisering in het hoger onderwijs. Wat zijn hun wensen en waar lopen ze tijdens het studeren zoal tegenaan?
“Flexibilisering is volgens ons een van de belangrijkste aspecten uit het Versnellingsplan Onderwijsinnovatie met ICT,” vertelt Janina van Hees van SURF. Het versnellingsplan is een vierjarig plan dat is opgesteld samen met de VSNU en de Vereniging Hogescholen om op het gebied van digitalisering substantiële stappen te gaan zetten.
We moeten op zoek naar meer gedeeld eigenaarschap
Ook Hogeschool Windesheim onderzocht het afgelopen jaar welke wensen hun studenten hebben. De hogeschool sprak met een kwart van al hun studenten en daaruit blijkt dat 48% behoefte heeft aan meer flexibel onderwijs. In het onderzoek wordt flexibilisering op verschillende thema’s onderscheiden. Zo willen studenten meer verschil in toetsvormen, begeleiding maar ook in het tempo van de studie.
“In theorie kan er heel veel”
Al deze aspecten komen ook aan bod tijdens de discussie bij SURF. “Er is een opleiding waar je in jaar 1 binnenkomt en waar je 1 richting kan kiezen,” schetst Menno de Vos die vanuit Breda University of Applied Sciences betrokken is bij het versnellingsplan. “Maar studenten zullen vast voelen: wat is er nog mogelijk om het programma zelf vorm te geven? Wij willen kijken wat daarin mogelijk is.”
In het daaropvolgende gesprek blijkt dat de studenten graag meer mogelijkheden krijgen om zelf hun curriculum in te richten, maar dat regelgeving dat nogal in de weg zit. “In theorie kan er heel veel, maar in de praktijk wordt het heel lastig,” vertelt een student. “Men zegt dat er keuzemogelijkheden worden geboden, maar vervolgens blijkt dat je om toegelaten te worden tot een bepaalde master wel specifieke vakken nodig hebt.”
Ook in de roostering vinden problemen plaats. Zo is er op Windesheim instellingsbreed ruimte gemaakt om op woensdag na 16:00 uur een extra vak naar keuze te volgen. Het is alleen maar de vraag of er op dat moment ook bij andere instellingen mogelijkheden liggen. Meer afstemming op landelijk niveau zou hier volgens de studenten wenselijk zijn.
Als er echt de mogelijkheid geboden kan worden aan studenten om bij andere instellingen en onderwijsniveaus vakken te volgen, zoals onlangs ook Saxion-voorzitter Anka Mulder al voorstelde, roept dat over vragen over certificering op. “Heb je nog wel een wo-diploma gehaald, als je 60 EC daarvan op het hbo hebt gehaald?” vraagt Menno de Vos. De studenten stellen daarbij voor dat er op dat punt extra toetsingseisen gesteld kunnen worden aan wo-studenten.
Wel een vakkenoverzicht, geen inhoudelijke informatie
Een ander nadrukkelijk pijnpunt dat studenten aantreffen heeft te maken met logistiek en informatievoorziening. “Als je ergens iets anders wilt doen kun je vaak nog wel een vakkenoverzicht vinden, maar vakinhoud of welke literatuur er gelezen moet worden niet,” verzucht een student die een half jaar in het buitenland studeerde. “In Zweden was dat veel completer, met learning objectives en op welke manier er getoetst wordt bijvoorbeeld.”
SURF is momenteel bezig met een systeem waarin alle hoger onderwijsinstellingen op eenzelfde wijze al hun informatie over opleidingen en vakkenaanbod delen. Dat is zeer gewenst, blijkt ook op de bijeenkomst in Utrecht. “Het is vaak echt een puinhoop aan online applicaties, ieder met hun eigen inlog en wachtwoorden,” verzucht een student. “Eenduidigheid is heel belangrijk. Alles betrouwbaar en op een plek.”
Ook Jelmer de Ronde die namens SURF met het systeem bezig is, constateert veel frustraties over applicaties die niet met elkaar praten. “Dat sterkt ons in waar we mee bezig zijn. Als je meer keuzevrijheid gaat creëren dan heb je daar ook de goede hulpmiddelen bij nodig.”
Lessen uit Estland
Aan het slot van de discussiemiddag worden studentenbond ISO en LSVb gevraagd wat zij meenemen uit de gesprekken over flexibilisering. “Ook wij horen vaak frustratie bij studenten die tegen problemen aanlopen als ze bij een andere faculteit of hogeschool een vak willen volgen. Het is heel goed als dit kan helpen om studenten meer eigenaarschap over hun opleiding te geven. Tegelijkertijd roept de discussie over flexibilisering ook de vraag op hoe het zich verhoudt tot individualisering,” zegt vicevoorzitter John van Harten (LSVb).
ISO-voorzitter Tom van den Brink geeft het publiek ten slotte nog iets mee dat hij leerde op een studiereis in Estland. “Daar wordt echt alle informatie digitaal geleverd, hebben burgers al hun informatie en gegeven direct tot hun beschikking. Wij hebben op dat punt nog wel wat te doen als we gaan flexibiliseren.”
