Gediplomeerde hbo-master moet vertaalslag maken van onderzoek naar praktijk
Het aanbod van professionele masters is de afgelopen jaren fors uitgebreid. De positionering van deze opleidingen in het bestaande aanbod in het hoger onderwijs is de laatste jaren onderwerp van discussie. Wat kenmerkt nu een goede masteropleiding in het hbo? Een nieuwe standaard van de Vereniging Hogescholen moet daar meer duidelijkheid in brengen.
Van vakmanschap naar meesterschap
In de professionele masterstandaard wordt onderscheid gemaakt tussen vier pijlers om het eindniveau van een afgestudeerde te definiëren: meesterschap, onderzoekend vermogen, interprofessioneel handelen en doorwerking. “Professionele masters onderscheiden zich van masters in het wo met name op twee gebieden,” legt Petra Kanters van het Landelijk Platform Professionele Masters uit op de website van Hogeschool Rotterdam. “Ten eerste leveren we een professional af die zich van vakmanschap naar meesterschap heeft ontwikkeld. En, ten tweede, dat doet hij of zij praktijkgericht onderzoek naar een maatschappelijk urgent issue.”
Het is de bedoeling dat de nieuwe standaard richting gaat geven aan het ontwikkelen van nieuwe hbo-masters en bestaande masters een duidelijkere positie geeft. De vier gedefinieerde pijlers moeten samen de twee onderscheidende kenmerken een plek geven in het masteronderwijs. Zo moet een mastergeschoolde professional de mate van complexiteit van een praktijkvraag kunnen inschatten en bepalen welke verdiepende kennis en ondersteuning daarvoor nodig is. Tegelijkertijd moet een gediplomeerde met kennis op basis van onderzoek een bijdrage kunnen leveren aan het innoveren van het betreffende vakgebied.
Geen master zonder onderzoek, zonder onderzoek geen master
Met name dat laatste is volgens Kanters nadrukkelijk anders dan wat op universiteiten gebeurt. “De doorwerking naar de beroepspraktijk is daarbij ons belangrijkste doel als hogeschool. Dat is het kenmerkende verschil met de primaire oriëntatie van masteropleidingen in het wo. Het praktijkgericht onderzoek op hogescholen is dan ook op een natuurlijke manier verbonden met de doelen van de professionele masteropleidingen.”
Discussie over positionering hbo-master
Het Landelijk Platform Professionele Masters is vier jaar geleden begonnen als samenwerkingsverband van een dertigtal hogescholen om de profilering en positionering van het hbo-masteronderwijs te verbeteren. Het platform is inmiddels ondergebracht bij de Vereniging Hogescholen, maar positionering is nog altijd een onderwerp van discussie.
Toen het startschot voor het platform in 2016 werd gegeven in Hilversum was met name de wettelijke legitimering van het masteronderwijs een van de grote speerpunten. Belangrijk onderdeel daarvan was de bekostiging van het masteronderwijs. Begin deze zomer werd duidelijk dat OCW wetgeving voorbereidt die ook tweejarige hbo-masters van 120 EC moet gaan bekostigen.
Het vooruitzicht van bekostiging zal voor de sector als een overwinning worden gezien en bijdragen aan de volwassenwording van het masteronderwijs in het hbo. Hoewel het aantal inschrijvingen voor de hbo-master al met 16,7% toenam is het aandeel masterstudenten in de totale hbo-studentenpopulatie nog altijd zeer bescheiden.
Een gezamenlijke taal
Een debat op de nationale bijeenkomst van het Landelijk Platform Professionele Masters liet in maart van dit jaar al zien dat de regelgeving voor nieuwe hbo-masters voor veel ergernis en onduidelijkheid zorgt. “Of we gaan met zijn allen, onder een goed afgestemd kader, afspraken maken over het aanbod. Óf we laten die beslissing over aan de doelmatigheidstoets van het CDHO. Het kan niet allebei zijn,” zei Avans-bestuurder Jacomine Ravensbergen daar destijds over.
Volgens Kanters kan de nieuwe masterstandaard een belangrijke rol spelen om meer duidelijkheid te scheppen op dit punt. “Het helpt bij de voorbereiding van visitaties en het geeft ook richting bij het ontwikkelen van nieuwe masters. We kunnen het nu beter uitleggen, wat we doen en waarom. Natuurlijk blijven de NVAO-standaarden voor elke master in het hoger onderwijs leidend, maar we hebben nu een gezamenlijke taal om onze masteropleidingen letterlijk te kunnen inkleuren.”
